19. júní - 19.06.1971, Page 23

ungi frá hinum tryggðu sjálfum með lögboðnum
iðgjöldum og rúmum þriðjungi frá ríkissjóði.
Þriðjungurinn, sem eftir er, kemur frá sveitar-
sjóðum átján af hundraði og frá atvinnurekend-
um fjórtán af hundraði. Til lífeyristrygginga telj-
ast ellilífeyrir, örorkulífeyrir, makabætur, barna-
lífeyrir, mæðralaun og til skamms tíma einnig
fjölskyldubætur. Einmitt það atriði er eitt af því,
sem ruglingi hefur valdið, enda eru fjölskyidu-
bætur settar í sérstakan kafla í hinum nýju lög-
um. Við heyrum stundum, að nær væri að greiða
hærra til efnalítilla, einstæðra mæðra, öryrkja
eða aldraðra og hætta því að ausa öllum þessum
fjölskyldubótum í fílhrausta, vel bjargálna for-
eldra með eitt eða tvö börn á framfæri. En fjöl-
skyldubótunum er ,,ausið“ af öðrum brunni. Frá
því er farið var að greiða fjölskyldubætur með
öllum börnum, hvort sem eitt var eða fleiri í
fjölskyidu, hefur ríkið eitt að öilu leyti staðið
undir þeim greiðslum. Var að þessu horfið í sam-
bandi við víðtækar efnahagsráðstafanir árið 1960.
Greiðsla fjölskyldubóta var sem sé aðferð til
tekjujöfnunar í þjóðfélaginu fremur en trygging-
ar, þótt Tryggingastofnunin sæi um útborgun.
Vel mætti hugsa sér þá tekjujöfnun framkvæmda
með öðrum og einfaldari hætti, t. d. með hækk-
uðum skattfrádrætti vegna barna. Væri þá að-
eins borgað út til þeirra, sem hefðu tekjur undir
skattskyldu lágmarki. 1 hinum nýju lögum er
ákveðið, að greiðsla fjölskyldubóta verði áfram
í sama horfi, en reglur um þetta settar í sjálf-
stæðan kafla.
Þriðji kafli laganna fjallar um slysatryggingar,
sem eru að heita má algjörlega kostaðar af at-
vinnurekendum.
Loks er kafli um sjúkratryggingar. Sá kafli
fjallar um sjúkrasamlög landsins annars vegar og
sjúkratryggingadeild Tryggingastofnunar ríkisins
hins vegar. Tekjur sjúkratrygginganna eru ið-
gjöld hinna tryggðu, allra landsbúa 16 ára og
eldri, og framlög ríkis og sveitarfélaga í vissu
hlutfalli við upphæð greiddra iðgjalda. Sjúkra-
tryggingadeild Tryggingastofnunarinnar er i
raun kostuð af öllum sjúkrasamlögum sameigin-
lega.
Sú tekjuviðmiðun gildir um dagpeninga slysa-
og sjúkratrygginga, að upphæð þeirra má ekki
fara fram úr % hlutum þeirra vinnutekna, sem
hlutaðeigandi hefur misst vegna veikindanna.
Skal nú nokkru nánar vikið að fyrrgreindum
sjónarmiðum trygginga og framfærslu, rökum
með þeim og móti.
Ætla mætti, að framfærslusjónarmiðið gæti
leitt til þess, að unnt væri að komast af með
minna fé til trygginganna og að hærri upphæðir
yrðu greiddar til færri manna. Á hitt er að líta,
að það myndi orsaka enn meiri skriffinnsku og
þá um leið kostnað að meta bótaþörf hvers og
eins með hiiðsjón af tekjum hans. Viss hætta
væri á, að upplýsingar um tekjur væru ekki fylli-
lega réttar og misnotkun kynni að þróast. Aldrað
fólk og fólk með nokkra starfsorku og starfs-
gleði myndi ef til vill láta hjá líða að sinna starfi,
vegna þess að það borgaði sig fjárhagslega að
sitja auðum höndum og vera tekjulaus til að fá
sem mestan lífeyri. Siíkt er varla heppilegt þjóð-
félagi né einstaklingi. Að svo miklu leyti sem
komið er til móts við framfærslusjónarmiðið,
má ekki ganga svo langt, að það lami starfsvilja
og vinnugleði, sem er það afl, sem gefur lífi
margra aldraðra borgara fyllingu og tiigang.
Loks er þess að geta, að mörgum er það erfið
raun að leita aðstoðar annarra um framfærslu,
hvað þá opinberrar aðstoðar. Það horfir á ann-
an veg við, ef tryggingasjónarmiðið ræður. Allir
ei’u skyldugir til að greiða iðgjöld til trygging-
anna, og líta má svo á, að þeir hafi þar með
keypt sér rétt til bóta við viss atvik, t. d. elli eða
örorku. Þótt sú kynslóð, sem núna er öldruð, hafi
ekki greitt til trygginganna allt frá æsku, er eðli-
legt, að kynslóðir okkar hinna standi undir líf-
eyri til hennar, almennum og óskei’tum, sérstak-
lega vegna þess, að þi’óun í peningamálum hefur
svipt mai’gt fólk, sem nú er aldrað, tækifærum
til að spai’a til elliáranna á þeim tíma, sem það
var að búa í haginn fyrir okkur. Gegn trygginga-
sjónarmiðinu mælir, að það er dýrt eins og fleira
og skapar miklar kröfur til kerfisins. Segja má,
að tryggingasjónarmiðið sé ráðandi í lögunum
nýju, en nokkuð tillit tekið til hins með því að
skylt er að hækka elli- og öroi’kulífeyri, ef árs-
tekjur ei’u innan við kr. 84,000, auk heimiidar
eins og áður til að gi’eiða uppbót, ef sýnt þykir,
að lífeyrisþegi komist ekki af án hennar.
Ýmsar breytingar % nýju lögunum.
Nú verður rætt um nokkrar breytingar frá
eldri tryggingalögum, sem koma fram í lögun-
um, sem Alþingi samþykkti hinn 6. apríl síðast-
liðinn. Lögin taka gildi um næstu áramót. Rakin
verða þau atriði, sem konur hafa sérstaklega
látið sig varða.
Er þá fyrst til að taka, að barnalífeyrir hækk-
ar um 40%. Tillaga okkar kvennanna um barna-
19. Júní
21