Morgunblaðið - 10.03.2009, Blaðsíða 8
8 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. MARS 2009
GRUNUR leikur
á að salmonella
hafi fundist í ein-
um kjúklinga-
hópi Reykja-
garðs.
Fyrirtækið hefur
innkallað afurðir
vegna þessa.
Umræddur
kjúklingahópur
var rannsakaður
í tvígang áður en kjúklingunum var
slátrað án þess að salmonella fynd-
ist. Sýnin eru enn í greiningu hjá
Tilraunastöð Háskóla Íslands í
meinafræði að Keldum og verða
send til staðfestingar á sýkladeild
Landspítalans. Endanleg staðfest-
ing mun væntanlega liggja fyrir í
lok vikunnar.
Tíðni salmonellu lág
Niðurstöður eftirlits sýna að
tíðni salmonellu er lág í alifuglaeldi
á Íslandi. Í sérstakri evrópskri
rannsókn frá árinu 2006 mældist
tíðnin í alifuglabúum 23,7% en hún
var engin á sama tíma á íslenskum
alifuglabúum.
Á síðasta ári greindist salmonella
í auknum mæli í sýnum í fóð-
urstöðvum og í svína- og alifugla-
eldi hér á landi við reglubundna
vöktun. Þrátt fyrir að tíðnin teljist
mjög lág hafði ekki greinst salmon-
ella í þessum mæli í alifuglaeldi síð-
an árið 2004. andri@mbl.is
Kjúklinga-
afurðir inn-
kallaðar
Nokkuð frískir
kjúklingar
Grunur leikur á að
salmonella hafi fundist
LOKAHÁTÍÐIR Stóru upplestr-
arkeppninnar 2008-2009 verða
haldnar um allt land í mars og apr-
ílmánuði og eru nú þrjátíu og tvær
víðsvegar um landið. Á hátíðunum
munu nemendur í 7. bekk, sem vald-
ir hafa verið úr skólum byggðarlags-
ins, lesa brot úr skáldverki og ljóð.
Að lokum mun dómnefnd velja þrjá
bestu upplesarana og veita verðlaun.
Auk þess koma fram á hátíðunum
ungir hljóðfæraleikarar og aðrir
ungir listamenn. Skáld keppninnar
að þessu sinni eru Brynhildur Þór-
arinsdóttir og Örn Arnarson. Allir
eru velkomnir á lokahátíðirnar á
meðan húsrúm leyfir. Frekari upp-
lýsingar má finna á heimasíðu
Radda, http://www.hafnarfjordur.is/
upplestur/
Stóra
upplestrar-
keppnin
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
FRAMKVÆMDASTJÓRN Lands-
sambands eldri borgara, LEB, mót-
mælir harðlega „ranglátum end-
urkröfum“ Tryggingastofnunar
ríkisins, TR, sem stjórnin segir að
byggist á óskiljanlegum og órétt-
látum reglugerðum og lögum um að
tekjutengja og meðhöndla vexti og
verðbætur eins og um tekjur væri
að ræða. Þess er krafist að „þær
óhóflegu tekjutengingar, sem hér er
beitt, verði tafarlaust aflagðar eða
að minnsta kosti byrji tekjuteng-
ingin ekki fyrr en við verulega háa
fjárhæð.“
Þorgerður Ragnarsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Þjónustu- og kynn-
ingarsviðs Tryggingastofnunar, seg-
ir að við útreikning lífeyris sé unnið
út frá tekjuáætlunum frá lífeyr-
isþegum og staðgreiðsluskrá frá
skattinum. Ef tekjuáætlun lífeyr-
isþega er hærri en tekjurnar raun-
verulega verða getur lífeyrir hafa
verið vangreiddur og eins ef tekjur
reynast lægri en lífeyrisþegi hafði
gefið upp getur lífeyrir hafa verið
greiddur umfram réttindi. Nið-
urstaðan kemur fram við uppgjör
um mitt næsta ár á eftir þegar nið-
urstaða skattframtals liggur fyrir.
