Fréttablaðið - 01.04.2011, Blaðsíða 48

32 1. apríl 2011 FÖSTUDAGUR
Ólafur Stephensen ritstjóri skrifar leiðara í Fréttablaðið
laugardaginn 26. mars. Ritstjór-
inn fellur þar í þá gryfju að end-
urtaka ónákvæmni um lífeyris-
réttindi opinberra starfsmanna
og færa ábyrgð á stöðunni þaðan
sem hún á heima.
Fyrir 14 árum sömdu heildar-
samtök opinberra starfsmanna
og fjármálaráðuneytið um breyt-
ingar á lífeyrissjóðskerfi opin-
berra starfsmanna, en hann
virkaði þá nánast sem gegnum-
streymissjóður. Áhvíldum skuld-
bindingum sjóðsins var komið
fyrir í B-deild og henni lokað
fyrir nýjum félögum. Þetta var
árið 1997. Nýir starfsmenn, og
þeir eldri sem það kusu, fóru inn
í A-deild, en þar eru greiðslur
samtímagreiddar, þar sem ákveð-
ið var að koma í veg fyrir frek-
ari uppsöfnun á skuldbindingum
vegna lífeyrisréttinda opinberra
starfsmanna.
Ríkisvaldið hefur hins vegar
ekki greitt það sem því ber inn
í B-deildina og því hefur safnast
þar upp 350 milljarða skuld, ekki
500 milljarðar eins og ritstjór-
inn ræddi um. Það var val launa-
greiðandans, ríkisvaldsins, að
nota það fé í önnur verkefni; um
það höfðu opinberir starfsmenn
ekkert að segja. Að frumkvæði
opinberra starfsmanna eru nú
hafnar viðræður um hvernig sú
uppsöfnun verður greidd niður.
Mikilvægt er að hafa í huga að
B-deildin á fyrir skuldbinding-
um sínum til áranna 2023-2025.
Hefjist reglulegar innágreiðslur
nú þegar, er um að ræða 7-8 millj-
arða króna á ári þar til sjóðurinn
hefur verið gerður upp.
En hver eru hin raunverulegu
lífeyriskjör og þýðir þetta að
opinberir starfsmenn fái í raun
mun hærri upphæðir til fram-
færslu í ellinni en aðrir? Svo er
alls ekki og raunar hafa forystu-
menn BSRB og BHM bent á að
þegar launa- og lífeyriskjör yfir
ævina eru skoðuð saman, það er
ævitekjur, fá opinberir starfs-
menn lægri greiðslur en þeir á
almenna markaðnum.
Lög tryggja öllum að lágmarki
184.140 krónur á mánuði í lífeyri
frá Tryggingastofnun ríkisins.
Greiðslur úr lífeyrissjóðum drag-
ast frá þeirri upphæð. Almennt
fá lífeyrisþegar úr opinberu sjóð-
unum hærri greiðslur þaðan og
þar af leiðandi lægri frá Trygg-
ingastofnun. Þeir sem hafa lak-
ari lífeyri, svo sem starfsmenn á
almenna markaðnum, þiggja hins
vegar hærri greiðslur frá Trygg-
ingastofnun. Þessi mál þarf því
að kanna í samhengi og opinberir
starfsmenn hafa hafið þá vinnu.
Fróðlegt verður að sjá niðurstöð-
urnar og hver er skuldbinding
ríkissjóðs, í gegnum Trygginga-
stofnun, vegna lífeyrisþega úr
almennu lífeyrissjóðunum. Falin
skuldbinding ríkissjóðs vegna
sjóðfélaga almennu sjóðanna er
því gríðarlega mikil.
Ríkissjóður er öryggisnet-
ið og greiðslan lendir á Trygg-
ingastofnun standi lífeyrissjóð-
ir ekki undir henni. Það er því í
raun ekki skrýtið að atvinnurek-
endur vilji heldur halda iðgjöld-
um í sjóðina lágum, ríkið hleyp-
ur undir bagga með þeim hvort
eð er.
