Morgunblaðið - 03.01.2009, Blaðsíða 28

Morgunblaðið - 03.01.2009, Blaðsíða 28
28 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 2009 Einar Sigurðsson. Ólafur Þ. Stephensen. Forstjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal. Útlitsritstjóri: Árni Jörgensen. Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/ Geir H.Haardeforsætis- ráðherra og for- maður Sjálfstæð- isflokksins velti upp þeirri hug- mynd í áramótagrein sinni hér í blaðinu á gamlársdag að hafa tvöfalda atkvæðagreiðslu um aðild Íslands að ESB; fyrst um það hvort sækja eigi um aðild og svo um sjálfan aðildarsamn- inginn. „Sjálfgefið er að niðurstöður hugsanlegra aðildarviðræðna verði bornar undir þjóðina í at- kvæðagreiðslu. En vegna al- vöru og mikilvægis málsins tel ég einnig koma til greina að ríkisstjórnin fái, ef til þess kemur, skýrt umboð fyrirfram í þjóðaratkvæðagreiðslu til að ganga til aðildarviðræðna við ESB,“ skrifaði Geir. Hann telur eðlilegt, verði þetta niðurstaðan, að setja sér- stök lög um slíka atkvæða- greiðslu strax í febrúar og ganga til þjóðaratkvæðis nokkrum vikum síðar. „Yrði niðurstaðan sú að ganga til að- ildarviðræðna þyrfti þegar að hefja undirbúning þeirra með aðkomu allra stjórnmála- flokka.“ Miðað við nýjustu skoð- anakönnun Capacent Gallup fyrir Samtök iðnaðarins, sem sagt er frá í Morgunblaðinu í dag, er nokkuð ljóst hver úrslit slíkrar þjóðaratkvæðagreiðslu yrðu. Yfir 65% aðspurðra segj- ast hlynnt því að sækja um að- ild að ESB, en tæplega 20% eru á móti. Það eru bæði kostir og gallar við að efna til þjóðar- atkvæðagreiðslu um þá spurn- ingu, hvort sækja eigi um aðild að ESB. Einn kosturinn er sá, að ríkisstjórnin fengi alveg skýrt umboð til þess að leggja fram slíka umsókn. Hægt er að rökstyðja slíkt með tilvísun til þess að annar ríkisstjórn- arflokkurinn gekk til síðustu kosninga með stefnu, sem var andsnúin ESB-aðild. Annar kostur er sá að enginn getur þá sagt síðar að umsókn- arferlið hafi ekki verið eins lýð- ræðislegt og kostur var á. Það er samstaða um það meðal stjórnmálaflokkanna að nýta kosti beins lýðræðis í auknum mæli í stórum málum. Og málin gerast ekki mikið stærri en þetta. Og svo getur það verið kost- ur, út frá hagsmunum Sjálf- stæðisflokksins, að þurfa ekki að taka skýra afstöðu til Evr- ópusambandsins á landsfund- inum sem hefst í lok mánaðar- ins. Formaður flokksins gæti verið að undirbúa málamiðlun, sem yrði á þennan veg. Ef horft er á málið út frá hagsmunum Sjálfstæðis- flokksins, getur það hins vegar líka verið galli að láta þannig forystuna í málinu frá sér. Það gera menn varla nema þeir treysti sér ekki til að halda flokknum saman ella. Með því að nota þessa aðferð og taka ekki efnislega ákvörðun á landsfundinum, drægju sjálfstæðismenn úr eigin áhrifum á umsóknarferlið og samningsniðurstöðuna og væru ekki í neinu forystu- hlutverki. Hugsanlega er það líka ókostur við að efna til þjóðar- atkvæðagreiðslu um aðild- arumsóknina að umræður um málið færu þá ekki fram með hliðsjón af staðreyndum um að- ild Íslands, sem lægju fyrir í aðildarsamningi. Ákveðin hætta er á að stuðningsmenn aðildar fari þá að lofa of miklu og andstæðingarnir að mála skrattann á vegginn. Stað- reyndin er auðvitað sú að bæði kostir og gallar eru við aðild að Evrópusambandinu. Menn geta margt ályktað fyrirfram út frá núverandi sáttmálum sambandsins og aðildar- samningum núverandi aðild- arríkja um það hvernig aðild- arsamningur við Ísland gæti litið út, en endanleg niðurstaða fæst ekki fyrr en aðild- arviðræðunum er lokið. Það er að minnsta kosti mikilvægt að hafa það í huga, verði þessi leið farin. Annar ókostur er að verði niðurstaða atkvæðagreiðslu sú að þjóðin vilji að sótt verði um aðild að ESB, er staða samn- ingamanna Íslands gerð veik- ari. Menn hafa löngum getað fengið fram tilslakanir og und- anþágur frá sáttmálum ESB með þeim rökum, að aldrei verði hægt að koma tilteknum atriðum í gegnum þjóð- aratkvæðagreiðslu heima fyrir. Ef þjóðin hefur hins vegar þeg- ar sagt já við aðildarumsókn, er hætta á að samningamenn ESB bendi á að þjóðarviljinn liggi þegar fyrir; Íslendingar hafi myndað sér skoðun á ESB. