Fréttablaðið - 14.05.2011, Qupperneq 79

matur 13
FROSINN FISKUR
Þegar afþíða á frosinn fisk er best að setja hann beint úr frysti inn í ísskáp
og láta hann vera þar í um sólarhring fyrir eldun. Í svölu veðri má einnig
setja fiskinn á skuggsælan stað í eldhúsinu undir viskastykki í nokkra tíma.
Ekki á að hraða afþýðingunni með því að setja fiskinn undir heitt vatn eða
með því að láta hann standa í sólarljósi. Bæði verður til að auka bakteríu-
myndun.
Þegar fiskurinn er þiðinn ætti að elda hann innan eins til tveggja sólar-
hringa og aldrei ætti að fyrsta fiskinn á ný.
Til að fiskurinn eldist sem best og jafnast er best að taka hann út úr
kæli hálftíma fyrir eldun svo hann nái herbergishita.
Fiskur er mikilvæg fæða ýmissa
spendýra eins og til dæmis bjarn-
dýra, hvala og ekki síst manna.
Fiskur hefur frá örófi alda haldið
lífi í mönnum og er ein af ástæð-
um þess að margar elstu manna-
byggðir eru við ár og vötn.
Fiskur er mikilvæg uppspretta
næringarefna og talinn sérstak-
lega hollur vegna þess að fitan
inniheldur mikið af ómega-fitu-
sýrum sem eru taldar vinna gegn
hjartasjúkdómum. Aðeins lítill
hluti þeirra 29.000 fisktegunda
sem eru til í heiminum er étinn.
Algengar tegundir matfisks eru
þorskur, lax, ansjósur, túnfiskur,
silungur og makríll.
Uppspretta
næringarefna
Sushi á rætur að rekja aftur til
fjórðu aldar fyrir Krist í Suðaustur-
Asíu. Nauðsynlegt var að geyma
allan fisk sem veiddur var, svo
hann var saltaður og geymdur
þannig í nokkra mánuði.
Seinna uppgötvuðu menn að
betra var að nota hrísgrjón sem
legið höfðu í ediki, til geymslu
fisksins. Hrísgrjónunum var síðan
hent í burtu og fiskurinn borð-
aður. Vegna matarskorts var hins
vegar einnig farið að borða hrís-
grjónin og þannig varð sushi eins
og við þekkjum það í dag til.
Seinna var farið að setja grænmeti
saman við sushið.
Á áttundu öld eftir Krist barst
sushið svo til Japan. Flestir tengja
sushi enda við japanska menn-
ingu.
Í kringum 1980 varð vakning í
heilsusamlegum lífsstíl í heiminum
og hafa vinsældir sushis aukist
jafnt og þétt síðan.
Sushi á sér
langa sögu
Margir borða fisk með sítrónusneið en það hefur
verið gert allt frá miðöldum. Þá trúðu menn
því að sítrónusafinn myndi leysa upp bein
sem mögulega slæðast ofan í maga við
fiskát. Samsetningin gafst strax vel og í
dag eru sítróna og límóna algeng inni-
haldsefni í fiskréttum þrátt fyrir að hin
gamla trú sé löngu hrakin og gleymd.
HEFÐ SEM MÁ REKJA TIL MIÐALDA
Rannsóknir sýna að notkun sykurlauss Extra eykur munnvatnsframleiðslu,
jafnar sýrustig, heldur tönnunum hreinum og stöðvar sýklaárásir á þær.
Extra minnkar upptöku hitaeininga og dregur það úr streitu í amstri
hversdagsins.
Tannlæknafélag Íslands mælir
með notkun xylitols sem
aðalsætuefnis í tyggigúmmíi