Búnaðarrit - 01.01.1888, Blaðsíða 24
20
inn til þéssa, því atburður þessi kom snögglega að, og
hripahesturinn var að eins ætlaður til að reiða á hon-
um kálfana.
þ>annig var búskapur forfeðra vorra á söguöldinni,
sem vér köllum og teljum svo sem svarar mannsaldri
fram yfir árið 1000, þegar kristni var i lög leidd. En
viðlíka var búskapurinn siálfsagt þar á eftir svo öldum
skipti, eða fram yfir alla Sturlungatíð. þó róstusamt
væri í iandinu á Sturlungaöld, þá má sjá það af öllum
atvikum, að sami dugur var í landsmönnum til að
stunda búskapiun, og þútt höfðingjarnir væru þá einatt
í herferðum, hver móti öðrum, með miklu fjölmenni,
þá sátu þeir optast lieima mestan hluta sumarsins, en
notuðu hina tíroa ársins til þessara leiðangursferða
sinna. J>að er varla hægt að sjá, að búnaðarhættirnir
hafi þá verið orðnir breyttir að nokkrum verulegum
mun, en eftir þann tima fer líka þjóðinni auðsjáanlega
smátt og smátt að fara aftur, og með afturför mann-
anna fylgir afturför búnaðarins. í staðinn fyrir hina
fornu goðorðsmenn voru komnir óvitrir og hjátrúarfullir
klerkar, þjónar útlendrar kirkjustjórnar, sem mest hugs-
aði um að auðga sjálfa sig á annara kostnað, og flutti
þá kenuingu, að fátækt og vesalmennska væru mann-
kostir. I staðinn fyrir liina innlendu höfðingja, er voru
sslíkir að spekt og ríki«, sem sögurnar lýsa þeim,
komu nú embættismenn eða þjónar útlendrar ríkisstjórn-
ar, sem vantaði bæði vit og þekking á því, sem var
bæði landi og lýð fyrir beztu, og sjálfsagt hugsaði ekki
síður en kirkjustjórnin mest um sjálfa sig og sinn í-
myndaða stundarhag. Hvernig gat þá öðruvísi farið, en
að dáð og dugur, velmegun og búsæld, kafnaði í land-
inu undir þessu tvöfalda fargi? Landslag ogloftslag og
allar gjafir guðs og náttúrunnar voru samar og jafnar
sem áður, en af mannavöldum breyttist hugsunarliáttur