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, utanríkisráðherra og formaður Samfylkingarinnar, segir í Morgunblaðinu í dag að verði efnt til þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarumsókn, séu sterk rök fyrir því að efna um leið til þingkosninga. Auðvitað eru þetta alveg sjálfstæð viðfangsefni; annars vegar hvort efna eigi til þjóð- aratkvæðis um ESB og hins vegar hvort slíta eigi núver- andi stjórnarsamstarfi og efna til þingkosninga. Það að for- maður Samfylkingarinnar tengi þetta saman með þessum hætti, bendir ekki til þess að mikil heilindi séu í stjórnar- samstarfinu lengur af hennar hálfu. Hitt er svo annað mál að verði efnt til þjóðaratkvæða- greiðslu um aðildarumsókn, skiptir það engum sköpum lengur í málinu hvaða flokkar sitja í ríkisstjórn. Bæði kostir og gallar eru við þjóðar atkvæðagreiðslu um aðildarumsókn} Einfalda eða tvöfalda? Þ að byrjaði með flís, stórri flís og eitraðri. Svo fór það yfir í gler- brot. Fyrir jól rak ég fótinn í rauf í gömlu gólfinu heima hjá mér og særði fram brot sem stóð upp úr fjölinni. „Þetta þarf að laga strax“ hugsaði ég. En þar sem ég var á kafi í öðru þjóðþrifa- máli breyttist „strax“ í „seinna“. Það næsta sem ég vissi var skaðræðisvein kærustunnar minnar. Úr il hennar teygði sig risastór flís. Hún náðist út en næstu daga bólgnaði fót- urinn og hitnaði og varð illur viðureignar. Læknir skar en fann ekkert og mælti með sýklalyfjum. Viku seinna eftir ógleði og verki kallaði annar læknir þetta bólgur og mælti með hvíld. Enn síðar skar þriðji góði lækn- irinn í fótinn en fann ekkert nema vellandi gröft. Mælt var með nýjum breiðvirkari sýklalyfjum, í gömlu gólfi leyndust illvígar bakteríur. Kærastan mín neitaði nýjum fúkkalyfjaskammti, innra með henni var vissan um að í fæti leyndist framandi aðskotahlutur. Ekkert lagaðist þar til við höltruðum til góðrar vin- konu sem er í senn hómópati, hjúkrunarfræðingur og eins konar engill. Á meðan ófrískur sjúklingurinn veinaði og beit í handklæði og gröfturinn spýttist úr sárinu fann ég hið innra að ég yrði sterk í fæðingunni og það mundi ekki líða yfir mig. Og þá kom hún. Á leifturhraða þeyttist út önnur tæplega þriggja senti- metra flís og lenti beint á brjósti hómópatans okkar. Hvílíkur léttir! En sá fögnuður! Öll jólin búin að fara í óþarfa sársauka. Í upphafi nýs árs hafði okkur einnig verið boðin flatkaka með osti og glerbroti. Það bjargaðist. Takk, þú nýár- sengill! Oft veltir lítil þúfa þungu hlassi. Fljúg- andi flís tryggði ánægjulegt nýárskvöld, nú var loks hægt að stíga örlítið í fót og anda léttar. Og þar sem við sátum þarna saman, með lítið spriklandi barn okkar í maga sem ætlar vonandi að koma í heiminn í apríl, tvær aðrar lesbískar konur með litla dreng- inn sinn og önnur ein með nýfæddan son, þá varð ég aftur þakklát fyrir íslenskt sam- félag. „Í fjölda ríkja sem við berum okkur saman við – eða ekki“ væri þetta nánast óhugsandi. Takk, Ísland, þú meingallaða, ljúfsára draumaland. Lexían er e.t.v. þessi: Stundum er lækningin verri en meinið, „björgunin“ verri en hrunið, stundum eru fúkkalyf gagnslaus og útskýringar hreinar getgátur, greiningin röng og niðurstaðan úti á túni. Þótt íslenskt samfélag sé í byrjun árs 2009 með risastóra eitraða flís í ilinni og glerbrot í munninum þá býr samt í hjarta þess og iðrum iðandi nýr kraftur sem vill brjótast út. Það mun gerast, á endanum, sama hvað hver segir sem ekki enn þorir að opna sárið heldur situr sem fastast á þykkildinu. En mikið væri það gott ef það gerðist fyrr en síðar. Góðir lesendur, megi nýja árið verða ykkur gjöfult og gott og margvíslegir englar verða á vegi ykk- ar. liljagretars@gmail.com