Fréttablaðið - 07.10.2010, Qupperneq 18

18 7. október 2010 FIMMTUDAGUR
hagur heimilanna
Útgjöldin
> Kílóverð á haframjöli í ágúst
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
233 235 239
365
439
2002 2004 2006 2008 2010
Kr
ón
ur
Orkey á Akureyri hefur
framleiðslu lífdísilselds-
neytis í mánuðinum og
notar til þess úrgang frá
veitingastöðum og slátur-
húsum. Fyrirtækið hirðir
steikingarfeiti, mör og
dýrafitu og framleiðir úr
þessu eldsneyti sem bland-
ast við hefðbundna dísilolíu.
Nýsköpunarfyrirtækið Orkey
á Akureyri er í þann mund að
hefja framleiðslu á lífdísil, öðru
nafni Biodiesel, sem er lífrænt
eldsneyti unnið úr fitu og plönt-
um. Orkey hirðir steingarfeiti
frá veitingastöðum, mör og dýra-
fitu frá slátur húsum um allt land
sem annars yrði fargað. Úr því er
síðan unnið eldsneyti.
„Við gerum samninga við veit-
ingastaðina og sláturhúsin sem
gera það að verkum að þeir þurfa
ekki að borga förgunargjald. Við
tökum hana frítt hjá þeim og búum
til eldsneyti,“ segir Kristinn Sigur-
harðarson, framkvæmdastjóri
Orkeyjar. Hann segir mengunina
frá lífdísileldsneyti mun minni
heldur en gengur og gerist.
„Brennsla á lífdísil er mun
minni en á venjulegri olíu, eða
um 80 prósent,“ segir Kristinn.
„Þetta er endurnýjanleg orka sem
er búin til úr rusli.“
Lífdísil hefur verið flutt inn til
landsins fram að þessu og er því
oftast blandað við venjulega dísil-
olíu, allt frá tíu og upp í áttatíu
prósent. Lífdísil er selt á mark-
aði á svipuðu verði og hefðbund-
in dísil olía.
Guðni A. Jóhannesson, orku-
málastjóri Orkustofnunar, er
ánægður með framtakið.
„Þetta er nákvæmlega það sem
við viljum sjá. Endurnýtingu í
orkuframleiðslu og koma úrgangi
í gagnið,“ segir Guðni.
„Oft er það þannig að eldsneytis-
framleiðsla í litlum mæli borgar
sig vegna þess að staðirnir þurfa
að losna við steikingarfitu hvort
eð er og losna við kostnaðinn sem
því fylgir.“
Guðni segir að þegar á heildar-
myndina sé litið fylgi því lítill við-
bótarkostnaður að breyta úrgang-
inum í eldsneyti.
„Þegar aðilar ná að nýta sorp
og spilliefni sem annars yrði
fargað geta einmitt opnast svona
skemmtilegir möguleikar,“ segir
Guðni. sunna@frettabladid.is
Matarleifar notað-
ar sem eldsneyti
UMHVERFISVÆNN BÍLL Tvinnbíllar sem þessi verða sífellt vinsælli í heiminum og
ganga bæði fyrir rafmagni og bensíni eða dísilolíu.
Nú er dísilolía dýrari en bensín hér
á landi og er ástæðan árstíða-
bundin hækkun á heimsmarkaðs-
verði. Hermann Guðmundsson,
forstjóri N1, segir þetta engar nýjar
fréttir og árið 2008 hafi dísilolía
einnig verið mun dýrari en bensín.
Um 60 prósent bíla í Evrópu
gangi fyrir dísilolíu og eftirspurn á
heimsmarkaði sé þar af leiðandi
mikil. Einungis um 15 prósent bíla
hér á landi ganga fyrir dísilolíu.
„Það eru lægri gjöld á dísil olíu
heldur en á bensíni í Evrópu
vegna þess að dísilbílar eru
almennt sparneytnari,“ segir Her-
mann. „Það er verið að hugsa um
umhverfið.“
Már Erlingsson, framkvæmda-
stjóri innkaupa- og birgðasviðs
Skeljungs, segir hækkunina oftast
árstíðabundna og mun meiri eftir-
spurn sé eftir dísilolíu á haustin og
veturna.
Heimsmarkaðsverð
á dísilolíu hækkar
Tegundir af vistvænu eldsneyti
DME Dímetýleter er litlaust gas sem hægt er að nota sem eldsneyti í lítið breyttum dísil-
vélum. Venjulega framleitt úr efnasmíðagasi sem er blanda vetnis og kolmónoxíðs.
Etanól Framleitt úr jurtum eins og maís og sykurreyr. Etanól má einnig framleiða úr grasi
eða lúpínu sem unnt er að afla innanlands. Í Brasilíu eru nær allir bílar fjölorkubílar sem
ganga fyrir hvaða blöndu etanóls og bensíns sem er og aukin eftirspurn er eftir etanóli í
Bandaríkjunum. Þar er verð á etanóli orðið sambærilegt við bensínverð.
Lífdísilolía (Biodiesel) Hefur verið flutt inn síðan 2004 og seld sem B5 eða B10 elds-
neytisblanda. Þar sem hægt er að blanda lífdísilolíu við dísilolíu nýtast núverandi innviðir þar
með. Það er mögulegt að framleiða lífdísilolíu hérlendis úr úrgangsdýrafitu eða orkuplöntum.
Metan Hefur verið notað hér á landi undanfarin ár sem eldsneyti á nokkrar bifreiðar. Metan
er skæð gróðurhúsalofttegund og því verður að safna því saman og brenna til þess að eyða
því. Bílar sem keyra á metani og bensíni eru nú þegar á markaði. Metan sem ökutækjaelds-
neyti getur átt sér uppsprettu sem lífrænt eldsneyti unnið úr úrgangi eða ræktuðum plöntum
og úr jarðgasi.