Í þessu samhengi þarf einnig
að skoða skuldbindinguna varð-
andi B-deildina; 350 milljarða
króna. Hve hár hluti hennar fer
aftur í ríkissjóð í formi skatta?
Hversu mikið lækka greiðslur frá
Tryggingastofnun ríkisins vegna
útgreiðslna B-deildarinnar? Allt
þetta þarf að kanna áður en farið
er af stað, líkt og ritstjórinn
gerir, og fullyrt að lífeyrisskuld-
bindingar gagnvart opinberum
starfsmönnum vinni á einhvern
hátt gegn skattgreiðendum.
Um nokkra hríð hefur staðið
yfir vinna til samræmingar nýs
lífeyriskerfis í landinu. Það er
stórmerkileg vinna og í fyrsta
sinn í sögunni sem allir aðilar
koma með opnum huga að slíku
borði. Það er leitt að órökstudd-
ar upphrópanir, bæði þeirra
sem standa í vinnunni og þeirra
sem standa utan hennar, skuli
skemma fyrir því góða samstarfi
sem þar er rækt.
Misskilningur ritstjóra
Lífeyrismál
Elín Björg
Jónsdóttir
formaður BSRB
Guðlaug
Kristjánsdóttir
formaður BHM
Eiríkur Jónsson
formaður KÍ
Ég hef ekki komist hjá því að lesa og heyra málflutning þeirra
sem eru andvígir því að samþykkja
nýjustu samninga um uppgjör á Ice-
save. Tónninn er sá að við eigum
ekki að borga, hafna samningum
og velja dómstólaleiðina. Auðvitað
hefði verið í lófa lagið frá upphafi
þessa máls að fá úr því skorið hjá
dómstólum hvar ábyrgðin lægi og
hverjar væru lagalegar skuldbind-
ingar Íslands. En þá er skylt að rifja
upp að þáverandi fjármálaráðherra,
Árni M. Mathiesen, sat fund fjár-
málaráðherra Evrópu í nóvember
2008 og hann lét til leiðast, undir
þrýstingi, að samþykkja að skipað-
ur yrði gerðardómur um það hvort
íslenska ríkið bæri ábyrgð á Ice-
save-skuldinni. Það samþykki ráð-
herrans var dregið til baka dag-
inn eftir, guði sé lof, enda lá strax
ljóst fyrir að það var einróma álit
þeirra þjóða sem þarna áttu í hlut
að Ísland bæri þessa ábyrgð og yrði
að standa undir henni.
Ég var á Alþingi þegar hrunið
skall á. Ég sat líka sem varafor-
maður í skatta- og efnahagsnefnd.
Þar voru kallaðir fyrir forsvars-
menn atvinnurekenda, verkalýðs
og embættismenn Seðlabanka,
fjármálaráðuneytis og fjármála-
eftirlits. Þar ríkti mikil örvilnun,
því spurning var hvort greiðslu-
kerfið stæðist álagið, hvort Ísland
ætti fyrir mat, lyfjum, olíu og
öðrum lífsnauðsynjum. Erlendir
bankar höfðu lokað á gjaldeyris-
viðskipti, útflytjendur komu ekki
sínum gjaldeyri heim. Það var kol-
svart fram undan og í allri örvænt-
ingunni var leitað til Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins. Okkur er öllum enn
í minni hversu það dróst að fá pen-
ingalega aðstoð frá sjóðnum. Hver
var ástæðan? Jú, Íslendingar þurftu
að semja og ganga frá Icesave-mál-
inu. Að öðrum kosti voru allar dyr
lokaðar. Jafnvel frá okkar nánustu
frændþjóðum. Þessi atburðarás
sýndi fram á, svo ekki verður um
villst, að Ísland stendur berskjald-
að og má sín lítils ef samskiptin við
umheiminn rofna og traustið á orð-
heldni og orðspori er ekki lengur
til staðar. Í kjölfarið gáfu íslensk
stjórnvöld út þá yfirlýsingu að þau
stæðu við skuldbindingar sínar og
samningar hófust. Og lán frá vina-
þjóðum fengust á grundvelli þeirrar
yfirlýsingar af hálfu Íslendinga að
semja um málalok.
