Morgunblaðið - 28.03.2009, Side 33

33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. MARS 2009
Árni Sæberg
Verðandi og fyrrverandi Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fráfarandi formaður Samfylkingarinnar, og Jóhanna Sigurðardóttir, verðandi formaður, fallast í faðma
á landsfundi Samfylkingarinnar sem haldinn er um helgina. Hjörleifur Sveinbjörnsson, eiginmaður Ingibjargar Sólrúnar, fylgist með af hliðarlínunni.
Eygló Þóra Harðardóttir | 26. mars
Steingrímur J.
passar auðvaldið
Steingrímur J. Sigfússon
hefur ákveðið að færa nið-
ur skuldir VBS og Saga
Capital um 8 þúsund millj-
ónir króna. Þetta gerir
hann með því að bjóða
þeim vexti sem eru langt undir því sem
öðrum fyrirtækjum og hvað þá ein-
staklingum bjóðast, takist þeim á annað
borð að verða sér úti um lán.
Þessi sami Steingrímur hefur úthúðað
framsóknarmönnum fyrir að dirfast að
leggja til að húsnæðislán almennings
verði færð niður sem nemur verðtrygg-
ingu og/eða gengisbreytingum síðustu
mánaða.
Þessi sami Steingrímur situr í rík-
isstjórn með Jóhönnu Sigurðardóttur,
sem hefur kallað tillögur Framsókn-
arflokksins stærstu millifærslu fjármagns
frá einstaklingum til fyrirtækja sem sögur
fara af.
Ef almenningur, með 20 ára húsnæð-
islán á 4,5% vöxtum fengi sömu kjör og
þessir fjárfestingabankar, það er að segja
endurfjármögnun á 2% vöxtum, jafngilti
það að húsnæðislánin væru færð niður
um 20%. Kunnugleg tala ekki satt!?!
Steingrími og Jóhönnu þykir ekkert
sjálfsagðara en borga niður lán fjárfest-
ingabanka og annarra fjármagnseigenda.
Meira: eyglohardar.blog.is
Eyþór Jóvinsson | 26. mars
kreppa?
með hvítan rússa í hönd
og osta og sultu á
borði
með hugann við fram-
andi lönd
er kreppan kannski
bara til í orði?
Meira: jovinsson.blog.is
ÞAÐ VAR forvitnilegt að
fylgjast með málfundaræfingu
Björns Bjarnasonar og Þor-
steins Pálssonar í Háskólanum í
Reykjavík í hádeginu sl. þriðju-
dag (24.03.09). Þeir áttu að svara
spurningunni, hvort Íslandi væri
betur borgið innan eða utan
Evrópusambandsins.
Forvitnilegt sagði ég. Ekki
vegna þess að afstaða þessara
fyrrverandi ráðherra Sjálfstæð-
isflokksins til málsins kæmi á
óvart. Þorsteinn, sem er fyrrv. sjávarútvegs-
ráðherra, hefur framundir það síðasta verið
harður andstæðingur Evrópusambands-
aðildar. En hann hefur skipt um skoðun eins
og hann gerði grein fyrir á fundinum. Björn
var fyrr á tíð opinn fyrir kostum Evrópusam-
bandsaðildar, svo ekki sé meira sagt. Á seinni
árum hefur hann hins vegar grafið sig ofan í
skotgrafirnar og fer þaðan fremstur í flokki
andstæðinga aðildar, ásamt með Bjarna Harð-
arsyni, bóksala á Selfossi, og öðrum mannvits-
brekkum.
Það sem gerði þetta pataldur forvitnilegt
var að þarna fengu áheyrendur einskonar
generalprufu af landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins sem nú stendur yfir. Á þeim fundi verður
staðfest að þótt senn sé hálfur annar áratugur
liðinn frá gildistöku EES-samningsins, hefur
allur þessi tími ekki dugað forystumönnum
Sjálfstæðisflokksins til þess að komast að nið-
urstöðu um þetta stærsta mál samtímans.
Flokkurinn er klofinn ofan í rót. Hann er póli-
tískt impotent – getulaus – fullkomlega ófær
um að veita þjóðinni forystu í þessu máli. Sama
máli gegnir reyndar um fleiri stórmál eins og
t.d. kvótamálið. Flokkurinn er á reki. Viðskiln-
aður hans í stjórnarráðinu eftir 18 ára valda-
tíð, er sá versti í Íslandssögunni. Flokkurinn
hefur enga framtíðarsýn.
