Morgunn - 01.06.1971, Síða 74

68
MORGUNN
augljósar í þessu lífi, þá leiðir þetta eðlilega af sér, að gera verð-
ur ráð fyrir fyrri tilveru sálarinnar. Þá er hægt að segja að
við séum afkvæmi og afleiðing fortíðar okkar, að núverandi
kringumstæður stafi af öflum, sem vakin hafi verið í fyrri
tilveru.
Það er reyndar undarlegt, að við hér á Vest-
°S—- 3 urlöndum föllumst skilyrðislaust á lögmál or-
og a ei ínga. saka 0g afleiðinga á sviði vísinda, en virðumst
treg til þess að viðurkenna áhrif þeirra á öðrum mikilvægum
sviðum. Og þó er þetta snar þáttur í siðalögmáli allra hinna
miklu trúarbragða: „Eins og maðurinn sáir, svo mun hann og
uppskera.“ 1 austurlenzkri heimspeki er þetta hið mikla karma-
lögmál. Hverju sem maðurinn sáir, hvort sem það er á sviði
orðs, æðis eða hugsunar, þá mun hann einhvern tíma og ein-
hvers staðar einnig uppskera i samræmi við það.
Hér er engan veginn um endurgjald eða refsingu að ræða,
heldur einungis óhjákvæmilega afleiðingu, sem jafnt á við um
illt og gott. Hinu megum við ekki gleyma, að við erum ekki
einangraðar verur. Við erum frá upphafi í vef ýmissa tengsla
við aðra, bæði þessa heims og annars, og hugsanir þeirra og at-
hafnir hafa áhrif á gerðir okkar, og við höfum áhrif á þá að
sama skapi. Þannig uppskerum við að vissu leyti afleiðingar
þess, sem aðrir hafa sáð til og við sáum orsökum sem aðrir upp-
skera afleiðingar af. En réttlæti, sem er innsta eðli allra hluta
— karmalögmálið — sér um að uppskera sé í nákvæmlega
réttu hlutfalli við sáningu — og ríkir með þeim hætti í lifi
okkar allra.
Slíkt sjónarmið er rökrétt og forðar okkur frá þeirri fárán-
legu hugmynd, að Guð sýni hlutdrægni með því að veita ný-
sköpuðum sálum ákaflega mismunandi aðstöðu til þroska. Ef
við gerum ráð fyrir því, að maður sé fæddur fáviti sökum at-
hafna í fyrra lífi, þá kann það að sýnast hranaleg skoðun, en
við skulum strax gera okkur ljóst, að það er ekki skoðunin, sem
er ruddaleg, heldur staðreyndirnar. Vitanlega koma hér einnig
erfðir til greina, því neitar enginn. En hins vegar verður að
líta á þær ekki eingöngu sem orsök, heldur einnig sem afleið-