Ægir - 01.09.1996, Qupperneq 8

Póstur og Sími:
Sjómenn hafa
verið samvinnuþýðir
„Við sendum öllum skipum möppu með kortum og staðsetningar-
punktum sem sýna legu strengsins. Auk þess geta þeir sem vilja feng-
ið tölvudisk sem sýnir nákvæmlega legu hans og passar í þær tölvur
sem stöðugt fleiri skipstjórnarmenn nota,“ sagði Páll Á. Jónsson yfir-
tæknifræðingur á fjarskiptasviði Pósts og síma í samtali við Ægi.
Strengurinn sem Páll vísar til er sæ-
strengurinn Cantat 3 sem tekinn var í
notkun árið 1994. Cantat 3 er umtals-
vert mannvirki, 7.788 kílómetra lang-
ur ljósieiðarastrengur sem tengir sam-
an Kanada, ísland, Færeyjar, England,
Danmörku og Þýskaland. í strengnum
eru sex ljósþræðir eða þrjú pör og eru
tvö í notkun en eitt til vara. Hvert ljós-
leiðarapar getur annað rúmlega 30 þús-
und talsímarásum. Hlutur Pósts og
síma í kerfinu er um 1.890 talrásir í
hvora átt en þegar flutningsgeta
strengsins hefur verið nýtt að 50% í
heild má Póstur og sími auka hlut sinn
um helming í tæplega 4.000 talrásir án
endurgjalds og án þess að eignarhlutur
íslands í strengnum aukist en hann er
6%.
Cantat 3 hefur, frá því hann var tek-
inn í notkun, oft komist í fréttir vegna
þess að bilanir í strengnum hafa verið
tíðari en fyrirfram var búist við. Þegar
strengurinn var lagður mótmæltu sjó-
menn, sérstaklega í Vestmannaeyjum,
nokkuð harkalega fyrirhugaðri legu
strengsins um fiskmið sunnan eyjanna.
Er samhengi þarna á milli, eru reiðir sjó-
menn að skemma strenginn?
„Nei, einmitt alls ekki," segir Páll Á.
Jónsson. „Af þeim bilunum sem orðið
hafa er aðeins ein sem rekja má til
skemmda af völdum fiskiskips, svoköll-
uð „togarabilun," og hún var í fær-
eyskri lögsögu. Þvert á móti hafa sjó-
menn verið mjög samvinnuþýðir og all-
ir af vilja gerðir til þess að forðast að
valda skemmdum á strengnum."
Páll segir að deila megi um hvernig
staðið var að því að ákveða legu strengs-
ins sunnan Vestmannaeyja en nú séu
menn alfarið horfnir frá því að færa
hann. Lengi hafi menn óttast um kafl-
ann sem liggur frá aðalstrengnum og í
land í Eyjum, sem liggur á togslóðum,
en þar hafi enn ekki bilað. Reynt var að
grafa strenginn niður í sjávarbotninn á
þeirri leið þar sem það var unnt og sjó-
menn fá frá Pósti og síma nákvæmar
upplýsingar um legu hans og þá kafla
sem grafnir eru niður en það þýðir ekki
að óhætt sé að toga yfir hann.
Annar viðkvæmur kafli á strengnum
Páll Jónsson yfirtœknifrœðingiir Pósts og síma.
liggur í hafinu milli íslands og Færeyja
þvert yfir svokallaðan Rósagarðþar sem
hafa áratugum saman verið þekktar tog-
slóðir. Á því hafsvæði hefur til skamms
tíma verið varðbátur sem hefur haft það
verkefni eitt að gæta strengsins. Bátur-
inn hefur verið gerður út frá Færeyjum
með tilstyrk eigenda strengsins.
„Ég myndi segja að í heild hefði um-
gengni sjómanna um strenginn verið
góð og samvinna við þá til fyrirmynd-
ar," sagði Páll.
Það er flókið mál og erfitt að sjá um
viðhald og rekstur strengs eins og þessa
og ákveðinn hluti hans er í umsjá Pósts
og síma. Nýiega var gerð sú breyting á að
farið var að aflfæða strenginn frá Vest-
mannaeyjum en áður hafði það aðeins
verið gert frá Kanada og Þýskalandi. Það
þýddi það að við bilun datt allur streng-
urinn niður en nú eru líkur á að við bil-
un haldist samband við annaðhvort Evr-
ópu eða Ameríku.
„Evrópusambandið er okkur mikil-
vægast því mest af samskiptunum fer
um þann hluta," segir Páll. „Við börð-
umst lengi fyrir því að þessi breyting yrði
gerð á aflfæðingunni en samstarfsaðilar
okkar voru tregir, einmitt vegna þess að
þeir óttuðust tíðar bilanir á leggnum sem
kemur í land í Eyjum en það hefur ekki
gerst."
Páll sagði að miðað við þá útreikninga
á flutningsþörf sem nú væri stuðst við
ætti strengurinn og okkar hlutur í hon-
um að duga næstu tvo áratugi þó erfitt
væri að fullyrða um eftirspurn í fjarskipt-
um þar sem tækni fleygir stöðugt fram.
Cantat 3 er tengiliður íslands og lífæð
við hið fræga Internet og Páll sagði að
mikilvægi strengsins sæist best þegar
hann bilaði. Þá fara öll fjarskipti íslands
við umheiminn fram um gervihnetti
eins og var áður en Cantat 3 var tekinn í
notkun og þá linnir ekki kvörtunum og
fyrirspurnum til Pósts og síma.
„Ég tel að eftirspurn eftir flutnings-
getu eigi eftir að aukast á næstu árum
jafnvel enn hraðar en nú er talið.
Myndsímar, aukin nettenging tölva og
stöðugt meiri símanotkun og sam-
keppni munu eiga þar stærstan þátt þó
alltaf sé erfitt að spá, og sérstaklega um
framtíðina." □
8 ÆGIR