Ægir - 01.09.1998, Blaðsíða 22

hráefnisaflendur fyrir vestrænar fisk-
vinnslur. Þeir vilja byggja upp eigin
vinnsluskipaútgerð en ennþá hafa
menn ekki þorað að leggja fjármagn í
uppbyggingu landvinnslufyrirtækja í
Rússlandi. Áhættan af því að fjár-
magna vinnsluskip er á þann hátt
minni að hægt er að taka skipin aftur
ef illa gengur en ekki yrði aftur snúið
með uppbyggingu í landi. En ég tel að
þessar breytingar gerist ekkert á einni
nóttu og þeir aðilar sem hafa byggt
vinnslur á frystum, hausuðum fiski frá
Rússlandi, til að mynda íslenskar
vinnslur, þurfa ekki að hafa áhyggjur
af því að fá ekki hráefni frá Rússlandi í
fyrirsjáanlegri framtíð. Þeir sem þurfa
að hafa mestar áhyggjur eru Norð-
mennirnir sem hafa keypt mest af ís-
uðum fiski frá Rússum."
Heiðarleikinn mikilsverðastur
í Rússlandsviðskiptum
Jón er fljótur að svara þeirri spurningu
hvað leggja þurfi til grundvallar
ef ná eigi árangri í viðskiptaverk-
efnum í Rússlandi.
„Heiðarleiki og þekking á
mönnunum sem þú ert að semja
við. Það er erfitt að nota laga-
rammann í Rússlandi með sama
hætti og við gerum hér heima.
Númer eitt, tvö og þrjú er að
þekkja þá menn sem þú ert að
skipta við og koma drengilega
fram við þá. Sé það gert þá getur
viðkomandi vænst þess sama frá Rúss-
unum. Þeir eru heiðarlegir menn og ég
verð að viðurkenna að ég verð fyrir
meiri óheiðarleika í viðskiptum í okk-
ar góða landi en í Rússlandi."
Jón segir það eilíft maraþonhlaup
að vinna að viðskiptum í Rússlandi.
Fyrirtæki geti þess vegna ekki vænst
mikils árangurs á skömmum tíma og
þolinmæðin þurfi að vera í fyrirrúmi.
„Það er eðlilega mikil tortryggni í
Rússlandi í garð útlendinga. Bæði á
það viðhorf skýringar í fyrri stjórnar-
háttum og einnig hitt að fjöldinn allur
af erlendum „spekúlöntum", eins og
Rússar kalla þá, hafa skilið eftir sig
sviðna jörð. Nú um stundir er þess
vegna ekki auðvelt að fara inn í við-
skipti í Rússlandi."
Vörurnar keppa á mörkuðunum
við afurðir frá íslandi
Samkeppni er mikil í innflutningi til
Rússlands sem og í útflutningsvið-
skiptum en Jón segir minni sam-
keppni um verkefni eins og það sem
Fiskafurðir útgerð hf. hefur ráðist í í
Barentshafi. Hann segir að arðsemis-
möguleikarnir séu áþekkir í útgerð
frystitogara og hér á landi.
„Afurðirnar munu fara á markaði í
Bretlandi og Bandaríkjunum, raunar á
sömu markaði og íslendingar eru að
selja sínar afurðir. Við munum þó
leggja mikla áherslu á Bandaríkja-
markað en Rússar búa við tollaóhag-
ræði inn í Evrópusambandslöndin."
Jón segir að umrótið í stjórnmálum
hafi lítil áhrif á dagleg viðskipti við
Rússa og oft á tíðum þyki Rússunum
erlendir viðskiptavinir þeirra of tauga-
veiklaðir gagnvart atburðum í Kreml.
Samt var það svo að í hræringunum
nú síðsumars fannst glögglega fyrir því
að þau fóru að hafa áhrif á dagleg við-
skipti.
„Allt fram á þennan dag hafa Rúss-
arnir verið vissir um að þeir séu á leið
til meira frelsis í viðskiptum. Núna
verð ég var við ótta þeirra við endur-
komu miðstýringar, ekki endilega
kommúnismans heldur að minnsta
kosti tilskipunarvaldsins," segir Jón.
Smugudeilunni verður að Ijúka
Veiðar íslendinga í Smugunni hafa
verið þyrnir í augum Rússa, ekkert síð-
ur en Norðmanna. Samningar hafa
ekki tekist í Smugudeilunni og er Jón í
þeim hópi sem telur nauðsynlegt að
ná lendingu í málinu hið allra fyrsta.
Samkomulag geti ekki orðið til annars
en góðs fyrir alla málsaðila.
„Ég hef fundið verulega fyrir
Smuguveiðunum í mínum viðskiptum
við Rússa. Að mínu mati hafa veiðarn-
ar skaðað álit manna í Rússlandi á ís-
lendingum og það græt ég en hef
minni áhyggjur af því þó við séum
rninna metnir í Noregi. Ég fer ekki
dult með að Smugudeilan hefur skað-
að okkar viðskiptahagsmuni hjá
Fiskafurðum hf. en málið í heild sinni
er að verða hálf vandræðalegt fyrir ís-
lendinga. Væntanlega erum við að
upplifa annað árið í röð sem enginn
arður er af Smuguveiðunum og þær
eru lítið nema kostnaðurinn. Við
þyrftum endilega að ná samn-
ingum um Smuguna til að geta
haldið uppi eðlilegum sam-
skiptum við Rússa. Norðmenn
hafa notað Smugumálið til að
skemma fyrir fslendingum í
Rússlandi og að mínu mati eig-
um við að hafa að markmiði
að verða meiri vinir Rússa en
Norðmenn. Við höfum mikið
að sækja til Rússlands og
miklu meira að færa þeim en
Norðmenn geta, þ.e. í formi þekking-
ar, afkasta og annarra atriða sem
snerta sjávarútveginn. Smugudeilunni
verður þar af leiðandi að koma út af
borðinu hið fyrsta."
- Telurðu að Smugudeilan og það
sem á undan er gengið muni hafa
langtíma hrif á viðhorf Rússa til okkar
íslendinga?
„Nei, ef um semst í málinu þá verða
Rússamir fljótir að fyrirgefa okkur.
Málinu þarf aðeins að ljúka með
samningum og þar með yrði það úr
sögunni," segir Jón Sigurðarson, fram-
kvæmdastjóri Fiskafurða hf.
„Smugudeilan hefur skaðað okkar
viðskiptahagsmuni í Rússlandi.
Deilan er að verða hálf
vandrœðalegt mál fyrir okkur
íslendinga."
22 mm