Búnaðarrit - 01.01.1888, Qupperneq 67

63
megunar. Ef stjórnin fer í ólagi, eða grundvöllurinn er
slcaliliur, getur byggingin aldrei orðið traust né affara-
sæl. þessvegna ætti það að vera sannarlegt áhugamál
fyrir alla, að reyna að ráða bót á stjórnleysi á heitnil-
um. En J>etta er hægra sagt en gjört; pví að ekkert er
erfiðara að kenna en það, sem menn hafa aldrei lært.
I’að er að vísu skoðun margra, að smátt og smátt ráð-
ist bót á pessu þjóðarmeini, eftir pví sem menntuniu
eykst. |>ó er langt frá, að pað sé einhlítt, pví að á
flestum menntastofnunum vorum vantar mikið á, að
stjórnsemi sé 1 góðu lagi, enda eru næg dæmi til pess,
að margir peir, sem af þeim hafa komið, kunna alls
eltki betur að stjórna né hlýða en aðrir. Menntunin
hefir einkum pau áhrif í pessu efni, að hún eykur
pekkingu á mannréttindum og skyldum, og pað er að
mestu eða öllu pví að þakka, að fleiri verða af mennta-
mannaflokknum, sem kunna að vera bæði yfirmenn og
undirmenn. J>að verður pví naumast sagt, að menn
geti, nokkurstaðar liér á landi, lært góða stjórn, á sjálf-
um sér og öðrum. Menn verða pví að reyna, þótt erf-
itt sé, að kenna sjálfum sér að stjórna, en sönn mennt-
un er auðvitað bezti Ieiðarsteinn í pví efni.
Oft er talað um panu mikla kostnað, sem herinn hefir
í för með sér erlendis, og hve rnikið lán pað sé fyrir
oss, að vera alveg lausir við pann kostnað. Ekki er pó
auðið að segja, hve mikið heraginn hefir lagað pjóðirn-
ar, og hvort vér liefðum eigi staðið mikið framar, en
vér stöndum, í ýmsu menningarlegu tilliti, ef vér liefð-
um haft strangan en góðan heraga, jafnvel þótt pað liefði
haft beinan og óbeinan kostnað í för með sér, svo að
numið hefði árlega tugum púsunda króna.
Næst heraganum gengur skipsaginn. Endaer eðlilegt
að hann purfi að vera góður, pví að oft getur lítil-
fjörlegt stjórnleysi eða óhlýðni, haft á svipstundu margra