19. júní - 19.06.1965, Blaðsíða 29

Hlutverk barnaverndarnefndar er margþætt,
í fyrsta lagi er það fólgið í eftirliti með aðbúð
barna og unglinga, bæði á heimilum og út á við.
1 öðru lagi eiga nefndirnar að framkvæma breyt-
ingar á högum barna, þar sem vandræðaástand
er og ábendingar eða aðstoð nær ekki tilgangi.
Róttækar framkvæmdir eins og að taka börn
af foreldrum eða heimilum og útvega þeim nýja
forráðamenn og nýtt heilbrigðara umhverfi. Lögin
gáfu heimild til þess háttar aðgerða. Þó var oftast
viðhaft það orðalag: „Að leitast skuli við“, — ,,að
svo miklu leyti sem hægt er“, — „ef þess er kost-
ur“, — „kosta kapps um“ o. s. frv. Lengra náðu
lögin ekki. Nú hafa þessar lauslegu skylduyfirlýs-
ingar verið fjarlægðar og skýlaust ákvæði um hvað
gera beri, komið í staðinn. Það er mjög til bóta.
Maður getur þó ekki varizt því að sjá að nefnd-
irnar geta oftast sáralítið gert, af því að ennþá
eru ekki til í landinu þau heimili, sem geta veitt
afbrigðilega barninu eða því munaðarlausa það
eina, sem það þarfnast, sem sagt öruggt heimili.
Nú vitum við að aldrei verður hægt að koma
upp barnaheimili eða stofnun, sem tekið gæti við
öllum afbrigðum, sem nauðsynlega þyrftu hjálpar.
Enda fleiri og fleiri að verða þeirrar skoðunar að
ekkert getur bætt börnum íoreldramissir og heim-
ilisleysi, nema fóstur við eins líkar aðstæður og
hægt er að fá, eðlilegt fjölskylduuppeldi. Þess
vegna er það ein aðalkrafa kvennasamtakanna,
að gert sé miklu meira í því að finna börnum
fósturforeldra og skapa með lögum rétt fóstur-
foreldra og öryggi um varanleg tengsl og dvöl
barna hjá þeim, án þess þó að ættleiða þurfi börn-
in eða breyta um nöfn þeirra.
Mæður eru oft ófáanlegar til þess að gefa börn
sín til ættleiðingar og nafnabreytinga, þótt þær
sjái sér ekki fært að hafa börnin hjá sér, en óski
þess að koma þeim í fóstur til frambúðar.
Ein aðalkrafa KRFI var því um aukinn rétt
fósturforeldra án ættleiðingar. Á siðustu árum hef-
ur farið mjög i vöxst að ættleiða börn og þá oft-
ast fylgt að börnin hafa breytt um nafn. Ættleið-
ingalögin gera þó ekki neinar kröfur til þess, því
að í þeim stendur: 10. gr. „I ættleiðingarleyfi má
ákveða að kjörbarn kenni sig til kjörforeldris“.
1 okkar fámennu þjóðar fjölskyldu, getur komið til
óæskilegra tengsla á milli fólks vegna þess að hinn
rétti uppruni og ætt er falin og ekki á vitund við-
komandi.
Nýju barnaverndarlögin gera ráð fyrir enn
1 9. JÚNÍ
ýtarlegri rannsókn á högum og forsendum þeirra
er kjörbarn vilja taka. Þar er nú fastar tiltekið að
ráðuneytið, barnavei ndarnefnd og sóknarpresti er
falið að kjmna sér ýtarlega hið nýja heimili og
jafnframt að fylgjast með barninu, eftir að það er
komið á heimilið, ef þessum aðiljum þykir þörf
á því.
Á striðsárunum var það sett í lög, að ógift kona
hefði ein algjörlega foreldrarétt yfir óskilgetnu
barni sínu. Gæti meira að segja gefið það úr landi,
án þess að leita álits eða samþykkis föður. Að-
stæður stríðsáranna orsök.uðu að þessi lagaákvæði
voru sett. Nú eru þessi ákvæði i augum kvenn-
anna sjálfra svo ósanngjörn, að konur vilja breyta
þeim, um það hljóðar ein ábending KFRl. I ætt-
leiðingarlögum frá 1953 er líka gert ráð fyrir að
leita megi álits þess foreldris, sem ekki hefur ráð-
stöfunarrétt, sem sé föðurins. Þessi atriði þurfa
endurskoðunar hið bráðasta.— I 38. gr. barnavernd-
arlaganna er algert nýmæli um greiðslur fyrir
börn, sem barnavernd ráðstafar. Þar er gert ráð
fyrir að Tryggingastofnunin greiði þrefaldan líf-
eyri með börnum innan 7 ára og tvöfaldan með
eldri börnum. Ennfremur að frami'ærslusveit
barnsins endurgreiði Tryggingarstofnuninni. Engir
samningar milli sveitastjórnar um meðgjöf barns-
ins komi til greina. Þetta eru stórkostlegar bæt.ur.
Með þessu móti er útilokað, að barni sé ráðstafað
á það heimili, sem vill taka það fyrir lægra gjald,.
þótt nefndin hafi annan stað betri barninu, en fái
ekki að nota hann.
39. gr. barnaverndarlaganna er um takmörkun
á vinnutíma barna og unglinga, svo og hvaða
vinna er óholl og óleyfilegt að fela börnum. Þetta
ákvæði er nú fyllra og nákvæmara heldur en í
fyrri lögum, og eins er um útivist barna. Lögin gera
ráð fyrir að með reglugerð sé ákveðið að takmarka
hve mikið fé börn og unglingar hafa í vörzlu sinni.
Þetta er líka eitt af ábendingum KRFÍ. 1 Reykja-
vik er það mjög áberandi að börn og unglingar
hafa oft mikið fé undir höndum, sem gerir þeim
kleift að fara óleyfilega á skemmtistaði og kaupa
sér daglega „sjoppumat“ i stað þess að fara lieim
og borða, þegar kennslu lýkur.
Þá er i lögum þessum gerð ný og ýtarleg ráð-
stöfun til kvikmyndaeftirlits, er gildi um allt land.
Það má segja að það hafi verið nauðsynlegt, þótt
hér í Reykjavík komi slíkt litt að notum á meðan
sjónvarp í heimahúsum getur sýnt 3. flokks glæpa-
myndir livenær sem er og foreldrar sjá ekkert
2 T