19. júní - 19.06.1971, Side 43

Adda Bára Sigfúsdóttir
Skattar
»g
heímili
Menn una því að vonum stór-
illa, þegar þeir reka sig á, að
tekjuskattar og útsvör annarra,
sem búa við sambærileg eða
betri kjör, reynast lægri en
þeirra eigin skattar, eins og
þessi tvenn gjöld eru oft sam-
eiginlega nefnd.
Við slíkan ójöfnuð máttu
giftar konur, sem öfluðu tekna
utan heimilis, hins vegar lengi
búa og fengu ekki að gert.
Heimili þeirra bjuggu við
hróplegt ranglæti í skattlagn-
iugu bæði samanborið við ein-
hleypinga og þær fjölskyldur,
sem nutu óskerts vinnudags
húsmóðurinnar á heimilinu
sjálfu, án þess að afrakstur
þeirrar vinnu væri skattlagður.
K.R.F.f. gerði málstað úti-
vinnandi húsmæðra snemma að
sinum málstað og setti fram
kröfuna um sérsköttun hjóna.
Þeirri kröfu var lítið sinnt fyrr
en árið 1957, en þá höfðu ver-
!ð stofnuð óformleg samtök
hjóna, sem bæði stunduðu laun-
aða vinnu.
Vandamálið náði þá orðið til
margra heimila, því að útivinn-
andi giftum konum fór ört fjölg-
andi eftir síðari heimsstyrjöld-
ina.
Árangur baráttu K.R.F.l. og
hjónasamtakanna varð skipun
nefndar, sem skyldi glíma við
þann vanda að jafna metin milli
heima- og útihúsmæðra og einn-
ig milli útivinnandi hjóna og
hinna, sem höfðu nægjanlegt
fjármálavit til þess að sjá við
löggjafanum og tóku upp sam-
búð án blessunar yfirvalda, en
heimilum af því tagi fór fjölg-
andi.
Það kom fljótlega fram í
störfum nefndarinnar, að vei’u-
leg tregða var enn sem fyrr á
því að taka almennt upp sér-
sköttun hjóna, og var einkum
borið við aukinni vinnu við
skattheimtu, ef skattgreiðend-
um yrði skyndilega fjölgað svo
mjög. Leitað var því annari’a
í’áða til skattajöfnunar og reikn-
ingsleg niðurstaða varð að hjón,
sem bæði hefðu meðaltekjur,
mundu sameiginlega gi'eiða sem
næst jafnháan tekjuskatt og
tveir einstaklingar með sömu
tekjur, ef 50% af tekjum ann-
ars hjónanna væi’u undanskilin,
og skattur siðan lagður á tekj-
ui’nar, sem eftir yrðu í einu lagi.
Með tilliti til samanburðar
við heimilin, sem njóta óskerts
vinnudags húsmóðurinnar
heima, þótti rétt að beita frá-
drættinum alltaf á tekjur eigin-
konunnar, og það eins í þeim
fáu tilvikum þar sem þær voi’u
hærri en tekjur eiginmannsins.
Réttur hjóna sem vinna saman
að eigin atvinnurekstri var þó
takmai’kaður verulega, eða við
hálfan persónufrádrátt hjóna,
og var það gei’t vegna þess að
misnotkun var talin of auðveld
i þessum tilvikum.
Þá var einnig gefinn gaumur
að þeirri tegund heimila, sem
einstæðir foreldrar eða aðrir
einstaklingar halda fyrir skyldu-
ómaga sína, og ákveðið að það
fólk fengi heimild til að di’aga
aukalega frá tekjum sínum hálf-
an persónufi’ádi’átt hjóna og
þriðjung af einstaklingsfrá-
drætti fyrir hvern ómaga á
framfæri. Með þessum tiltölu-
lega háa aukafi’ádi’ætti áttu
heimili eintæði’a foi’eldi’a að fá
til skattfi’jálsra afnota heldur
hæi’ri upphæð en heimili hjóna
með sama bai'nafjölda.
Þannig var komið í veg fyrir,
að skattar á heimilisföður
hækkuðu við fráfall eiginkonu,
sem unnið hafði eingöngu á
eigin heimili. Og kona, sem varð
ekkja, gat tæpast lent í því að
greiða hærri skatt af tekjum
sínum en hún hafði áður gei't,
meðan helmingur þeirra var
skattfi’jáls, en hinn helmingur-
inn skattlagður með tekjum
eiginmannsins.
19. Júní
41