19. júní - 19.06.1971, Síða 31

vinnu og 1946 bann við næturvinnu kvenna. Þess-
um lögum hefur ekki verið framfylgt. Nefndin
leggur nú til, að þau verði numin úr gildi. Hún
telur rétt að vernda menn gegn hugsanlegu heilsu-
tjóni vegna ákvæðisvinnu og næturvinnu, en sú
vernd ætti að gilda jafnt um karla sem konur.
Erfiðleikar verða alltaf talsverðir í sambandi
við móðurhlutverk og gæzlu barna. Nefndin kem-
ur með margar vel hugsaðar tillögur um þau
mál. Lagt er til, að barnsburðarleyfi séu lengd
og réttur til að halda starfi sé ótvíræður. Lagt
er til, að feður geti líka fengið frí til að annast
börn sín. Ekki er ráðizt í að fara fram á launað
frí föður til handa. En um það er rætt að jafna
milli foreldra framfærslu og barnagæzlu, svo að
kleift sé, að annað foreldri sé heima og gæti bús-
ins. Ennfremur er bent á, að auka þurfi dag-
gæzluaðstöðu barna bæði vegna þeirra foreldra,
sem báðir þurfa að' vinna allan daginn utan heim-
ilis, svo og þeirra, sem einir eru um framfærsl-
una. Því er slegið föstu, að það sé þjóðfélagsleg
skylda að sjá börnum fyrir gæzlu, ef foi’eldrar
eru ekki tiltækir ti! þess sökum vinnu, svo og
að sjá til þess, að atvinnumöguleikar og afkoma
þeirra skerðist ekki, sem annast skiptivinnu við
gæzlu barna sinna.
Viðfangsefnin eru ekki auðveld. Sveigjanleiki
á vinnumarkaði er nauðsynlegur svo og endur-
hæfing. Hlutavinna kemur til greina. Nefndin
vill ekki gera mun á henni milli kvenna og karla
og bendir á, að í slíkri vinnu þurfi að taka til
greina lifeyrisréttindi.
Á vissan hátt hefur nefndin stutt að nokkru
tiúögur Paavo Seppánen, en hann lagði til fyrir
nokkrum árum, að stefna bæri að skiptum 6 tíma
vinnudsgi fyrir alla og dagurinn yrði 12 vinnu-
stundir alls.
Nefndin hefur gengið að því vísu, að konur
vilji sjálfar vinna að því að breyta framfærslu-
Iiugtakinu. Ekki vill hún koma með tillögur um
að afnoma gagnkvæma framfærsluskyldu hjóna,
cn lætur sér nægja að gera breytingartilllögur,
sem stefna í jafnréttisátt.
Gnlli er það á frumvarpinu, að gengið er fram-
hjá bændastéttinni. Jafnréttisgrundvöllurinn var
hjá þeirri stétt, og nú er að athuga, hvað eftir er
af því jafnrétti. Þegar gerðar eru talnaskýrslur
(statistik) um landbúnaðarstarfsemi, er skipt í
framfærandanna (matlagets huvudman) og hjálp-
armenn í fjölskyldunni. Þar eru meðtaldar hús-
freyjur, sem vinna hörðum höndum að framleiðsl-
unni, en eru taldar heimakonur án tekna. í talna-
skýrslum eru tekjur slíkra heimila eignaðar hús-
bóndanum einum.
Að lokum leggur nefndin til, að komið verði
á fót stofnun, sem vinni að jafnréttismálum.
Else Hetimáki lýkur máli sinu á þessu:
Verkefni heimilanna er óbreytt. Hér eftir sem
hingað til verða menn eins og áður eða jafnvel
meir að leggja alúð við að rækta tilfinningasam-
band, sem bæði börn og fullorðnir þarfnast, í
heimi, sem er samfélag byggt á samkeppni og
framúrstefnu, og reynir svo mjög á andlega sem
líkamlega heilsu.
Okkur er Ijóst, að margt þarf að gera, þótt mik-
ið sé af. Það sem mér finnst mest um vert að
leysa betur en hingað til í Finnlandi, er að koma
á fót barnagæzlu handa þeim, sem hennar þarfn-
ast, endurhæfa miðaldra konur, koma á húsa-
leigustyrk handa einstæðum mæðrum, lengja
barnsburðarfrí, koma á vinnumiðlun og stórauka
fjölskyldubæturnar.
Nú á dögum eru konur ekki hafðar með í ráð-
um, þegar rædd eru félagsleg vandamál og barna-
gæzlumál eða þegar reynt er að bæta um gerð
mistök í þeim efnum. Konan á að vera með frá
byrjun við að semja lög, svo sem hjúskaparlög,
refislög o. s. frv. Hún á að vera með í því að
skipuleggja bæi og bústaði, skipuleggja skóla,
barnaleikvelli og leikskóla. Það þarf aðstoð
kvenna til að annast öll þessi mál.
Eg vil alls ekki segja, að konan sé nauðsyn-
legri í þjóðfélaginu en karlmaðurinn, en hún er
jafnnauðsynleg. Eg fyrir mit leyti vi! alls ekki
stofnsetja kvennaveldi — uss, hve það yrði leið-
inlegt. — Ekki er ég ánægð með núverandi
karlaveldi heldur.
Kæru norrænu vinir. Við Norðurlandabúar höf-
um í mörgum greinum betri tækifæri en í mörg-
um öðrum löndum að stofnsetja samfélag til far-
sældar manneskjunni og afkomendum hennar.
Gerum það sameiginlega.
V. B. þýddi lauslega.
19. JÚNÍ
29