Morgunn - 01.12.1981, Blaðsíða 38

132
MORGUNN
kalla það einungis eitthvað óhugnanlegt og undarlegt úr
fortíðinni, eins og venjan er. Með því er breitt yfir, að
hér er um almennt fyrirbæri að ræða, og að það er lykill-
inn að skilningi á hinu geðveika elimenti í skapgerð manna
og þætti þessa eliments í örlögum mannkyns.
Að drepa eigin tegund
Hinn skynsemi gæddi maður, Homo Sapiens, er einstæð-
ur í dýraríkinu að þvi leyti, að hann skortir öryggisventil
gegn drápi á einstaklingum sömu tegundar. Lögmál frum-
skógarins þekkir aðeins eina ástæðu til dráps og það er
sultur, og þá einungis, að sá sem veiðir og sá sem veiddur
er séu viðunandi tegundir. Innan hverrar dýrategundar
eru samkeppni og árekstrar einstaklinga og hópa leyst
með táknrænum ógnunum eða einvígum, sem fylgja föst-
um reglum og lýkur með flótta eða merki um uppgjöf
þess sem tapar, en sárasjaldan með dauða. Eðlislægt ,,tabu“
gegn drápi eða alvarlegum meiðslum á einstaklingum sömu
tegundar er jafnsterk hvöt og hungur, kynhvöt og ótti
meðal flestra dýra. Að undanteknum rottum og maurum
er maðurinn einn um að iðka dráp á ættingjum sinum,
bæði einstakiingum og hópum. Þessar aftökur stundar
maðurinn út frá breytilegum hvötum, allt frá afbrýðisemi
til ósamkomulags um háspekilegar skilgreiningar fyrir-
bæra. Þessi dráp eru svo með ýmsum blæbrigðum og þeim
fylgja fjölbreyttar pyntingaaðferðir frá krossfestingu til
rafmagnslosts. Klofningur er milli skynsemi og tilfinninga
mannsins, milli getu hans og hæfileika annars vegar og
hugsjóna og trúarhugmynda hins vegar.
Þetta birtist skýrast í því misræmi, sem er á milli vaxtar
tækni og vísinda annars vegar og siðferðilegrar breytni
hins vegar eða milli hæfni mannsins til að hafa vald yfir
umhverfi sinu og skorti hans á hæfileika til að hafa reglu
á mannlegum samskiptum innan fjölskyldunnar, þjóða og
tegundarinnar.