Morgunblaðið - 21.06.2009, Blaðsíða 13

Erfið björgun
Ekkert símasamband var í gilinu
og því leið nokkur tími áður en björg-
unarmenn komu á vettvang. Selma
segir að biðin hafi verið erfið. „Mér
var skítkalt, en félagarnir hlúðu vel
að mér þar sem ég lá, bundu um fót-
inn og gáfu mér verkjalyf. Ég lá á
flötum steini og horfði upp í himininn.
Eftir einhvern tíma sá ég þyrluna
hringsóla fyrir ofan og þungu fargi
var af mér létt, en svo fór hún jafn
snögglega og hún hafði birst. Það var
ömurleg lífsreynsla. Þeir eru komnir,
sjá okkur ekki og eru farnir, sagði ég.
Stebbi reyndi að róa mig og sann-
færði mig um að þeir vissu af okkur
og kæmu von bráðar. Þetta var alveg
eins og í bíómynd, vonin sem hvarf.
En ég var í góðum höndum og mér
leið ekki illa, þrátt fyrir allt. Ég var
ekki í losti og missti ekki blóð vegna
kuldans. Ég sofnaði ekki og mig
grunaði strax að ég myndi missa fót-
inn. Það raskaði ekki ró minni og
þakka ég það jákvæðri umræðu um
stoðtækjafyrirtækið Össur. Ég hugs-
aði, æ, ég fæ gervifót og það verður
ekkert mál. Á sama tíma dældi ég í
mig verkjatöflum, hvort sem ég var
með verki eða var hrædd við að fá þá.
En mér var ógeðslega kalt. Hver ein-
asti vöðvi nötraði og ég sagði stöðugt
við sjálfa mig að ég yrði að slaka á.
Mér var kalt svo lengi en björgunar-
mennirnir komu með teppi og héldu á
mér hita á leiðinni niður. Þá voru þeir
stundum alveg upp í háls í vatni og
héldu mér fyrir ofan sig. Ótrúlegir
menn.“
Í frétt Morgunblaðsins af slysinu
segir meðal annars að allt að 90 menn
úr ýmsum björgunarsveitum af höf-
uðborgarsvæðinu og Akranesi hafi
komið að björgunarstarfinu. „Mjög
erfitt starf beið björgunarfólksins
þegar sjúkraflutningarnir hófust og
tók um þrjár klst. að flytja hina slös-
uðu niður í sjúkrabíl. Víða þurfti að
vaða í axlardjúpu og straumþungu
árvatninu í myrkri og feta sig í hlið-
arhalla meðfram ánni og slaka bör-
unum niður höft.“
Barátta
Í vottorði endurhæfingarlæknis
kemur meðal annars fram að „vegna
ástands mjúkvefja var ákveðið að
gera aflimun (amputation) ofan við
sköflungsbrotið eða um miðjan fót-
legg.“ Eftir að hafa legið á bækl-
unarlækningadeild um tíma fór
Selma heim, en datt þá á stúfinn og
skurðsárið rifnaði upp að hluta. „Ég
var með hækjur og ætlaði á salernið
þegar hægri hækjan flæktist í poka á
gólfinu og ég datt. Stúfurinn lenti á
þröskuldinum og það byrjaði að
blæða. Þjálfun með gervifót tafðist
því í nokkurn tíma og ég fór ekki inn
á endurhæfingardeildina að Grensási
með fótinn fyrr en 27. nóvember eða
um tveimur mánuðum eftir slysið.“
Sjúkraþjálfunin gekk ágætlega.
