Búfræðingurinn - 01.01.1946, Side 61

BÚFRÆÐÍNGURlNN
69
K-lór dregur úr spíruninni ef o£ mikið er af því. Kalk örfar
spírunina, einkum smárafræs.
Fræverzlun og frærannsóknir.
I- Verzlun með fræ.
I flestum menningarlöndum eru stofnanir, sent hafa fræ-
°g kornrannsóknir með höndum. Sumpart eru þetta stofnanir,
sem eru reknar af sérstökum verzlunarfyrirtækjum og þá þeim,
er með útsæðisvöru verzla, eða þær eru reknar með styrk frá
r>ki eða eru beinlínis ríkisstofnanir. Mikilvægi þessara stofn-
:>na er aðallega fólgið í því að sanna með rannsóknum sínum,
hvað gott það fræútsæði er, sem nota á til jarðræktarinnar
:*r hvert. Það er þó ekki fyrr en um 1870, að slíkar frærann-
soknarstöðvar kornast á lót, þær fyrstu í Þýzkalandi (í Therand
1869 prófessor Nobbe) og í Kaupmannahöfn 1871 (Möller
Holst), en í Svíþjóð (í Kalmar) 1879, og í Noregi 1884 (á Haug
Vlð Gjövik). En síðan þær fyrstu voru stofnaðar er fjöldinn
allur af frærannsóknarstöðvum starfræktur í allflestum þeim
löndum, sem stunda jarðyrkju.
l'yrr á tímum var Jressu öðruvísi háttað. Það var ekki verið
að rannsaka fræið með því að prófa notliæfni þess, áður en
notandinn fékk það og urðu oft svik á útsæði til mikils tjóns
lyi'ir bændur. Frækaupmenn gátu notað aðstöðu sína sér í
hag nreð Jdví að selja gallað eða hálfónýtt fræ. Þessu hefir nti á
'rmum verið kippt í lag. Fræeftirlitið er nú orðið stangt í
Hestum akuryrkjulöndum. Mönnum helst ekki uppi að svíkja
voruna, og eru ýmis lagaákvæði varðandi verzlun með fræ
honiin á, sem tryggja það, að bændur fái ósviknar sáðvörur.
^ér á landi liefir enn sem komið er engin frærannsóknarstöð
homist á fót, gagnvart því að rannsaka innflutt útsæði, og
engin lagaákvæði eru til varðandi sölu á útsæði. Þeir, sem
'hitt hafa inn þessa vö'ru, Itafa orðið að nægjast með vottorð
Irá erlendum frærannsóknarstofnunum, og getur Jrað verið
iullnægjandi, ef fræið er ekki of gamalt eða þá frá þeim lönd-
llni, sem frantleiða grasfræ sem eigi er nógu harðgert fyrir ís-