Hingað til hefur Tryggingastofn-
un aðeins haft aðgang að upplýs-
ingum um fjármagnstekjur frá líf-
eyrisþegum sjálfum. Ef lífeyris-
greiðslurnar reynast hafa verið of
lágar miðað við tekjur er mismun-
urinn greiddur út en ef þær hafa
verið of háar eru þær endurkrafðar.
30 þúsund lífeyrisþegar
höfðu fengið ofgreitt
Í upphafi árs voru þannig send
stöðuyfirlit til um 30 þúsund lífeyr-
isþega sem höfðu fengið greiddar
hærri bætur árið 2007 en þeir áttu
rétt á og einnig vegna eldri skulda.
Í kjölfarið var samið um fyr-
irkomulag endurgreiðslu við lífeyr-
isþega um samtals um 275 milljónir
króna. Sumir gerðu strax upp við
TR, í sumum tilvikum var skulda-
jafnað og enn aðrir sömdu til lengri
tíma.
Þorgerður segir að nokkur símtöl
og tölvubréf þar sem spurt er um
áhrif fjámagnstekna á lífeyris-
greiðslur hafi borist Trygginga-
stofnun undanfarna daga. Val-
gerður K. Jónsdóttir
framkvæmdastjóri Landssambands
eldri borgara tekur í sama streng
og segir að LEB hafi borist nokkrir
tugir fyrirspurna vegna þessa.
Valgerður segir að undanfarna
mánuði hafi talsvert af eldra fólki
neyðst til að selja íbúðir eða sum-
arbústaði sína til að hafa einhverja
peninga til að lifa. Margt af þessu
fólki hafi tapað miklu á banka-
hruninu og fram hafi komið að um
ellefu þúsund manns 65 ára og eldri
hafi verið meðal hluthafa viðskipta-
bankanna. Þessi hópur hafi tapað
rúmlega 30 milljörðum króna og að
meðaltali hafi hver þessara ein-
staklinga tapað 2,7 milljónum. „Það
er blóðugt að þurfa að selja eignir
til að lifa og svo koma þessir skatt-
ar,“ segir Valgerður.
Þorgerður segir aftur á móti að
það sé ekki túlkun Tryggingastofn-
unar að vextir séu tekjur heldur sé
það skýrt skilgreint í lögum sem
stofnunin starfar eftir.
Mismunandi áhrif
Á heimasíðu Tryggingastofnunar
er fjallað um frítekjumark fjár-
magnstekna, sem um síðustu ára-
mót hækkaði í 98.640 kr. á ári. Allar
fjármagnstekjur umfram það hafa
áhrif við útreikning lífeyris og
tengdra greiðslna hjá Trygg-
ingastofnun í stað helmings áður,
skv. lögum um ráðstafanir í rík-
isfjármálum sem tóku gildi 1. janúar
2009.
„Áhrif þessara breytinga á kjör
lífeyrisþega eru mismunandi enda
eru aðstæður þeirra margvíslegar
en eins og fyrr segir skipta þær
fyrst máli þegar fjármagnstekjur
eru hærri en 98.640 kr. á ári. Fjár-
magnstekjur eru alltaf sameign
hjóna og skiptast til helminga á milli
þeirra við útreikning hjá Trygg-
ingastofnun. Hvort hjónanna um sig
nýtur þá 98.640 kr. frítekjumarksins
áður en fjármagnstekjur byrja að
hafa áhrif á lífeyrisgreiðslur,“ segir
á heimasíðunni.
Með fjármagnstekjum er t.d. átt
við vexti og verðbætur af inn-
stæðum bankareikninga, arð, sölu-
hagnað og leigutekjur. Við útreikn-
ing er ávallt reiknað með tekjum
fyrir skatt. Greint er frá því á
heimasíðunni að skattyfirvöld geta
fengið upplýsingar um fjármagns-
tekjur af bankainnstæðum ein-
staklinga. Tryggingastofnun hefur
aðgang að staðgreiðsluskrá og
framtalsskrá skattgreiðenda hjá
ríkisskattstjóra enda eru lífeyr-
isgreiðslur almannatrygginga tekju-
tengdar. Aflétting bankaleyndar
leiðir af sér að útreikningur lífeyris
verður réttari en áður, segir á
heimasíðunni.
