Morgunn - 01.12.1981, Side 58

152
MORGUNN
bylgjum, fjöll hrynja, himinháar holskeflur rísa og ríða
yfir, strendur fara í kaf, en í sömu mund rís svartur mökk-
ur hátt í loft og hylur sól og himin, mökkinn leggur um
alla jörð og skelfir dýrin. Myrkrið ríkir, árið út og árið
inn, kæfir og kyrkir, svifið í sjónum og gróður á þurru
landi deyr, dýr deyja, smá og stór. Fátt hjarir eilífa dimm-
una.
Smástirni hefur rekist á jörðina.
Risaeðlur slegnar út
Flest höfum við einhvern tíma látið heillast af lýsingum
á risaeðlunum, þessum ævintýralegu furðudýrum forsög-
unnar. Okkur finnast þau skrítin ásýndum af myndum
vísindamanna að dæma, en sannleikurinn er sá að þau
hefðu miklu frekar juridískt tilkall til jarðarinnar en við
gestirnir, sem nýlega gerðum okkur heimakomin á jörðinni.
Við monthanar, sem köllumst dýraheitinu homo sapiens,
höfum stjáklað hér um í fáeinar milljónir ára, en eðlurnar
réðu á sínum tíma lögum og lofum í um það bil 165 milljónir
ára. Veldi þeirra hófst fyrir 230 milljónum ára og tegund-
irnar urðu smám saman hinar fjölbreytilegustu að gerð
og vöxtum.
Skordýr, fuglar og spendýr mynduðust að vísu á þessu
tímabili, en engin kvikyndi döfnuðu á borð við eðlurnar.
Jarðsögutímabil þau, sem hér um ræðir, eru Trias, Júras
og Kritartímabilið, en því lauk fyrir um það bil 65 millj-
ónum ára.
Ekki skal hér lýst nánar plönturíki og dýralífi jarðar-
innar á þeim dögum, en aðeins á það minnt að tvær megin-
tegundir risaeðla voru við lýði: kjötætur, en þar á meðal
var „Tyrannosaurus rex“ mesti hlunkurinn, mörg tonn á
þyngd, meira en 10 metrar á lengd og á hæð við tveggja
hæða hús. Meðal jurtaætanna var ,,Brachiosaurus“, sem vó
50 tonn og var hvorki meira né minna en 25 metrar á
lengd. Eitthvað hefur hann þurft að éta náunginn sá.