Búnaðarrit - 01.01.1888, Blaðsíða 27
23
ig alla tíð í hendur. Meðan landstjórnin var í blóma
sínum, pá var búskapurinn einnig í blóma. pær aldir,
sem stjórnin fór versnandi, fór búskapurinn jafnhliða
hnignandi, og á síðari tímum, síðan landið lieíir fengið
talsvert skárri stjórn og talsvert meira frelsi, en pað
hafði lengi haft á undan, hefir búskapnum öldungis
oins farið talsvert fram. A pví prjátíu ára tímabili,
sem vér höfðum ráðgefandi alpingi, mátti sjá nokkurn
framfaravísi, pó pingið hefði lítið að segja, en hugur
pjóðarinnar vaknaði pó dálítið að mun og par með fram-
taksemi. Með stjórnarskránni 1874 fékk pjóðin óneit-
anlega töluvert meira frelsi, enda uxu pá framfarir
landsmanna einnig töluvert meira en áður á jöfnum
tíma; og hefði landið fengið að njóta pess frelsis, sem
stjórnarskráin veitti í orði, fengið að laga sína stjórnar-
tilhögun eftir pörfum og vild, pá hefði efalaust mátt sjá
meiri framfarir heldur en sjást eftir pessi fáu ár. En
skrifaðar frelsisskrár hafa lítið að pýða, ef pær eru
brotnar á bak aftur í verkinu eða framkvæmdinni; pað
er gagnslítið að segja og skrifa, að alpingi skuli hafa
löggjafarvald, en ónýta svo að miklu leyti lög pau, sem
pað gefur. J>að er eins gagnslítið að setja upp stjórn-
spekingssvip og segja, að landsmeun geti allt eins vel
tekið sér fram í búnaði og öllum atvinnumálum, livern-
ig sem landstjórn sé, ef hún að eins banni ekki slíkar
framfarir beinlínis. En slíkt nær engri átt. Allt ó-
frelsi verkar á fólkið eins og deyfandi svefnmeðal, og
enginn bóndi er að líkindum svo óvitur, að hann gefi
vinnumönnum sínum inn svefndropa að morgni dags,
pegar hann ætlast til, að peir vaki og vinni. J>egar
stjórn íslands var einna fjarlægust pví, að geta heitið
góð stjórn, ætlaði hún að bæta búskapinn í landinu
með pví, að skipa hverjum bónda með lögum að hlaða
á ári hverju túngarðsstúf og slétta dálítinn blett í pýfi;