Morgunn - 01.12.1991, Page 59

MORCUNN
Siðgæði í Búddhisma
1) Ósannsögli - lygi. Ósannsögli leiöir af sér „compli-
cationir" - flækjur og árekstra út á við. Að því er að
manninum sjálfum snýr leiðir það til erfiðleika í hugar-
starfinu - hugurinn verður upptekinn af því hvernig
hann á að ljúga þannig að lygin verði sjálfri sér
samkvæm og sennileg - og hætt er við að santviskan
verði slæm.
2) Tals sem særir. „Sönn" orð en óþörf. Harðýðgi
hverskonar í orðum. Hvað má kyrrt liggja og hvað
ekki? har er oft vandratað meðalhófið. Einstaklingurinn
verður að meta í hverju tilfelli hver þörf er á að hreyfa
óþægilegu máli og hvernig það veröur gert á happa-
sælastan ("diplomatiskan") hátt. Þetta felur í sér að vera
orðvar.
3) Illt umtal, baktal. Breiða út „sögur" um náungann.
Spilla ekki mannoröi annars. Hér kemur til sú ánægja
- það „kikk" - sem menn hafa af því að niðurlægja
annan mann og þaö kjarkleysi sem felst í því að baktala
náungann en skjalla hann svo kannski þegar hann er
sjálfur áheyrandi. Oft má satt kjurt liggja. Og Gróusögur
eru sjaldnast sannar. Og raunverulega veit annar maður
naumast nokkurn tímann raunverulegar ástæður og
aðstæður annars.
„Jákvæð" hlið þessa Heitis er svo uppörvandi tal,
ummæli. bað reynist heillavænlegri aðferð að snúa
mönnum á rétta braut með uppörvandi ummælum,
beina athyglinni að því „jákvæöa" í fari náungans en að
gagnrýna hann - jafnvel þótt hið „neikvæða" sé meira
áberandi í fari hans en hitt. Kemur mér í hug sú aðferð
sem merkur skólamaður - Steindór Steindórsson frá
Hlöðum - beitti jafnan í kenslustundum. Viökvæðið var
jafnan við svörum nemenda hans - hversu „vitlaus" sem
þau annars kunnu að vera - „ja - það má nú til sanns
vegar færa".
57