Morgunblaðið - 21.06.2009, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. JÚNÍ 2009
Eignaumsýslufélag
tekur hamskiptum
FRÉTTASKÝRING
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
Ó
ðfluga styttist í að Stein-
grímur J. Sigfússon
fjármálaráðherra fái
heimild Alþingis til að
stofna eignaumsýslu-
félag, sem tryggja á rekstur atvinnu-
fyrirtækja sem standa höllum fæti. Á
föstudag samþykkti þingheimur viða-
miklar breytingatillögur meirihluta
efnahags- og skattanefndar á frum-
varpinu um félagið. Eðli félagsins er
nú breytt og markmið laganna skil-
greint upp á nýtt. Aukin áhersla er
lögð á að takmarka afskipti hins op-
inbera af atvinnulífinu, en í vetur þeg-
ar frumvarpið var fyrst lagt fram var
það gagnrýnt fyrir að opna á spillingu
með of víðtækri pólitískri íhlutun í
fyrirtæki.
Var alltof loðið og óljóst
Fyrri skilgreiningu á tilgangi
eignaumsýslufélagsins hefur nú verið
skipt út. Hvergi er lengur talað um
„þjóðhagslega mikilvæg“ fyrirtæki
sem sérstakt viðfangsefni þess, enda
vita fáir hvaða fyrirtæki fylla þann
flokk. Hér er farið eftir ráðum Mats
Josefssons, formanns nefndar um
endurreisn bankakerfisins, sem sagði
þetta atriði bæði loðið og óljóst á fundi
með þingnefndinni.
Þess í stað segir nú í fyrstu grein
frumvarpsins, að eignaumsýslufélagið
skuli með ráðgjöf tryggja hlutlæga,
sanngjarna og gagnsæja skulda-
meðferð fyrirtækja, að teknu tilliti til
jafnræðis- og samkeppnissjónarmiða.
Í stað þjóðhagslega mikilvægra fyr-
irtækja er nú talað um „rekstrarhæf“
fyrirtæki. Þar er átt við fyrirtæki sem
munu skila framlegð eftir end-
urskipulagningu.
Sem fyrr segir er meiri áhersla á
ráðgjöf og samræmingu heldur en
valdbeitingu og yfirtöku fyrirtækja.
Upphaflega sagði í fyrstu grein frum-
varpsins að félagið mætti kaupa, eiga,
endurskipuleggja og selja fyrirtæki ef
nauðsynlegt þætti. Þetta hefur verið
tekið út. Þess í stað segir nú í þriðju
grein að félagið hafi slíkar heimildir
einungis í undantekningartilvikum og
skuli þá starfa gagnsætt og hlutlægt
með áherslu á jafnræði og samkeppn-
issjónarmið. Í þessum anda var því
bætt inn að staða framkvæmdastjóra
félagsins skuli auglýst.
Lagt niður 31.desember 2015
Til að undirstrika ráðgjafarhlut-
verk eignaumsýslufélagsins hefur því
verið kippt út að byggja skuli upp,
innan félagsins, heildstæða þekkingu
á endurskipulagningu skuldsettra
fyrirtækja. Ekki er lengur lögð sér-
stök áhersla á að þekkingin skuli vera
innan félagsins sjálfs, heldur getur
hún verið í bönkum og fjármálafyr-
irtækjum, sem það á að vera til ráð-
gjafar. Enda er mótsagnakennt að
halda þekkingu innan félags sem á að
leggja niður á fyrirfram ákveðnum
degi, nánar til tekið 31. desember
2015.
Önnur mikilvæg breyting er sú að
valdheimildir félagsins hafa verið tak-
markaðar við skuldameðferð fjár-
málafyrirtækja sem eru í beinni eða
óbeinni ríkiseigu, eða á opinberum
fjárframlögum samkvæmt neyðarlög-
unum. Þau sem enn standa á eigin fót-
um verða því ekki háð valdi eignaum-
sýslufélags ríkisins.
Krani Upphaflega var eignaumsýslufélagið hugsað sem eins konar krani til
að hífa atvinnulífið upp úr svaðinu. Nú eru hugmyndirnar öllu fínstilltari.
Eignaumsýslufélag ríkisins tekur
nú á sig breytta mynd. Nú stefnir
frekar í að það verði til ráðgjafar
og samræmingar, heldur en
valdamikið eignarhaldsfélag sem
yfirtekur fjöldamörg fyrirtæki.
Allnokkrir þingmenn Sjálfstæð-
isflokksins sátu hjá við atkvæða-
greiðslu um frumvarpið á föstu-
dag. Illugi Gunnarsson talaði
fyrir munn þeirra og sagði að búa
þyrfti þannig um hnútana að af-
skipti ríkisvaldsins af atvinnulíf-
inu, í gegnum þetta eignaum-
sýslufélag, yrðu lágmörkuð. Þeir
tækju ekki endanlega afstöðu fyrr
en ljóst yrði hvernig það tækist.