Lífeyrisþegum er eftir sem áður
bent á að hafa tekjuáætlanir sínar
sem nákvæmastar því góð og ná-
kvæm tekjuáætlun skilar réttari
greiðslum.
Greiða TR 275 milljónir
Eldri borgarar gagnrýna endurkröfur Tryggingastofnunar vegna fjármagnstekna
Morgunblaðið/ÞÖK
Æfingar Fjármagnstekjur og skerðing greiðslna virðast fjarri þessum hópi.
Í greinargerð með ályktun Lands-
sambands eldri borgara um end-
urkröfur segir meðal annars:
„Þessi gjörningur kemur sér
afskaplega illa fyrir fjölmarga
eldri borgara sem í góðri trú
hafa móttekið greiðslur frá TR
og notað til framfærslu. Í ljósi
mikillar verðbólgu eru verðbætur
farnar að vega mjög þungt í fjár-
magnstekjunum og eiga ekkert
skylt við það sem kalla mætti
laun eða vaxtatekjur, þar sem
hér er að mestu aðeins um að
ræða verðtryggingarbætur. Við-
miðunarupphæð TR verður ekki
ljós fyrr en í lok ársins og þá er
viðkomandi búinn að taka við
greiðslum í 12 mánuði í góðri
trú. TR túlkar vextina sem tekjur
og krefur viðkomandi um endur-
greiðslu.
Í mjög mörgum tilfellum hefur
viðkomandi enga getu til þess að
greiða endurkröfuna, þar sem
greiðslur frá TR eru skamm-
arlega lágar og duga hvergi fyrir
framfærslu.“
Verðbætur eru ekki laun eða vaxtatekjur
GURÚN INGA4.
SÆTI
ÁGÆTI SJÁLFSTÆISMAUR
ÉG ÆTLA.. .
... að stuðla að uppbyggingu atvinnulífsins
... að verja hagsmuni heimilanna
... að varðveita jöfn tækifæri fyrir börnin okkar
Ég ætla að vinna fyrir þig!
Guðrún Inga Ingólfsdóttir, hagfræðingur
Kosningaskrifstofa Laugavegi 96 · www.gudruninga.is
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
AÐALMEÐFERÐ í innheimtumáli
Hafnarfjarðar gegn Orkuveitu
Reykjavíkur vegna 15% hlutar bæj-
arins í Hitaveitu Suðurnesja lauk í
gær. Málið snýst um hvort kaup OR
á hlutnum eigi að ganga eftir eða
ekki. Dóms er að vænta innan fjög-
urra vikna.
Orkuveitan á fyrir 16,58% eignar-
hlut í HS og ákveð stjórn félagsins í
desember sl. að setja hann í sölu-
meðferð. Að sögn Hjörleifs Kvaran,
forstjóra OR, hafa engin tilboð bor-
ist. „Hérna hafa verið á ferðinni fjár-
festar, bæði frá Ameríku og Evrópu,
í kjölfar bankahrunsins. Þeir hafa
komið og athugað hvort kauptæki-
færi leynist hér, en það hefur ekki
leitt til neinna sérstakra viðræðna
eða neitt slíkt,“ segir Hjörleifur.
Hjörleifur bætir við að jafnframt
hafi verið samþykkt að hafa samráð
við Hafnarfjörð um söluna. „En þeir
hafa ekki viljað taka þátt í því að
vera með sinn hlut til sölu með okkur
þar sem þeir halda því fram að við
höfum þegar keypt hann.“
Engin tilboð borist OR
Hafnarfjarðarbær hefur ekki viljað taka þátt í sameiginlegri
sölu á hlutum í Hitaveitu Suðurnesja með Orkuveitunni
Morgunblaðið/G.Rúnar
Hitaveita Suðurnesja Hlutur í HS er bitbein Hafnarfjarðar og OR.