Það var reyndar tvennt sem kom á óvart í
málflutningi þeirra fjandvinanna (Björn upp-
nefnir ævinlega blaðið sem Þorsteinn ritstýrir
og kallar Baugsmiðil; Þorsteinn mun harma
það lítt að pólitísk arfleifð Davíðs Oddssonar
er hér eftir öll í ösku). Hið fyrra var hversu
óvandaðan málflutning Björn lét sér sæma að
hafa í frammi, t.d. með því að kynda að ósekju
undir óvild í garð grannþjóða. Það er nokkurn
veginn það seinasta sem Íslendingar þurfa á
að halda nú um stundir. Hitt var
að fv. sjávarútvegsráðherra Þor-
steinn Pálsson taldi að háværar
kröfur sem uppi væru hér innan
lands um afnám gjafakvótakerf-
isins, væri hagsmunum sjáv-
arútvegsins (les: LÍÚ) hættulegri
en hin samræmda sjávarútvegs-
stefna Evrópusambandsins
(CFP).
Samningar eða krossapróf?
Björn gengur út frá því í mál-
flutningi sínum að aðild-
arviðræður við Evrópusambandið
séu ekki samningaviðræður held-
ur eins konar krossapróf þar sem viðmæland-
inn setur kross í reitinn framan við ríkjandi
stefnu ESB. Lögmálið sé „take it or leave it“ –
allt eða ekkert, punktur og basta. Það er
m.ö.o. ekki hægt að semja við Evrópusam-
bandið, að mati Björns.
Ég bar þessa fullyrðingu ráðherrans fyrr-
verandi undir erlendan kunningja minn sem
var í samningsgengi þjóðar sinnar í aðild-
arsamningum fyrir nokkrum árum. Hann hló
við og sagði að ef rétt væri hefði það getað
sparað honum og félögum hans mikinn tíma og
fyrirhöfn. Sannleikurinn væri hins vegar sá að
allar þjóðir, sem hann þekkti til, sem gert
hefðu aðildarsamninga við ESB, hefðu fengið
fram sérlausnir varðandi sína brýnustu þjóð-
arhagsmuni.
Þetta rímar við mína reynslu úr EES-
samningunum. Fyrirfram var fullyrt að Evr-
ópusambandið hvikaði ekki frá þeirri grund-
vallarstefnu sinni að heimta veiðiheimildir í
staðinn fyrir markaðsaðgang. Þegar upp var
staðið fengum við því sem næst fullan mark-
aðsaðgang, en ESB fékk engar veiðiheimildir.
Hins vegar gerðum við tvíhliðasamning með
gagnkvæmum skiptum á veiðiheimildum, sem
var allt annað mál. Allar þjóðir, sem ég þekki
til, hafa fengið sérlausnir á brýnustu vanda-
málum sínum í aðildarsamningum. Slíkir að-
ildarsamningar hafa sömu réttarstöðu og
stofnsáttmálinn. Þetta eru því ekki tíma-
bundnar undanþágur heldur varanlegar
breytingar. Aðalsamningamaður Tékka, sem
hér var í stuttri heimsókn, staðfesti að þetta
væri rétt.
Aðrar fullyrðingar Björns Bjarnasonar í
þessum umræðum voru sama marki brenndar.
Fullyrðingar eins og þær að í aðildarsamn-
ingum yrðu Íslendingar að fórna sjávarútvegi
og landbúnaði og afsala sér yfirráðum yfir auð-
lindum sínum, styðjast hvorki við lagaleg rök
né reynslu annarra þjóða. Aðildarþjóðir Evr-
ópusambandsins ráða sjálfar yfir auðlindum
sínum. Landbúnaður hefur hvorki lagst af í
Finnlandi né Svíþjóð eftir aðild. Sama þróun
og ríkti fyrir aðild, nefnilega að búum fækkaði
um leið og þau stækkuðu, m.a. við samruna,
hélt áfram. Þessar þjóðir fengu sérlausn á
landbúnaðarvanda sínum.
Hræðsluáróður
Þorsteinn Pálsson svaraði hræðsluáróðri
Björns um að sjávarútvegur Íslendinga færi á
vonarvöl innan ESB. Þorsteinn spurði sjálfan
sig og fundarmenn, hvaða breytingar yrðu á
högum sjávarútvegsins við aðild, að því er
varðar veiðar innan og utan lögsögu og fjár-
festingarrétt útlendinga. Hann sagði að engar
breytingar yrðu á úthlutun veiðiheimilda inn-
an lögsögu. Að því er varðar nýtingu flökk-
ustofna utan lögsögu yrðum við eftir sem áður
að semja við aðra. Það eina sem hann kvaðst
hafa nokkrar áhyggjur af væri réttur útlend-
inga til að fjárfesta í sjávarútvegsfyrirtækjum.
