Tímarit lögfræðinga - 01.05.1998, Page 18

2. ÞJOÐARETTUR
Það leiðir af reglum almenns þjóðaréttar að ríki er frjálst að stjórna pen-
ingakerfi sínu.5 Þessu fylgir ákveðin skylda ríkis til að virða peningakerfi
annarra ríkja.
Gjaldmiðill er kjarni peningakerfisins. Þegar löggjöf ákveður með gildum
hætti að evró sé gjaldmiðill þátttökuríkjanna er það vilji löggjafans að koma á
þessum sameiginlega gjaldmiðli í ríkjunum. Almennur þjóðaréttur viðurkennir
að ríki geti í sameiningu farið með stjóm peningamála að því er lýtur að
sameiginlegri mynt. Þetta leiðir af reglunni um að ríki geti stýrt eigin peninga-
kerfi. Það verður því að teljast í samræmi við almennan þjóðarétt að reglur
Evrópuréttarins um evróið, ásamt peningarétti og peningakröfurétti þátttöku-
ríkjanna (n. pengeret og pengekravsrett), verði lex monetae fyrir evróið, þ.e.a.s.
sá réttur sem gildir fyrir gjaldmiðilinn - eða peningana - evró.6
3. EVRÓPURÉTTUR
Lagaatriðum sem lúta að gildistöku evrósins hefur í Evrópurétti fyrst og
fremst verið skipað með tveimur reglugerðum, þar af er önnur á þessu stigi
drög að reglugerð, sem samkomulag er um (sjá hér á eftir). Reglugerðimar
verður að skoða í samhengi.7 Einnig verður að líta til annarra réttarheimilda, þ.
á m. einstakra ákvæða Rómarsamningsins (Rs.). Þá hafa ýmsar stjórnmálayfir-
lýsingar þýðingu, einkum svokallaðar „ályktanir", með viðaukum, frá fundum
Evrópska ráðsins.
Reglugerð ráðsins nr. 1103/97, frá 17. júní 1997, um ákvarðanir sem lúta að
gildistöku evrósins, tók gildi 20. júní 1997.8 I því sem á eftir fer kallast hún
reglugerðin. Reglugerðin er sett með heimild í 235. gr. Rs. (308. gr. Rs.9)
Ástæða þess var viljinn til að slá föstum sem fyrst ákveðnum markaðsaðstæð-
um í sambandi við gildistöku evrósins, sbr. fimmtu forsendu reglugerðarinnar.
5 Sbr. málin Serbian Loans og Brazilian Loans (bæði frá 1929) P.C.I.J.A, nr. 20 og 21. Reglur hins
almenna þjóðaréttar geta takmarkað rétt ríkis til að stjóma peningakerfi sínu og sömuleiðis ákvæði
þjóðréttarsamninga sem binda viðkomandi ríki. Samningurinn um Alþjóðagjaldeyrissjóðinn byggir
t.d. á því að einungis ,,ríki“ geti verið aðilar að sjóðnum en nefnir ekki þann möguleika, að fleiri
ríki en eitt noti sama gjaldmiðil. Nokkur óvissa ríkir á þessu sviði sem ekki verður fjallað um hér.
6 Þar sem lex monetae getur einnig tekið til réttar einstaks ríkis verður að gera ráð fyrir því að
reglumar geti tekið breytingum sem ráðast af reglum þátttökuríkis, sem koma til fyllingar
Evrópuréttinum samkvæmt samningi eða lagaákvæðum.
7 Fjallað er um lagarammann í European Economy, nr. 2, viðbæti A (febrúar 1997), „Legal
framework for the use of the Euro“ og í grein með sama heiti í Euro Papers, nr. 4 (september 1997).
8 Sbr. Official Jounal, nr. L 162, 10.06.1997, bls. 1. Önnur grein reglugerðarinar á að taka gildi 1.
janúar 1999.
9 í Amsterdamsamningnum (undirritaður 2. október 1997), sem er til meðferðar samkvæmt
stjórnskipunarrétti aðildarríkjanna, er ákvæði í 12. gr. um breytt númer greina, kafla og hluta bæði
í Samningnum um Evrópubandalagið (Rs.) og Samningnum um Evrópusambandið (ESB). í
viðbæti, sem verður hluti samningsins, er tafla yfir samsvörun númera. Hin nýju greinanúmer, sem
ganga í gildi, ef og þegar Amsterdamsamningurinn verður fullgiltur, eru hér á eftir innan sviga á
eftir núverandi greinamúmeri.
102