Selma segir að hún hafi lengi verið
með verki í beinendanum og upp á
sköflunginn. Því hafi verið erfitt að
ganga og jafnvel sitja og fyrir vikið
hafi hún lengi þurft að styðjast við
hækjur. Á tímabili hafi hún líka fyllst
ákveðinni depurð og gengið til sál-
fræðings. „Þetta fór í skapið á mér og
það þurfti lítið til þess að stuða mig.“
Miklu máli skiptir fyrir Selmu að
halda sér í góðu líkamlegu formi og
stundar hún æfingar reglulega í lík-
amsræktarstöðvum. „Ég fer ekki í
sömu tækin og áður, mörg tæki henta
mér ekki lengur, en flestar æfingar
get ég gert öðruvísi. Samt ekki allar
og ég skokka til dæmis ekki á hlaupa-
bretti. Það er vont. Þegar ég geri
ýmsar æfingar finn ég að það tekur
meira í vinstra megin en hægra meg-
in vegna þess að ég hef ekki sama
kraftinn, ekki sama jafnvægispunkt-
inn. En ég verð alltaf að vera hraust,
því ég verð með gervifót það sem eft-
ir er.“
Elísabet Arna, dóttir Selmu, var
fimm ára þegar slysið gerðist, en son-
urinn Andri Snær er sex ára og hefur
því aldrei séð móður sína með nátt-
úrulega hægri fót. Selma segir að þar
sem hún hafi ekki getað keyrt bíl í
langan tíma hafi hún mikið verið upp
á aðra komin, en það hafi allt gengið
vel. Hins vegar hafi gengið illa að fá
bætur og hafi hún þurft að leita rétt-
ar síns fyrir dómstólum. Krafa henn-
ar hafi verið viðurkennd hjá Héraðs-
dómi Reykjavíkur í desember 2003
og síðar staðfest í Hæstarétti í apríl
2004. Samt sem áður hafi Trygg-
ingastofnun synjað henni um að fá ör-
orkubætur og ekki látið sér segjast
fyrr en úrskurðarnefnd almanna-
trygginga hafi viðurkennt slysið sem
vinnuferð, sett ofan í við stofnunina
og viðurkennt bótaskyldu hennar fyr-
ir rúmlega fjórum árum.
Breytt líf
Nú fara þau hjónin ekki lengur
saman á fjöll. „Ég er ekkert hrifin af
því að vera á ferðinni og hef til dæmis
nánast ekkert farið með Stebba í
gönguferðir eftir slysið. Hann gengur
með öðru fólki í staðinn. Mér líður
líka illa í jeppum á fjallvegum, er bíl-
hrædd í hálendi. Ég treysti engu,
ekki bílnum, vegunum, umhverfinu.
Fæ flog í halla og það heyrist vel í
mér ef jeppinn hallast eitthvað, þó
hann sé bara í beygju.
Einu sinni vorum við mæðgurnar
tvær heima. Ég var tiltölulega nýbúin
að fá gervifót og þar sem hann
þreytti mig var ég ekki alltaf í hon-
um. Elísabet var nýbúin í baði, ég
klæddi hana í nærföt og við fengum
okkur kakósúpu. Heit súpan slettist á
lærið á henni en sem betur fór var ég í
fætinum og gat því brugðist strax við
og kælt lærið. Hún hefði brennt sig
meira ef ég hefði ekki verið í fætinum
því þá hefði ég ekki getað brugðist
eins skjótt við.
Ég var með fullkomlega heil-
brigðan fót en eftir slysið er ég stund-
um með verki. Stíflaðir hársekkir er
algengt vandamál og á þessu ári hef
ég fengið sýkingar í hnésbótina sem
hafa stoppað mig í líkamsræktinni og í
eitt skiptið gat ég ekkert gert í tvær
vikur. Læknirinn minn segir að það sé
vegna lélegs sogæðakerfis sem gerist
oft þegar líkamshlutar eru fjarlægðir.
Ég er oft með svokallaða draugaverki
og verð að gæta mín á saltneyslu. Ef
ég fæ mér poppkorn fæ ég bjúg og
draugaverki daginn eftir. það getur
verið mjög óþægilegt.“
Eftir að hafa lokið námi frá Ferða-
málaskóla Íslands árið 2000 hóf Selma
störf hjá ferðaskrifstofu sem seinna
varð að Íslenskum ævintýraferðum.
Nokkrum mánuðum eftir slysið varð
fyrirtækið gjaldþrota og fór hún því
ekki aftur til starfa. Nokkrum árum
síðar var Selma í 25% vinnu hjá
Ferðaklúbbnum 4x4, en ákvað síðan
að taka stúdentspróf í fjarnámi og
lauk því vorið 2007. Hún hóf síðan
spænskunám við Háskóla Íslands en
gerði hlé á því um síðustu áramót.