Þetta mál snýst ekki eingöngu
um lög, heldur og um siðferði, sam-
skipti og orðspor. Segjum sem svo
að breskur banki hefði opnað útibú
á Íslandi og boðið Íslendingum að
leggja lífeyri sinn inn á sparireikn-
inga bankans með góðum vöxtum.
Bankinn hefði síðan farið í þrot
og breska ríkisstjórnin hefði sett
lög, sem kvæðu á um að breskir
innistæðueigendur fengju sínar
innistæður í bankanum að fullu
tryggðar, en innistæður íslenskra
sparifjáreigenda væru tapað-
ar. Hvað hefðu Íslendingar sagt?
Hvað hefði verið með jafnræðið,
álit okkar á Bretum, traust okkar
á starfsemi banka o.s.frv.? Hefði
nokkur maður á Íslandi talið þetta
réttlátt? Hvort heldur út frá laga-
legum eða siðferðislegum sjónar-
miðum.
Nú liggur á borðinu samningur
sem hugsanlega kostar okkur 32
milljarða króna, sem dreifast á
næstu fimm árin. Og jafnvel minna
þegar upp er staðið. Það er okkur
ekki ofviða og jafnvel ódýrara en
margar aðrar dauðagildrur, sem
hrunið bjó til. Við þurfum á því
að halda að létta gjaldeyrishöft-
um, við þurfum að koma atvinnu-
lífinu í gang, við þurfum að endur-
nýja traust annarra þjóða á orðspori
okkar og eiga þær að bandamönn-
um. Allt þetta hangir á Icesave-
spýtunni.
Nokkrir lögfræðimenntaðir menn
hafa sent frá sér mörg greinarkorn
um að hafna samningnum. Einn
þeirra hefur jafnvel fullyrt að sigur
Íslendinga í dómstólamáli sé „aug-
ljós niðurstaða“. Það kann að falla
vel í kramið að fullyrða að Íslend-
ingar eigi að standa á rétti sínum
og neita að borga, nema með því
að vera dæmdir til þess. Skora á
fólk að hafna samningnum með því
að hengja sig í lögfræðilegar full-
yrðingar og þenja út brjóstkass-
ann í nafni sjálfstæðis og fullveld-
is. Veruleikinn er hins vegar sá að
sjálfstæði og fullveldi hverrar þjóð-
ar byggist á samvinnu við aðrar
þjóðir, lánafyrirgreiðslum, við-
skiptum, gjaldeyristekjum og orð-
spori. Dagar Bjarts í Sumarhúsum
eru liðnir. Það er af þessum ástæð-
um sem við eigum að láta af þeim
sama sjálfbirgingshætti og leiddi til
hrunsins. Draga úr áhættufíkninni
og horfa til fleiri þátta en lögfræð-
innar einnar, þegar kemur að lausn
á milliríkjadeilum.
Það er ekki auðvelt hlutverk
að mæla með því að fólk greiði
atkvæði með auknum útgjöldum
og í rauninni fáránlegt að efna til
slíkrar kosningar. En ég tek ofan
hattinn fyrir þeim Bjarna Bene-
diktssyni og Lárusi Blöndal, sem
hafa mælt með samþykkt samn-
ingsins, og boðið birginn þeim
háværu röddum innan Sjálfstæðis-
flokksins sem vilja segja nei við
Icesave-samningnum. Þeir Bjarni
og Lárus og fleiri úr þeirra röðum
eru menn að meiri að taka ábyrga
afstöðu, meta þjóðarhag fram
yfir flokkadrætti og skilja sam-
hengi málsins, skilja þá nauðsyn
að Íslendingar geri það sem er
skynsamlegast í stöðunni. Með
dómstólaleiðinni er engin „augljós
niðurstaða“ og mun taka langan
tíma og kosta okkur jafnvel meiri
pening en þann sem nú hefur verið
samið um. Ég tala nú ekki um, ef
málið tapast í þokkabót.
Hvað hangir á Icesave-spýtunni?