Rafmagn Rafbílar eru bílar sem ganga beint og alfarið fyrir rafmagni sem geymt er í
rafhlöðum um borð. Þróun í gerð rafhlaðna hefur til þessa ekki gert þennan kost fýsilegan.
Hreinir rafbílar eru talsvert notaðir víða erlendis í sértækri notkun, þar sem aksturslengdir eru
stuttar og auðvelt að koma við tíðri hleðslu.
Tvinnbílar Bílar sem bæði hafa rafhreyfil og bensín- eða dísilvél sem aflgjafa, komu á
markað árið 1997. Þetta eru ekki eiginlegir rafmagnsbílar í þeim skilningi að orkugjafinn sé
rafmagn, en þeir eru sparneytnari en hefðbundnir bílar. Þessir bílar eru dýrari í innkaupum en
þrátt fyrir það njóta tvinnbílar æ meiri vinsælda.
Vetni Orkuberi sem geymir rafmagn í sama skilningi og rafhlöður. Þá er hugsað til þess
að innlent rafmagn fengið úr rafkerfinu væri notað til að rafgreina vetni úr vatni, vetnið sé
geymt í farartækinu og því aftur breytt í rafmagn við notkun. Tæknin er þó enn í þróun og
búnaðurinn er enn þá afar dýr. Orkunýtnin í heildarferlinu frá rafkerfinu og til rafhreyflanna í
farartækinu er talsvert lakari en ef unnt væri að geyma rafmagnið í rafhlöðum.
Upplýsingar af heimasíðu Orkustofnunar, www.os.is.
Norrænar neytendastofur hafa tekið höndum saman um að taka auglýsingar á
Facebook og skyldum vefsíðum til skoðunar, leggja mat á markaðssetninguna
og setja meginreglur sem fylgja skal við hana. Þetta var ákveðið á sameigin-
legum fundi norrænna neytendastofnana sem fram fór í Osló í lok september,
að því er segir á vef Neytendastofu. Algengt sé að auglýsingar á netinu séu
sérsniðnar að notendunum sem veki spurningar um hvort notkun persónu-
upplýsinga sé innan ramma laganna. Þá vilja neytendastofnanirnar auk þess
skoða sérstaklega þau vandamál sem snerta börn á Facebook eða í öðrum
netsamfélögum.
■ Neytendastofnanir skoða auglýsingar á Facebook
Vörumerkin Hornið og Veiðihornið eru nægilega ólík til að Neytendastofa
muni ekki aðhafast vegna þess, að því er segir á vef stofnunarinnar. Bráð ehf.
kvartaði þangað yfir keppinautinum Veiðihorninu. Bráð hafði lengi notast við
vörumerkið Veiðihornið. Ríkisskattstjóri felldi út gildi skráningu firmaheitisins
Veiðihornsins vegna þess, en Bráð ehf. hélt til streitu kvörtuninni um vörumerk-
ið. Í ákvörðun Neytendastofu segir að „merkin í heild séu mjög ólík, annars
vegar sé um að ræða merki með orðinu VEIÐIHORNIÐ og mynd af fugli og fiski
og hins vegar sé um að ræða merki með orðinu HORNIÐ og mynd af golfkylfu
og veiðistöng, sem mynda nokkurs konar V fyrir framan orðið, og línu úr veiði-
stönginni sem myndar fisk fyrir miðju orði. Fyrir neðan orðið HORNIÐ stendur
„útivist og veiði“.“ Þetta sé ekki nógu líkt til að banna notkun á því síðarnefnda.
■ Vörumerkin ekki nógu lík
HOLTAGÖRÐUM GLÆSIBÆ KRINGLUNNI SMÁRALIND WWW.UTILIF.IS
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/U
T
I
51
86
6
10
/1
0
FIMMTUDAG Í KRINGLUNNI FRÁ KL.17 TIL 21
FÖSTUDAG Í GLÆSIBÆ FRÁ KL.14 TIL 17KYNNINGARAFSLÁTTUR
„Gamla Macintosh-tölvan sem ég
keypti 1989 myndi ég segja að væru
bestu kaupin sem ég hef gert,“ segir
Hlynur Hallsson myndlistarmaður.
Að sögn Hlyns hafði hann vissa
fordóma gagnvart Macintosh en fór
að ráðum myndlistarmannsins Godds
og skellti sér á tölvuna. „Ég sé ekki
eftir því. Þetta var frábær tölva. Hún
virkar meira að segja enn þann dag í
dag þótt það sé nú eiginlega fyrst og
fremst sem ritvél,“ segir hann.
Verstu kaup sín segir Hlynur meðal
annars hafa verið í ýmis konar fatnaði.
„Maður keypti eitthvað af því að
maður hélt að það myndi virka og
átti það síðan lengi inn í skáp þar til
maður var loks búinn að sætta sig við
að flíkurnar voru misheppnaðar. Þá gat
maður gefið þær með góðri samvisku
til Rauða krossins,“ útskýrir Hlynur hefð-
bundna ferlið með glataða fatnaðinn
sem hann eignaðist,
„Ég held ég verði líka að nefna báða
bílana sem ég hef keypt. Það er alltaf
eitthvað vesen með bíla; þeir eru dýrir
í rekstri og það þarf stöðugt að vera
að fara með þá í viðgerð. Og þá held
ég að ég verði að segja að hjólin sem
ég hef átt komast í flokk með Macin-
tosh-tölvunni sem bestu kaupin,“ segir
Hlynur Hallsson,
NEYTANDINN: Hlynur Hallsson myndlistarmaður
Tölvan virkar eftir tuttugu ára notkun