„Ég hafði menntað mig til þess að
starfa í ferðaþjónustunni en nú langar
mig ekki til þess að selja ferðir. Ég vil
ekki vera ábyrg fyrir einhverju sem
getur komið fyrir fólk,“ segir hún.
Selma segist stundum velta því fyr-
ir sér hvers vegna hún hafi lent í
þessu slysi. Hún vitnar í bókina Sec-
ret eða Leyndarmálið og bendir á að
þar sé gengið út frá því að fólk sendi
út boð og fái það sem það vilji. „Ég
veit ekki hvaða boð ég sendi út en ég
ræddi þetta við vinkonu mína á dög-
unum og hennar skýring var sú að
fólki væri ætlað að lenda í hlutum til
þess að geta síðan hjálpað öðrum. Ég
hef svo sem talað við fólk sem hefur
misst útlim og þarf að fá gervilim
þannig að vonandi hef ég orðið að liði.
Með öðrum orðum þá er ég ánægð
með allt jákvætt sem slysið leiðir af
sér. Áður þótti mér mjög skrýtið og
hálf asnalegt að sjá myndir af fólki
sem vantaði útlim eða limi og núna er
ég kominn í hópinn. Mér finnst það
enn svolítið asnalegt að vera ekki eins
og ég var sköpuð, hef ekki enn sætt
mig við að líta svona út og finn sér-
staklega fyrir því á sumrin en verð
sáttari við þetta með hverju árinu sem
líður. Ég er samt ekkert viss um að sú
tilfinning fjari einhvern tíma út. Ég
held að fólk verði aldrei fullsátt við að
missa útlim. En mér hefur tekist á
þessum átta árum að lifa með þessu.
Ég var vön því að vera berfætt en fer
ekki í sandala í góða veðrinu. Þeir
myndu bara fjúka af mér. Og ég
sakna þess að geta ekki verið í flottum
sandölum.“
sem ég hef“
Morgunblaðið/Heiddi
Hömlur Selma telur að fólk sætti sig aldrei við að missa útlim en hún verði
sáttari með hverju árinu sem líður.
Ljósmynd/Stefán H. Matthíasson
Aflimun Taka varð af Selmu fótinn miðja vegu milli ökkla og hnés.
13
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. JÚNÍ 2009
„Ég er enn með fótinn og get gert allt sem ég vil,“ segir
Matthías Zaiser, sem lenti í slysinu með Selmu og fótbrotn-
aði meðal annars á fimm stöðum á hægra fæti auk þess
sem hann marðist á öxl og fékk höfuðsár.
Eftir slysið komst Matthías niður gilið með hjálp félaga
sinna og komst því á sjúkrahús mun fyrr en Selma. „Það
tók mjög langan tíma að jafna sig og ná fyrra krafti en með
reglulegum æfingum og jákvæðu hugarfari tókst það,“ seg-
ir hann.
Matthías starfar sem leiðsögumaður og var uppi á Mýr-
dalsjökli þegar blaðamaður náði sambandi við hann. „Ég
verð að gæta þess að halda mér í formi því ef ég slaka á er
þreytan fljót að segja til sín,“ segir hann.
GETUR GERT ALLT
Matthías Zaiser
Fernt lenti í grjóthruni í Glymsgili laugardaginn 29. september 2001 og
slasaðist tvennt alvarlega. Slysið varð um klukkan 17:30 og um sjö tímum
síðar var komið með Selmu á slysadeild Landspítalans í Fossvogi.
Í skýrslu sýslumannsins í Borgarnesi kemur fram að Neyðarlínan hafi
tilkynnt alvarlegt slys við fossinn Glym í Botnsdal í Hvalfirði klukkan
18:12 og skömmu síðar hafi þyrla Landhelgisgæslunnar verið kölluð út
vegna slyssins. Haft er eftir fararstjóra hópsins að fernt hafi lent í grjót-
hruni í gili um 50 til 100 metrum neðan við fossinn og tvennt slasast al-
varlega. Ekkert fjarskiptasamband væri í gilinu og um klukkutíma gangur
á slysstað frá eyðibýlinu Stóra-Botni, þar sem lögreglan hitti fararstjór-
ann kl. 18:24. Fararstjórinn sagði leiðina mjög erfiða og ekki fært að slys-
stað nema sérútbúnu fólki þar sem ganga þyrfti ána í mjög djúpu gilinu.
