Búfræðingurinn - 01.01.1946, Side 87

BÚFRÆÐINGURINN
85
eða það, sem réttara væri að segja — smár eða smærri — því að
það verðum við að gera okkur ljóst, að hesturinn okkar er litill,
hversu sem mönnum kann að ógna stærð þeirra hesta, sem eru
56—57 tommur á lueð. Það eru að vísu stórir hestar miðað við
aðra minni, t. d. 52 tommu hesta, en miðað við þá hesta, sem
notaðir eru fyrir sams konar vélar hjá öðrum þjóðum, þá eru
hestarnir okkar yfirleitt afar litlir, og jafnvel þeir stærstu af
hestum okkar yrðu alls staðar taldir til smáhesta.
Dráttargeta hestsins er yfirleitt engu eins háð og þunga hans
miðað við meðalhold. Þunginn þarf að liggja í beinagrindinni
og vöðvunum. I öðru lagi kemur svo samræmi byggingar, en
þolið ákvarðast af styrkleikanum og hreystinni. Lundarfar
hestsins er talsvert þýðingarmikið atriði, en það hefr margsýnt
sig, að lundarfar og sálarástand þeirra, sem ala hestana upp og
temja þá, hefir miklu meira að segja.
Fóðurþörf liestsins til viðhalds fer nokkuð eftir þunga lians,
svo það er óskynsamlegt að hafa hestinn stærri og þyngri en
bein nauðsyn krefur. Á þann hátt skaða bændur sig víða er-
lends, þar sem mikið eru notaðir hestar, sem eru um 175 cm eða
mn 67 t að hæð og vega um 600 kg. — Þau sjónarmið, sem tog-
ast á í sál jressara bænda, eru annars vegar metnaður, en hins
vegar hagsýni. Af þessunt ástæðum hækka stóru hestarnir alltaf
meira í verði þegar vel árar og bændurnir efnast, en þegar
kreppir að, lækkar verð þeirra ört, og verða þeir þá oft ódýrari
oii litlu hestarnir, en hér kalla ég litla þá hesta, sem eru um
60 tommur að hæð.
Nú vil ég athuga dálítið nánar hvaða stærð og hvaða þyngd
hesta hentar landbúnaðinum bezt. — Dráttarmótstaða algeng-
nstu einhestis-búvéla er frá 60 til 70 kg, en dráttarmótstaða
tveggja hesta búvéla er ven julega frá 110 til 120 kg. — Víðtækar
vannsóknir hafa sýnt, að dráttarmótstaða fyrir hesta, sem eru
ttndir 500 kg, er liæfileg, þegar hún er að jafnaði urn 15% af
þunga þeirra. Stórir hestar þola hins vegar ekki til lengdar
uerna um 12% af þunga sínurn. Þetta miðast við fetgangsvinnu.
Auðvitað hljóta að finnast undantekiningar frá þessari reglu,
oins og öllum öðrum góðum reglum, en á undantekningunum
’nega engir byggja ályktanir sínar, en hér hættir mörgum við
L