Fréttablaðið - 11.12.2010, Qupperneq 12

12 11. desember 2010 LAUGARDAGUR
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/U
T
I
52
23
6
11
/1
0
20% afsláttur
HOLTAGÖRÐUM GLÆSIBÆ KRINGLUNNI SMÁRALIND WWW.UTILIF.IS
Brettapakkar
JÓLAGJÖFIN
NOREGUR Um það bil þúsund manns
fylgdust með hátíðlegri athöfn í ráð-
húsinu í Ósló í gær, þar sem Thor-
björn Jagland, formaður norsku
Nóbelsnefndarinnar, lagði verð-
launaskjal ársins á auðan stól kín-
verska andófsmannsins Liu Xiao-
bo.
Liu fékk ekki leyfi kínverskra
stjórnvalda til að ferðast til Noregs
að taka við verðlaununum.
„Hann er í einangrun í fangelsi í
norðaustanverðu Kína,“ sagði Jag-
land í ræðu sinni. „Sú staðreynd ein
sýnir að verðlaunin voru nauðsyn-
leg og viðeigandi.“
Hann tók fram að verðlaununum
væri ekki beint gegn Kína og sagði
Kínverja verða að venjast því, sem
stórveldi, að þurfa að sæta gagn-
rýni og umræðum.
Kínversk stjórnvöld eru ævareið
norsku Nóbelsnefndinni, norskum
stjórnvöldum og öllum þeim ríkjum
sem sendu fulltrúa sinn til athafnar-
innar í gær.
Eiginkona Liu Xiaobo er í stofu-
fangelsi og fékk heldur ekki að fara
til Noregs.
Liu er fimmti verðlaunahafinn
sem kemst ekki til Óslóar að taka á
móti verðlaununum vegna andstöðu
stjórnvalda.
Jafnan hefur þó einhver nákom-
inn verðlaunahafanum getað mætt
á athöfnina til að taka við verðlaun-
unum, þangað til núna að enginn
fékk leyfi til að fara.
Barack Obama Bandaríkjaforseti
sendi frá sér yfirlýsingu í gær og
hvatti kínversk stjórnvöld til að láta
Liu lausan.
„Mannréttindi eru algild – þau
tilheyra ekki einni þjóð, heimshluta
eða trúarbrögðum,“ sagði Obama,
sem fékk friðarverðlaunin í fyrra
og sagðist þá sjálfur ekki almenni-
lega skilja hvers vegna. Hann sagð-
ist virða þann mikla árangur sem
Kínverjar hefðu náð í því að koma
fólki úr fátækt til bjargálna, og
sagðist vissulega sammála því að til
mannréttinda teldist sú mannlega
reisn sem frelsi undan skorti gæfi.
„En Liu minnir okkur á að mannleg
reisn er einnig komin undir fram-
þróun lýðræðis, opins samfélags og
réttarríkis.“ gudsteinn@frettabladid.is
Skjalið var lagt á auðan stól
Liu Xiaobo sat í fangelsi í Kína meðan Nóbelsverðlaunaathöfnin fór fram í Ósló. Aldrei áður hefur fulltrúi
verðlaunahafa ekki getað mætt á athöfnina. Barack Obama hvetur kínversk stjórnvöld til að láta Liu lausan.
TÁKNRÆN ATHÖFN Thorbjörn Jagland, formaður norsku Nóbelsnefndarinnar, við
auðan stól verðlaunahafans, kínverska andófsmannsins Liu Xiaobo. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
1935 Carl von Ossietzky,
Þýskalandi
Fyrsti maðurinn sem fékk ekki
að fara til Noregs að taka við
friðarverðlaunum Nóbels var Carl
von Ossietzky, þýskur blaðamaður
og rithöfundur sem þá var fangi
nasista vegna gagnrýni sinnar á
hernaðarstefnu og endurhervæð-
ingu Þýskalands.
1975 Andrei Sakharov, Sovét-
ríkjunum
Andófsmaðurinn og kjarneðlisfræð-
ingurinn Andrei Sakharov fékk frið-
arverðlaunin fyrir mannréttinda- og
friðarbaráttu sína í Sovétríkjunum.
Hann hafði starfað að þróun
kjarnorkuvopna í tuttugu ár þegar
hann tók að gagnrýna stjórnvöld
árið 1968 og féll þá úr náðinni.
Eiginkona hans, Jelena Bonner, tók
við verðlaununum.
1983 Lech Walesa, Póllandi
Pólski rafvirkinn og verkalýðsleið-
toginn Lech Walesa hlaut friðar-
verðlaunin árið 1983. Walesa þorði
ekki að fara til Óslóar af ótta við
að honum yrði meinað að koma
aftur til Póllands. Þess í stað tók
eiginkona hans við verðlaununum.
Sjö árum síðar var stjórnin fallin og
Walesa orðinn forseti Póllands.
1991 Aung San Suu Kyi, Búrma
Aung Saan Suu Kyi fékk friðarverð-
launin fyrir þrotlausa baráttu sína
fyrir lýðræði og mannréttindum
í Búrma. Hún sat í stofufangelsi
þegar verðlaunaafhendingin fór
fram. Synir hennar, Kim og Alex-
ander, tóku við verðlaununum.
Fjögur sem komust ekki …
HUNDURINN GRAFINN Mark Pickard,
lögreglumaður í bænum Gloucester
í New Jersey í Bandaríkjunum, var
augljóslega hrærður þegar lögreglu-
hundurinn Schultz var grafinn við
hátíðlega athöfn. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
FÓLK Guðrún Ósk Hansen, þriggja
barna móðir í Vogum á Vatnsleysu-
stönd, vann flatskjá í Facebook-
leik Vísis í gær. Guðrún er öryrki
eftir alvarlegt bílslys og maðurinn
hennar vinnur í Noregi.