ICESAVE
Ellert B.
Schram
fv. alþingismaður
Það er ekki auðvelt hlutverk að mæla með
því að fólk greiði atkvæði með auknum
útgjöldum og í rauninni fáránlegt að efna
til slíkrar kosningar.
Unglingar eru á mikilvægum tímamótum í lífinu. Þeir telj-
ast ekki lengur til barna né held-
ur eru þau fullorðin. Þau eru þó
að fikra sig í áttina að því og það
er hlutverk foreldra og annarra
forsjáraðila að hjálpa þeim við
það. Það gerum við best með því
að skapa þeim trausta og örugga
umgjörð til að prófa sig áfram í
lífinu. Það er mikilvægt að innan
þess ramma sem við setjum
búum við þeim bæði nægjanleg
og viðunandi vaxtarskilyrði.
Markmiðið er að þau séu í stakk
búin til að takast á við lífið þegar
þau stíga út úr honum. Þannig
viljum við að þau hafi tækifæri
til að upplifa og þekkja
mörk sín á öruggan
hátt áður en ískaldur
raunveruleikinn tekur
við. Þannig vonumst
við til ð búa til ábyrga
einstaklinga.
Til þess að hlúa á
þennan hátt að börnum
og unglingum á Íslandi
höfum við ýmis stoð-
kerfi í samfélaginu auk
þess sem foreldrar eru
forsjáraðilar barna
sinna. Þegar uppeldis-
stofnanir og foreldrar
vinna saman að velferð
barna hefur komið í
ljós að ákjósanlegustu
niðurstöðurnar fást fyrir vel-
sæld barna. Á þessari forsendu
byggja Heimili og skóli starf sitt
og vinna að því að styðja við for-
eldra í uppeldishlutverki sínu.
Fyrir stuttu kynntu Rann-
sóknir og greining niðurstöður
rannsóknar á áfengisdrykkju
íslenskra unglinga á fyrsta ári í
framhaldsskóla. Kom þar fram
að unglingar byrja nú síður
að drekka þegar þeir eru enn
í grunnskóla þegar borin eru
saman árin 2004, 2007 og 2010.
Sú forvarnarvinna sem unnin
hefur verið síðustu 15 ár er enn
að bera tilskilinn árangur. Aðrar
þjóðir hafa horft til okkar um vel
heppnað forvarnarstarf á þessu
aldursbili. Niðurstöðurnar gefa
þó tilefni til að álykta að enn sé
þörf á að efla forvarnarstarf á
fyrstu árum framhaldsskóla. For-
sjáraldur hér á landi er til 18 ára
sem þýðir að okkur ber að hafa
afskipti af þessum hópi. Ég sit
fyrir hönd Heimilis og skóla í
SAMAN hópnum sem vinnur nú
ötullega að þessum málum.
Það hefur komið fram í rann-
sóknum sem gerðar hafa verið
á högum unglinga að það skiptir
sköpum um velferð þeirra að frí-
stundastarf og tómstundir séu
skipulagðar af ábyrgum aðil-
um. Með ábyrgum aðilum er
átt við foreldra, skóla og aðrar
stofnanir sem koma að uppeldi
barna. Sýnt hefur verið að líkur
á vímuefnaneyslu minnka við
ástundum slíkra tómstunda auk
þess sem þessi hópur sýnir betri
námsárangur. Að sama skapi hafa
frístundir sem eru ekki á höndum
ábyrgra aðila neikvæð áhrif á vel-
ferð unglinga. Þetta eru til dæmis
eftirlitslaus partí og það að fara í
bæinn á kvöldin án eftirlits.
Að ofantöldu má sjá að það er
ekki að ástæðlausu að þeir aðilar
sem vinna hér að forvarnarmál-
um vilja standa vörð um unglinga-
skemmtanir og framkvæmd
þeirra. Einstaklingar sem skipu-
leggja slíkar uppákomur gera það
eflaust í góðri trú. Þó ber að gæta
þess að þeir hafa ekki þá áralöngu
reynslu og þekkingu sem býr að
baki þeim sem vinna með börnum
og unglingum.