Á hitt væri að líta að sjávarútvegurinn situr
ekki við sama borð og aðrar atvinnugreinar nú
þegar, að því er varðar fjármögnun í öðru
formi en lánsfjármögnun. Þetta hefði bitnað á
sjávarútvegnum, sem væri sokkinn í skuldir.
Hann minnti á að sjávarútvegurinn þyrfti ekki
síður en aðrar atvinnugreinar á traustum
gjaldmiðli að halda. Gengissveiflur og vaxtaok-
ur hefði reynst honum þungt í skauti.
Þorsteinn klykkti út með því að þær háværu
kröfur sem nú væru uppi um að afnema gjafa-
kvótakerfið, væru hættulegri hagsmunum
sjávarútvegsfyrirtækjanna heldur en hin ill-
ræmda sjávarútvegsstefna ESB. Þarna gægð-
ist LÍÚ-áróðurinn í gegnum málflutning Þor-
steins. Kvótakóngarnir hafa, sem kunnugt er,
mótað sjávarútvegsstefnu Sjálfstæðisflokksins
frá fornu fari. Sérhagsmunir kvótakónganna
ganga hins vegar í berhögg við almannahag og
ekki síst hagsmuni hinna dreifðu byggða á Ís-
landi. Þetta eru sömu aðilarnir og hafa gegn-
um kvótabraskið sökkt sjávarútveginum í
skuldir og dregið ógrynni fjár út úr greininni í
vafasamar fjárfestingar innanlands og utan.
Svo að allrar sanngirni sé gætt verður að
halda því til haga að Björn Bjarnason gerði á
þessum fundi mikilvæga játningu. Hann sagði,
að það þýddi ekki að ræða við hann um hag-
fræðileg málefni því að á þeim hefði hann ein-
faldlega ekkert vit. Þetta staðfesti hann að
öðru leyti með málflutningi sínum. Þá fara
menn nú að skilja ýmislegt, sem hingað til hef-
ur vafist fyrir jafnvel hinum skýrustu mönnum
að skilja og skýra. Ef það hefur verið líkt á
komið fyrir mörgum öðrum ráðherrum í rík-
isstjórn þeirra Geirs H. Haarde og Ingibjarg-
ar Sólrúnar Gísladóttur, þá skilst betur en ella,
hvernig þeim tókst á tiltölulega skömmum
tíma að leggja efnahag þjóðarinnar í rúst.
Rökrétt niðurstaða
Það var í þessum punkti sem munurinn á
málflutningi þeirra Björns og Þorsteins kom
hvað skýrast í ljós. Þorsteinn kvaðst hafa
sannfærst um það á seinni árum að ef við Ís-
lendingar vildum halda til jafns í lífskjörum við
þær þjóðir, sem við gjarnan berum okkur við,
þá yrðum við að halda hér uppi opnu hagkerfi
á grundvelli alþjóðlega gjaldgengs gjaldmiðils.
Tilraunin með krónuna hefði endanlega mis-
tekist. Hinn kosturinn, að hverfa aftur í tím-
ann til að „lifa á landsins gæðum í sjávarútvegi
og landbúnaði“, væri einfaldlega ekki raun-
hæfur kostur. Hvorki sjávarútvegur né land-
búnaður gætu skapað þau 20.000 sérhæfðu
störf, sem við þyrftum að skapa á næstu árum.
Það gerðum við aðeins sem fullgildir þátttak-
endur í alþjóðlegu samstarfi með grann-
þjóðum okkar.
Þetta væri reyndar hin eina rökrétta nið-
urstaða af þeirri utanríkispólitík, sem Bjarni
Benediktsson hefði átt stærstan hlut að því að
móta í árdaga lýðveldisins, þegar Íslendingar
gengu í NATÓ 1949. Það hefðum við gert til
þess að tryggja nýfengið sjálfstæði þjóð-
arinnar frammi fyrir hættu af erlendri ásælni.
Á tímum alþjóðavæðingar og alþjóðlegra fjár-
magnsmarkaða þyrftu smáþjóðir enn að
tryggja sjálfstæði sitt með samstöðu innan
fjölþjóðasamtaka, sem hefðu burði til að
tryggja þeim öryggi og stöðugt efnahags-
umhverfi.
Eftir Jón Baldvin
Hannibalsson » Það sem gerði þetta patald-
ur forvitnilegt var að þarna
fengu áheyrendur einskonar
generalprufu af landsfundi
Sjálfstæðisflokksins sem nú
stendur yfir.
Jón Baldvin
Hannibalsson
Höf. starfaði með Sjálfstæðisflokknum
í ríkisstjórn í rúm fimm ár.
Framtíðarsýn
BLOG.IS