Þyrlan lenti við bæinn kl. 19:14 og kl. 19:17 voru læknir og 20 björg-
unarsveitarmenn lagðir af stað inn gilið. Kl. 20:00 var slasaði maðurinn
kominn í sjúkrabíl á leið til Akraness og kl. 20:27 fór þyrlan af vettvangi
þar sem flugmenn hennar töldu ekki annað ráðlegt vegna flugskilyrða. Kl.
21:10 lagði björgunarliðið af stað með Selmu af slysstað og kl. 23:45 var
lagt af stað með hana í sjúkrabíl til Reykjavíkur.
Á SPÍTALA EFTIR UM SJÖ TÍMA BIÐ
’
Það er mat lögfræðinga að það sé
ekki hægt að snúa þessari gjörð
stjórnar Kaupþings.
Gylfi Magnússon viðskiptaráðherra
um niðurfellingu skuldaábyrgðar á
lánum sem stjórn bankans veitti
stjórnendum.
Það væri fínt ef umsóknarferlið gæti hafist í for-
mennskutíð Svía í lok þessa árs og mín vegna má
það gjarnan enda með inntöku Íslands 2012 þegar
Danir hafa tekið við formennskunni.
Lars Løkke Rasmussen, forsætisráðherra Danmerkur,
tekur hugsanlegri umsókn Íslendinga um aðild að ESB
fagnandi.
Það er ekki hægt að skrifa upp á eitthvað sem mað-
ur veit ekki hvað er.
Birgitta Jónsdóttir, þingmaður Borgarahreyfingarinnar,
ósátt við leyndina yfir Icesave-samningnum.
Það er greinilega áhugi hjá fólki ennþá á að kaupa
lóðir.
Jón Guðmundur Valgeirsson, sveitarstjóri í Grímsnes-
og Grafningshreppi, þar sem 65 sumarhúsalóðir voru
boðnar upp.
Ég missti töluverð borgararéttindi við að flytja yfir
Holtavörðuheiðina.
Þorsteinn H. Gunnarsson búfræðingur er ósáttur við
misvægi atkvæða eftir kjördæmum.
Þetta er bara tekið af séreignasparnaði Sigurjóns.
Hann vantaði peninga.
Sigurður G. Guðjónsson, lögmaður Sigurjóns Árnasonar,
fv. Landsbankastjóra, skýrir 70 milljóna lán til Sigurjóns
úr lífeyrissjóði í vörslu bankans.
Það hefur kannski verið tekið ofan af höfði og samt
hélt maðurinn áfram. Þetta voru hörkunaglar.
William R. Short hefur ritað bók um víkinga og segir þá
hafa haldið áfram að berjast til síðasta blóðdropa.
Fólk sér minni hagkvæmni í því námi út af ástandinu
sem ríkir nú.
Steinn Jóhannsson, forstöðumaður kennslusviðs HR,
skýrir hvers vegna færri sækja um að stunda nám í við-
skiptafræði nú en í fyrra.
Það er í takt við okkar stefnu, flokkanna sem mynda
ríkisstjórn, að horfa frekar til þess að hækka skatta
á þá sem standa best og eiga mest af peningum.
Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra kynnti áform
ríkisstjórnarinnar um skattahækkanir.
Það er gaman að fá þessi verðlaun og sérstaklega
gaman að fá verðlaun sem listafólk veitir, ekki síst
verðlaun frá listafólki sem er svo landar mínir að
auki.
Helgi Tómasson, listrænn stjórnandi San Francisco-
ballettsins, hlaut heiðursverðlaun Grímunnar.
Ég er oddviti flokksins og bæjarfulltrúi og er stað-
ráðinn í því að vera að áfram.
Gunnar I. Birgisson lét af starfi bæjarstjóra í Kópavogi
eftir að upplýsingar komu fram um viðskipti bæjarins
við fyrirtæki í eigu dóttur hans.
Ummæli