Guðfríður Lilja Grétarsdóttir Pistill Lítil sjúkrasaga Ein króna ríkisins af fjórum fer í vexti FRÉTTASKÝRING Eftir Magnús Halldórsson magush@mbl.is V axtagjöld ríkisins á árinu verða 86,9 milljarðar króna eða sem nemur um 22 prósentum af heildartekjum sam- kvæmt fjárlögum ársins. Vaxtabyrðin nemur samanlögðum útgjöldum menntamála-, utanríkis-, iðnaðar-, viðskipta- og umhverfisráðneytis. Vaxtagjöld ríkisins hafa aldrei verið eins há og áætlað er á þessu ári. Þau skýrast öðru fremur af hruni fjár- málakerfisins og endurfjármögnun þess. Inni í þessari tölu er ekki vaxta- kostnaður vegna lántöku fyrir greiðslum á innlánsreikningum er- lendis, Icesave-reikninga Lands- bankans og Edge-reikninga Kaup- þings. Um mikla breytingu er að ræða milli ára. Í fyrstu var ráðgert að vaxtagjöld á árinu 2008 yrðu um 20,8 milljarðar en heildarkostnaður var að lokum um 32,7 milljarðar. Viðbótin er að stærstum hluta til komin vegna lántöku í kjölfar bankahrunsins. Gunnar Svavarsson, formaður fjár- laganefndar Alþingis, segir vaxta- gjöldin vera íþyngjandi. „Það er auð- vitað mjög íþyngjandi fyrir ríkið þegar 22 prósent af tekjum þess fara í að greiða niður vexti af lánum. Þetta er há upphæð og það kæmi sér vel að geta nýtt þessa fjármuni í annað, í því árferði sem nú ríkir. Það er alltaf áhyggjumál, hvort sem það er ríki, fyrirtæki, heimili eða sveitarfélag sem á í hlut, þegar ein króna af hverj- um fjórum fer í greiða fjármagns- kostnað.“ Horft á hverja krónu Samkvæmt fjárlögum er ekki gert ráð fyrir að ríkið muni greiða niður öll vaxtagjöld ársins. Af 86,9 milljörðum mun ríkið greiða 76,6 milljarða, miðað við áætlað sjóðstreymi. Til þess að mögulegt verði að borga vextina nið- ur þarf ríkið því að horfa á hverja krónu og beita stífu aðhaldi á öllum vígstöðvum, til að tryggja að sjóð- streymi verði að minnsta kosti í takt við áætlanir. Gylfi Magnússon, dósent í hag- fræði við Háskóla Íslands, segir óvissu gæta um hver fjármögn- unarkostnaður ríkisins verður í árs- lok. „Ég á nú von á því að þegar rykið sest verði vaxtabyrðin eitthvað minni,“ segir Gylfi. „En þetta er mikil og þung byrði. Það hefur ekki enn verið samið um vaxtagjöld vegna inn- lánsreikninga og það má ljóst vera að fjármögnunarkostnaður vegna þeirra verði nokkur, til viðbótar við það sem nú er áætlað.“ Vaxtatekjur á móti Áætlaðar vaxtatekjur ríkisins eru rúmlega 22 milljarðar króna. Ekki er þó gert ráð fyrir að um 21 milljarður skili sér, sé horft til áætlaðra sjóðs- hreyfinga. Nokkurrar óvissu gætir um vaxtatekjurnar líkt og með gjöld- in. Lán sem hafa verið tekin, meðal annars frá Alþjóðagjaldeyr- issjóðnum, hafa ekki verið notuð enn nema að litlu leyti. Vaxtatekjur af þeim geta verið meiri en gjöld á með- an þau eru ónotuð. Að sama skapi geta gjöldin orðið hærri ef nauðsyn- legt verður að nota lánin meira en áætlanir gera ráð fyrir. Meiri erf- iðleikar en reiknað er með í for- sendum fjárlagafrumvarpsins geta haft neikvæð áhrif á byrðina en að sama skapi getur betri staða, til dæmis minna atvinnuleysi og minni samdráttur í landsframleiðslu en spár gera ráð fyrir, haft þau áhrif að vaxtagjöld verða minni. Líklegt er að vaxtakostnaður rík- isins verði meiri en áætlanir gera ráð fyrir vegna kostnaðar við útborgun af innlánsreikningum erlendis. Morgunblaðið/Golli Fjárlagagerð Aldrei fyrr hefur vaxtakostnaður ríkisins verið eins mikill og áætlað er í fjárlögum þessa árs. Þingmenn sjást hér ræða fjárlögin.    R< * :*: !! 1:P!:<&?! (  :<&?! N : !:<&?! 3  :$**  = < :: , $**!: &  :<&?! 1C $**:?!  : !=:!<!:<&?! 1 :  :<&?! 3 9&:<&?! ;< < ::<&?! I!<! :<&?! N 8:6!:<&?! I O  9 *: ! < * ! & *: H: :$ :&&:* 3 <$ 8:?6!* &%'#&" %$"$ !#%#$" $%!" $'%!"# &%!" $$&%$"! $$!%!"' !!%&" !%'"# %#"! %'$!"& %&$"# #%" &%'#&" %$"$ !#%#$" $%!" $'%$"# &%!" $$%!"! $$!%!"' '%'$" !%#'"# %#"! %'$!"& %&$"# '%!'"
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.