Fréttablaðið - 04.09.2010, Blaðsíða 38

38 4. september 2010 LAUGARDAGUR
F
ólk verður að dvelja í tvo
til þrjá daga á Torfajök-
ulssvæðinu, ganga um
það og dýfa tánum í
heita laug. Þá fær það
tilfinningu fyrir land-
inu. Annars nær maður ekki að
tengjast því,“ segir Ósk Vilhjálms-
dóttir fararstjóri, sem farið hefur
með nokkra hópa göngufólks um
Torfajökulssvæðið, milli Land-
mannalauga og Veiðivatna, síð-
astliðin fimmtán ár. Meirihluti
þeirra er Frakkar og er það þekkt í
frönskum útivistartímaritum. Mun
færri Íslendingar þekkja það.
Torfajökulssvæðið liggur í
friðlandi að fjallabaki á milli Land-
mannalauga og Veiðivatna norðan
Torfajökuls. Þetta er eitt mesta
háhitasvæði landsins og rétt við
alfaraleið Laugavegarins svokall-
aða á milli Landmannalauga og
Þórsmerkur. Þrátt fyrir að Lauga-
vegurinn sé með vinsælli göngu-
leiðum landsins á hálendinu er
sjaldgæfara að ferðafólk gangi út
fyrir merktar leiðir. Hluta Torfa-
jökulssvæðisins sem Ósk hefur
gengið yfir má sjá sé gengið frá
Höskuldsskála niður að íshellin-
um við Hrafntinnusker, sem nú
er hruninn. Ofan af Jónsvörðu við
Höskuldsskála má sömuleiðis sjá
yfir á hverasvæðin. Þar eru leir-
hverir, leirugir vatnshverir, gufu-
hverir og soðpönnur. Þar á meðal
er gufuhverinn Hvínandi, sem tal-
inn er aflmesti hver landsins um
þessar mundir. Gengið er yfir við-
kvæm svæði, á stundum í spor
þeirra sem áður hafa farið yfir þau
og enn má merkja.
Ósk hefur í sjö ár kynnt ferða-
fólki nær óþekkt svæði, sem verið
hafa í umræðunni í tengslum við
virkjanaáform. Hún hefur meðal
annars kynnt fólk fyrir perl-
um Eyjabakka og Kárahnjúka en
hún stóð fyrir því að byggður var
kláfur sem fólk notaði til að fara
inn á Kringilsárrana áður en hann
tók að hverfa undir Hálslón síðla
árs 2006.
Torfajökulssvæðið er á ramma-
áætlun en samkvæmt fyrsta
áfanga áætlunarinnar er gert
ráð fyrir að jarðvarmavirkjun á
svæðinu geti gefið af sér 17.360
gígavattsstundir á ári. Það jafn-
gildir um fjórum Kárahnjúka-
virkjunum. Gangi áætlanir um
tilraunaboranir á svæðinu eftir
mun það hafa í för með sér mikið
jarðrask.
Ósk segir mikilvægt að kynna
afskekkta staði fyrir fólki og
bendir á að Skaftafell í Öræfasveit
hafi verið með afskekktustu stöð-
um landsins og fáir þekkt svæðið
þar til hringvegurinn var opnaður
árið 1974. Allir vita nú af náttúru-
fegurð Skaftafells, sem er hluti af
Vatnajökulsþjóðgarði.
„Ég hélt að Torfajökulssvæðið
væri öruggt þar sem það er innan
friðlands. En þegar þjóðin æpir
á raforkuframleiðslu fyrir stór-
iðju gæti komið að því að virkja
á þessu svæði líka. Það er ekkert
óhult,“ segir hún.
HVERASVÆÐIÐ MYNDAÐ Mikið hverasvæði er þar sem heita Háuhverir austan undir
Reykjafjöllum og í Kaldaklofi. Þá er mikið um svokallaðar brennisteinsþúfur. Vara-
samt getur verið að ganga um svæðið. Þeir sem ekki passa sig gætu átt á hættu að
stíga ofan í bullandi hver og stórslasa sig. Sigmundur Einarsson, jarðfræðingur sem
var með í för, ber enn ör eftir þrjátíu ára óhapp þegar hann steig ofan í hver.
GERT KLÁRT FYRIR GÖNGU Fimmtán sæta þýskur en afar hægfara Unimog var eina ökutækið sem dreif yfir ár og næsta ófæra
sundurskorna og veðurbarða vegi á Torfajökulssvæðinu. Þegar göngumenn eru fleiri en bíllinn rúmar verða þeir að ganga sem
treysta sér til þess í staðinn fyrir að hristast í tryllitækinu og njóta útsýnisins út um bílgluggann. Hér stendur fararstjórinn Ósk
Vilhjálmsdóttir á öðrum degi ferðar við tryllitækið undir endimörkum Hrafntinnuskers. FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN AÐALSTEINN
Huliðsheimur
á hálendi
Torfajökulssvæðið er ein af litríkari náttúruperl-
um íslenska hálendisins og eitt af mestu háhita-
svæðum heims. Jóni Aðalsteini Bergsveinssyni var
boðið að slást í þriggja daga gönguferð með Ósk Vilhjálmsdóttur í síðustu
ferð Hálendisferða og Landverndar um svæðið sem fáir þekkja.
HEITAR LÆNUR Í LANDSLAGI Fallega heita læki má sjá víða á Torfajökulssvæðinu.
Engu er líkara en náttúran sjái sjálf um hitastillinguna enda lækirnir jafn misheitir og
þeir eru margir. Í nokkrum pollum má baða sig.
TINANDI SVART BERG Í HRAFNTINNUSKERI
Vegur var lagður inn á Torfajökulssvæðið skömmu eftir seinni heimsstyrjöld
í þeim tilgangi að ná í hrafntinnu utan á ytra byrði Þjóðleikhússins, sem
þá var í byggingu. Vegur var lagður upp á hrygg, sem ber nú heitið Poka-
hryggur. Menn deila um uppruna nafnsins. Sumir segja hrygginn nefndan
eftir strigapokum sem hrafntinnan var borin í. Aðrir segja nafnið dregið af
sandpokum sem notaðir voru til að púkka upp í rof og rásir í veginum. Hann
er vart fær öðrum en breyttum bílum. Hrafntinnutaka hefur verið bönnuð
ef frá er skilið sérstakt leyfi sem veitt var við viðgerðir á leikhúsinu árið 2007.