Melkorka - 01.06.1949, Page 36

stríðs kæmi. En það er ekki nóg. Hvers-
vegna? Það skyldi þó ekki vera, að sjálfræði
Islendinga verði minna en seinni hluti yfir-
lýsingarinnar segir til um? Því miður bend.
ir allt til þess. íslandi mun líka ætlað allt
annað og meira hlutverk í næstu styrjöld.
Það er ekki siður stórvelda að fórna sínum
löndum fyrst, heldur fá smáþjóðirnar þá náð
að taka við fyrstu skellunum. ísland er þeg-
ar merkt sem útvarðstöð á öllum yfirlits-
kortum, sem Bandaríkjamenn birta um tafl-
stöðuna gagnvart Sovétríkjunum. Þeir fara
ekki í neina launkofa með það, enda af öll-
um álitið svo, nema formælendum Kefla-
víkursamningsins hér á íslandi; þ. e. a. s.
þeir síðastnefndu vita betur, en kjósendur
þeirra mega ekki vita annað. Útvarðstöð er
beitt, bæði til sóknar og varnar og er alltaf
aðalskotmark andstæðingsins, þangað til
þaggað hefur verið niðri í henni. Það er
eftirtektarvert í þessu sambandi, að ráðherr-
arnir, sem vestur fóru, vilja þátttöku í
bandalaginu ,til að tryggja öryggi íslands, en
jafnframt taka þeir fram, að ísland undir-
gangist engar skuldbindingar með samn-
ingnum framar en það kýs sjálft. Því verður
að álykta, að aðrir aðiljar sáttmálans taki
heldur ekki á sig neinar skuldbindingar, og
hvar er þá öryggi íslands með aðildinni?
Því er líka skemmst frá að segja, að hvergi
gefur sáttmálinn í skyn, aukin heldur meira,
að aðiljarnir skuli sjálfráðir um, hvað þeir
leggi af mörkum og hvenær. Hins vegar
eru í honum ótvíræð fyrirmæli um það,
hvaða atburðir í heiminum krefjast fram-
lags af þátttökuríkjunum, án undantekning-
ar. Enda mun ráðinu, sem 9. gr. sáttmálans
segir um, ætlað það hlutverk að ákveða um
framlag hvers ríkis og hvenær það er veitt.
Maður verður að hafa það í huga, að þeg-
ar Bandaríkin sækjast eftir þátttöku okkar í
bandalaginu, eru þau fyrst og fremst að
hugsa um eigin hag. Bandaríski utanríkis-
ráðherrann er fulltrúi sinnar þjóðar og eng-
inn láir honum, þó að hann seilist eins langt
og mögulegt er til hagsbóta fyrir Bandarík-
in. En hvernig á því stendur, að íslenzkir
menn ljá honum liðsinni sitt, „það gengur
allt lakar að skilja.“
Aðrar yfirlýsingar, sem greinargerðin
flutti, voru þessar:
„Að allir aðrir samningsaðilar hefðu full-
an skilning á sérstöðu íslands.“
,,Að viðurkennt væri, að ísland hefði eng-
an her og ætlaði ekki að stofna her.“
„Að ekki kæmi til mála, að erlendur her
og herstöðvar yrðu á íslandi á friðar-
tímum.“
Um síðasta atriðið er óþarft að fjölyrða
frekar en gert hefur verið hér að framan.
Það verður á engan veg hægt að komast hjá
erlendum lier og herstöðvum, eins og allt er
í pottinn búið.
Jafnvel það, „að ísland hefði engan her og
ætlaði ekki að stofna her“, er ekki útilokað
að eigi eftir að snúast við. Bæði Sjálfstæðis-
flokkurinn og Framsóknarflokkurinn gerðu
samþykktir um, að þeir væru andvígir her-
skyldu íslenzkra manna. Þessar samþykktir
komu flestum á óvart, en þær sýna, að flokk-
arnir telja herskyldu hugsanlegan mögu-
leika, þó að okkur finnist það fráleitt. En
allur er varinn góður, og það er betra að
liafa það bak við eyrað, að svo margt undar-
legt hefur skeð á íslandi undanfarið, að her-
skyldu er ekki ráðlegt að vísa á bug sem
fjarstæðu.
„Að allir aðrir samningsaðilar hefðu full-
an skilning á sérstöðu íslands" er auðvitað
aðeins staðhæfing, sem ekki fæst skriflega
staðfest frekar en aðrar yfirlýsingar í grein-
argerð ráðherranna. Hefði þó átt að vera út-
látalaust að fá þann fyrirvara samþykktan,
þar sem ísland hefur óumdeilanlega algera
sérstöðu í hernaðarbandalagi.
Helztu atriðin í greinargerð ráðherranna
hafa verið tekin hér til athugunar, ekki af
því, að þau skipti neinu máli fyrir okkur og
aðild okkar að samningnum, heldur vegna
þess, að það er rétt að gera sér þess grein
hvað vont mál þarf lélega málsvörn, til þess
34
MELKORKA