Búnaðarrit - 01.01.1888, Page 71
67
J>á eru enn nokkrir, sem eru stjórnsamir, pegar
peir byrja bú, eða sjá hina miklu nauðsyn stjórnsem-
innar, og vilja pví reyna að gjörast stjórnsamir. En
livað tekur pá við? Af því að flestir liafa vanizt við
stjórnleysi, pola peir ekki stjórusemi. Húsbóndinn get-
ur pví ekki ráðið við hjúin, hann p}rkir ófærlega heimtu-
frekur og harður, ef hann vill hafa hlýðni og reglu^emi.
Hann vinnur pví til að láta allt danka með gamla lag-
inu, til pess að kaupa liúsfrið og tryggja sér hjúahald.
Einnig eru bændur hér almennt svo mikið bundnir við
granna sína, rneð ýnis samtök og vinnu, og ef grann-
arnir eru stjórnlitlir, pá neyðast liinir stjórnsömu oft til
pess, að haga sér eftir stjórnleysi peirra.
Alveg hið sama gildir um pá menn, sem eiga fyrir
sldpum að ráða, eða stýra skólurn vorum. Er pað sök-
um pess, að peir menn, sem eiga }rfir öðrurn að ráða,
taka við peim mönnum, sem almennt liafa vanizt aga-
leysi, pá neyðast peir til pess af hagfræðislegum ástæð-
um, að forðast stranga reglusemi og stjórnsemi, pví að
með pví kaupa peir sér frið og tryggingu fyrir atvinnu
sinni. Oft er líka talað um stjórnleysi valdsmannanna,
en peir eru margsinnis háðir sömu lögurn og aðrir, að
vera meira og minna bundnir við stjórnleysi annara, og
vanrækja pví ef til vill stjórnarskyldu sína af pólitísk-
um ástæðum; en pá fyrst færist pó skörin upp í bekk-
inn. Sannleikurinn er pví sá, að fyrsta skilyrði fyrir
góðri landstjórn er, að allar liinar lægri stéttir eða
pjóðin í heild sé stjórnsöm; pví að fáum eða engum
tekst að stíga fyrst upp í efstu rimina á liáum stiga.
Yér fáum pví aldrei fulla tryggingu fyrir varanlega góðri
stjórn í stjórnmálum vorum eða landsmálum, nema að
bændurnir, sem eru máttarstólpar pjóðarinnar, standi á
grundvelli stjórnseminnar.
5*