Tímarit lögfræðinga - 01.05.1998, Síða 52

mælir hins vegar gegn því að það taki til óskráðra meginreglna sem slíkra og
má ætla að einungis veigamiklar röksemdir geti leitt til annarrar niðurstöðu.36
Fræðimenn sem vilja fella meginreglur undir 6. gr. EES-samningsins hafa
bent á að tilgangur ákvæðisins sé að stuðla að einsleitni á Evrópska efnahags-
svæðinu. í ljósi þess hversu meginreglur séu stór og mikilvægur þáttur EB-
réttar myndi 6. gr. illa þjóna tilgangi sínum nema slíkar reglur gætu fallið þar
undir. Það gæti því aldrei hafa verið ætlun samningsaðila að meginreglur féllu
utan ákvæðisins svo framarlega sem þær skipta máli og fá samrýmst öðrum
ákvæðum samningsins og uppbyggingu hans. Einungis þannig sé hægt að
nálgast markmið EES-samningsins um einsleitni með viðunandi hætti.37
En spurning er hvort þessi sjónarmið fái að öllu leyti staðist. Að hvaða marki
er markmiði EES-samningsins um einsleitni stefnt í hættu ef því er hafnað að
6. gr. taki til ólögfestra meginreglna? Svarið við spumingunni felst í því hvaða
þýðingu það hefur að dómur falli undir gildissvið 6. gr. EES-samningsins.
Sé komist að þeirri niðurstöðu að dómur uppfylli skilyrði 6. gr. er eins og
áður hefur komið fram skylt að leggja hann til grundvallar við túlkun. En þótt
dómur falli þar ekki undir og sé því ekki fordæmi í skilningi þess ákvæðis er
varla ástæða til að ætla að hann hafi enga þýðingu. Stafar þetta af því að í þeim
tilfellum sem túlkunarfyrirmælum 6. gr. verður ekki beitt geta dómar Evrópu-
dómstólsins engu að síður skipt máli við túlkun á EES-samningnum en þá er
um heimild að ræða en ekki skyldu.38 Þannig virðist raunveruleg þýðing
ákvæðisins fyrst og fremst fólgin í því að árétta þá áherslu sem lögð er á það að
dómstólinn í 31. mgr.: „... As with all provisions under which a State may adopt measures which
derogate from the main principles of a Directive, Article 10(a) must be given a restrictive interpre-
tation, and any measures undertaken on the basis thereof must be effective and proportionate. ..."
Niðurstaða málsins var sú að sænsk lög, sem gerðu það að verkum að launþegi gat ekki tvisvar á
jafnmörgum árum krafist bóta vegna ógreiddra vinnulauna í líkri atvinnustarfsemi, væru andstæð
meðalhófsreglu. Má ætla að þama hafi EFTA-dómstóllinn litið tíl óskráðrar meginreglu EB-
réttarins um meðalhóf (proportionality). Sjá hér einnig Leif Sevón: „The EEA Judicial System and
the Supreme Courts of the EFTA States". (1992) 3 EJIL, bls. 338-339.
36 í frumvarpi til laga nr. 2/1993 um Evrópska efnahagssvæðið segir í athugasemdum við 6. gr.
EES-samningsins að ákvæði teljist aðeins vera efnislega samhljóða þegar efni þeirra og þar með
talin markmið séu þau sömu. Er það sérstaklega sem dæmi nefnt að dómar Evrópudómstólsins um
bein réttaráhrif og forgang EB-réttar eigi ekki við um túlkun EES-ákvæðanna þar sem ekki sé
yfirfært löggjafarvald til stofnana EES. Sjá Alþt. 1992, A-deild, bls. 66. Má skilja þetta með þeim
hætti að frumvarpshöfundar hafi litið svo á að aðrar meginreglur gætu hugsanlega faliið undir 6. gr.
Ljóst er þó að varlega verður að fara í það að draga ályktanir af því sem stendur í greinargerð með
frumvarpi til laga um EES. Ætla má að sú greinargerð hafi takmarkaðra gildi en almennt er um
greinargerðir með lögum enda kemur þar ekki fram sameiginlegur skilningur samningsaðila að
EES-samningnum.
37 Meðal annars byggt á þessari röksemd hefur því stundum verið haldið fram að jafnvel megin-
reglumar um bein réttaráhrif og forgangsáhrif hafi verið yfirteknar með 6. gr. EES-samningsins.
38 í þessum tilfellum er hugsanlegt að dómar Evrópudómstólsins um túlkun EB-réttar geti falið í
sér röksemdir fyrir öndverðri niðurstöðu við túlkun EES-samningsins. Sjá Finn Arnesen: E0S-
rett, Senter for Europa-rett - Universitetet i Oslo, Universitetsforlaget, Oslo 1995, bls. 166, og
jafnframt dóm EFTA-dómstólsins 3. desember 1997 í máli E-2/97 Mag Instrument Inc. gegn
Califormia Trading Company Norway, Ulsteen (enn ekki birt í skýrslum dómstólsins).
136