Það kom Guðrúnu skemmti-
lega á óvart þegar hún fékk sím-
tal þar sem henni var tilkynnt að
hún hefði verið dregin út í Vinaleik
Vísis og hreppt þennan vinning.
„Þetta er ekki leiðinlegur jóla-
pakki,” segir Guðrún Ósk í samtali
við Vísi í gær. Hún segir að efna-
hagshorfur og atvinnuástand hér
á landi hafi orðið til þess að hún
íhugi nú alvarlega að flytja út til
eiginmannsins í Noregi.
Vinaleikur Vísis heldur áfram og
daglega eru dregnir út glæsilegir
vinningar. Leiknum lýkur hinn 20.
desember. - sv
Guðrún Ósk Hansen dregin út í Facebook-vinaleik Vísis:
Flatskjárinn kom
skemmtilega á óvart
VINNINGURINN AFHENTUR Jóhann Viðarsson, hjá Sjónvarpsmiðstöðinni, og Einar
Skúlason, kynningarstjóri Vísis, afhenda Guðrúnu Ósk Hansen vinninginn.
ÖRYGGISMÁL Tvö til þrjú tilvik
koma upp árlega hér á landi þar
sem börn eru hætt komin eftir að
hafa vafið snúrum af rimlagard-
ínum um hálsinn á sér. Síðasta
sumar mátti ekki miklu muna
þegar barn féll niður á gólf í
verslun eftir að hafa vafið slíkri
snúru um hálsinn á sér.
Rúllu- og rimlagardínur eru
algengar hér á landi á heimilum,
leikskólum og öðrum stöðum
þar sem ung börn halda til. Her-
dís L. Storgaard, forstöðumaður
Forvarnahússins, segir að engin
dauðaslys hafi orðið hér á landi,
en þar sem ung börn eigi það oft
til að vefja gardínusnúrum um
hálsinn á sér sé mikilvægt að for-
eldrar geri viðeigandi ráðstafan-
ir. - sv
Foreldrar geri ráðstafanir:
Snúrur geta
skaðað börn
VIÐSKIPTI Pan American Silver
Peru hefur fengið Premio Des-
arrollo Sostenible 2010 verðlaun-
in (eða Verðlaun fyrir sjálfbæra
þróun 2010) í flokki stuðnings við
staðbundin verkefni tengd námu-
vinnslu. Í tilkynningu fyrirtækis-
ins kemur fram að verðlaunin séu
veitt fyrir fordæmisgefandi starf
á vettvangi félags- og umhverfis-
mála og jákvæð áhrif sem fyrir-
tækið hafi haft á nærsamfélög á
athafnasvæðum sínum í Perú.
Ross J. Beaty, forstjóri Magma
Energy, eiganda HS Orku, er stofn-
andi Pan American Silver, en hann
er nú stjórnarformaður félagsins.
Verðlaunin eru árviss en þau
veita Samtök fyrirtækja í námu-
iðnaði, olíuvinnslu og orku í Perú
(SNMPE). Verðlaunin eru sögð
hafa verið stofnsett með það fyrir
augum að stuðla að bættum starfs-
háttum í iðnaðinum og til að stuðla
að langtímasjálfbærni.
Dómnefndin er skipuð nokkrum
fulltrúum iðnaðar- og viðskipta-
lífs í Peru, sem og fulltrúum sjálf-
stæðra félagasamtaka, fjölmiðla og
stjórnvalda. Verðlaunin voru veitt í
Líma, höfuðborg Perú, 2. desember
síðastliðinn. Áður hafa fengið verð-
laun í sama flokki fyrirtæki á borð
við Antamina, Milpo, Atacocha og
Xstrata. - óká
NÁMUMENN Myndin er frá mótmælum
námumanna í Líma í aprílbyrjun 2010. Þá
mótmæltu námumenn nýjum reglum fyrir
sjálfstæð námufélög. NORDICPHOTOS/AFP
Pan American Silver fær umhverfisverðlaun samtaka námuiðnaðarins í Perú:
Hafa góð áhrif á nærsamfélagið
SAMFÉLAG Fulltrúaráð verkalýðs-
félaganna í Reykjavík hefur veitt
Hjálparstarfi kirkjunnar 500.000
króna styrk til að standa við bakið
á tekjulágum fjölskyldum.
Hjálparstarf kirkjunnar veitir
ungum barnafjölskyldum matarað-
stoð og styður að því að börn geti
stundað tómstundastarf og nám.
Styrk fulltrúaráðsins, sem þau
Jónas Þórisson framkvæmdastjóri
og Vilborg Oddsdóttir, forstöðu-
maður innanlandsaðstoðar, veittu
viðtöku verður aðeins úthlutað í
Reykjavík. - bþh
Hjálparstarf kirkjunnar:
Styrkir barna-
fjölskyldur
Heimsminjar á netið
Heimsminjanefnd Íslands hefur
opnað heimasíðu um heimsminja-
samning UNESCO og framkvæmd
hans hér á landi. Katrín Jakobsdóttir,
mennta- og menningarmálaráðherra,
og Svandís Svavarsdóttir umhverfis-
ráðherra opnuðu síðuna formlega í
gær. Heimsminjasamningurinn miðar
að því að vernda bæði menningar-
minjar og náttúruminjar sem eru ein-
stakar í heiminum. Á heimasíðunni
má finna fréttir af samningnum og
upplýsingar um aðild Íslands.
UMHVERFISMÁL