Þegar ekki er haft samráð við
foreldra eða stofnanir sem hafa
aðstöðu til að meta og skipuleggja
unglingaskemmtanir er margt
sem kann að fara úrskeiðis. Þetta
skildi Páll Óskar þegar hann
aflýsti balli sem fyrirhugað var á
NASA á öskudaginn síðasta. Hann
tók ábyrga afstöðu.
Til að kynna ung-
lingaskemmtanir nota
þeir sem satnda fyrir
þeim oftast Facebook
sem er auðveld leið til
að ná til þessa hóps.
Þannig getur kynning-
in á viðburðinum farið
alfarið fram hjá ábyrgð-
araðilum barnanna.
Sú hefur verið raun-
in með unglingaböll
sem haldin hafa verið
undanfarið með leyfi
lögreglu. Þetta býður
þeirri hættu heim að
börnin segi ekki hvert
þau eru að fara og koma
sér sjálf niður í bæ og heim aftur.
Þá eru unglingarnir samankomn-
ir eftirlistslausir niðri í miðbæ
fjarri hverfinu sínu og heimili.
Þannig ástandi hefur tekist að
halda í skefjum með því frábæra
forvarnarstarfi sem unnið hefur
verið hér undarnfarin ár.
Velferðarráð og ÍTR tóku þá
afstöðu að álykta gegn því að
einkaaðilar gætu haldið skemmt-
anir án samráðs við þá aðila
sem hafa sérstaklega með mál
unglinga að gera. Þessar álykt-
anir nægja lögreglunni til að
taka einnig afstöðu gegn slíkum
skemmtunum. Ákvarðanir þess-
ara aðila byggjast ekki á því að
þeir séu á móti einkaframtaki
fólks. Þeir byggja þessar álykt-
anir á reynslu og þekkingu sem
til er um afleiðingar þess að hafa
ekki strangt eftirlit með þessum
málum.
Það er mikilvægt að unglingar
fái tækifæri til að fikra sig
áfram í lífinu á öruggan máta.
Það er hluti af lífinu að skemmta
sér. Vettvangur slíkra skemmt-
ana þarf þó að vera innan þess
ramma sem allir geta verið sam-
mála um að sé uppbyggilegur og
öruggur. Þetta þurfa foreldrar
að ræða og meta með hliðsjón
af þeim upplýsingum sem eru
til um unglinga á Íslandi sem
meðal annars er hægt að nálgast
á www.rannsoknir.is. Á slíkum
upplýsingum eigum við að byggja
ákvarðanir um börnin okkar.
Ekki því hvort okkur þyki Páll
Óskar gordjöss eða ekki.
Afskiptasemi
eða ábyrgð?
Unglinga-
skemmtanir
Guðrún Jónsdóttir
verkefnastjóri hjá
Heimili og skóla
Forsjáraldur
hér á landi
er til 18 ára
sem þýðir að
okkur ber að
hafa afskipti
af þessum
hópi.
KAUPTHING FUND
Société d'Investissement à Capital Variable
14, boulevard Royal – L-2449 LUXEMBOURG
R.C.S. Luxembourg B 96.002
ANNUAL GENERAL MEETING OF SHAREHOLDERS
The Board of Directors convenes the Shareholders of KAUPTHING FUND, Sicav to attend the Annual
General Meeting to be held at the registered office of the company on 21 April 2011 at 10.00 a.m. with the
following agenda:
1. Report of the Board of Directors and of the Authorized Auditor
2. Approval of the financial statements as at 31 December 2010
3. Allocation of results
4. Discharge to the Directors
5. Appointment of ERNST & YOUNG as Authorized Auditor
6. Statutory elections.
The Shareholders are advised that no quorum for the statutory general meeting is required and that decisions
will be taken by a simple majority of the votes cast. Proxies are available at the registered office of the Sicav.
The Shareholders who wish to attend the Meeting must inform the Board of Directors (Fax nr: +352 49 924 2501 -
dg.ifs.corporate.services@bdl.lu) at least five calendar days before the Meeting.