Guðmundur Steingrímsson
gerði grein fyrir atkvæði
Framsóknarmanna um breyting-
artillögu efnahags- og skatta-
nefndar á skipan stjórnar eigna-
umsýslufélagsins. Hún gerir ráð
fyrir að stjórnin verði skipuð
fimm mönnum, á aðalfundi ár
hvert, sem þýðir í raun að fjár-
málaráðherra skipar einfaldlega
stjórnina. Krafa Framsókn-
armanna væri sú að mun faglegra
og ópólitískara ferli þyrfti við
skipun stjórnarinnar.
ENN LAUSIR
ENDAR
››
Þ
að væri einkar traustvekjandi ef
hatrammir andstæðingar aðildar
Íslands að Evrópusambandinu
gætu viðurkennt þá staðreynd að
þjóðin býr við handónýtan gjald-
miðil. En staðreyndin um ónýta gjaldmiðilinn
virðist gjörsamlega hafa farið framhjá þeim
hópi sem hamast allra mest gegn Evrópusam-
bandinu.
Hér er vitaskuld átt við þann hóp innan
Vinstri grænna sem elskar krónuna vegna þess
eins að hún er séríslenskt fyrirbæri. Þessi hóp-
ur telur að það sé skylda hins sanna Íslendings
að fórna hagsmunum sínum og standa með
krónunni jafnvel þótt hún sé einskis nýt.
Hér er líka átt við þá öfgasinnuðu sjálfstæð-
ismenn sem halda úti sérstakri vefsíðu í þeim
eina tilgangi að hamast gegn Evrópusamband-
inu. Þeir menn taka engum rökum enda eru þeir óskap-
lega reiðir og pirraðir öllum stundum. Þeir nenna aldrei að
hlusta og þykjast vita allt best. Þessir menn eru annars
ágætum flokki sínum sannarlega ekki til neins sérstaks
sóma. Sjálfstæðisflokkurinn mun alveg örugglega ekki ná
fjöldafylgi á ný meðan flokksforystan tekur fullt mark á
þessari önugu fylkingu.
Svo sannarlega er það engin glæpur að standa gegn að-
ild Íslands að Evrópusambandinu. Það eru einfaldlega
sjálfsögð mannréttindi. Og enginn er að halda því fram að
þjóðin eigi að ganga að hvaða samningi sem er við sam-
bandið. En það er engin ástæða til að hafa þolinmæði með
því sjónarmiði að ekki megi opna á umræður
við sambandið. Hatursfullur og froðufellandi
áróður gegn Evrópusambandinu er einfald-
lega kjánlegur. Og hann verður hreint og beint
dapurlegur þegar andstæðingar Evrópusam-
bandsins halda áfram að láta eins og krónan sé
ekki vandamál.
Andstæðingar Evrópusambandsins hafa
ekki komið með neina raunhæfa lausn í pen-
ingamálum þjóðarinnar, eins og þeim ber
sannarlega skylda til að gera. Meðan þeir
leggja ekki fram lausnir er ekki hægt að taka
mikið mark á þeim. Það er engu líkara en þess-
um mönnum þyki alveg sjálfsagt að þjóðin
haldi áfram að láta krónuna kúga sig og taki
því sem sjálfsögðum hlut að vera fangi ónýts
gjaldmiðils.
Afturhaldshópar í þessu landi tala alltof oft
eins og Íslendingar séu svo sérstakrar gerðar að um þá
gildi ekki sömu lögmál og um helstu nágrannaþjóðir. Þess
vegna eiga Íslendingar til dæmis að hafa hæstu vexti í
heimi og lifa við hátt matarverð án þess að kvarta. Þjóð-
inni er sagt að það sé vissulega erfitt að vera Íslendingur
en það sé líka svo stórkostlega merkilegt hlutskipti að
þjóðin eigi að færa alls kyns fórnir til að halda þessari sér-
stöðu sinni.
Er ekki kominn tími til að Íslendingar hætti að hlusta á
þetta afturhaldsstagl og krefjist þess að fá að lifa eins og
nútímamanneskjur í samfélagi við aðrar þjóðir en ekki
eins og einangraðir forngripir? kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Krónan kúgar þjóðina
24. júní 1979: „„...En í þjóðfélagi,
sem byggist á tölvuvísindum og
nafnnúmerum, hlýtur þetta að telj-
ast vafasamt fyrirtæki, því að allur
kraftur myndlistarmanna ætti frek-
ar að beinast að því að opna augu
manna fyrir lífinu allt um kring, —
þessu merkilega lífi, þar sem gervi-
þarfir eru ræktaðar af ofurkappi
með tilstuðlan alls konar skrum-
pésafræðinga, sálfræðinga og fé-
lagsfræðinga, sem leggja áherzlu á
það að búa til „þarfir“ og „vanda-
mál“, sem menn höfðu ekki hug-
mynd um áður. Í gamla daga lærðu
menn að lesa án þess að það væri
skipulagt og tók það skamman
tíma, — í dag tekur það mörg ár
með tilstuðlan skólarannsókna,
skipulagið uppgötvaðist, en tilfinn-
ingin gleymdist.“
Þessi orð mættu menn festa sér
vel í minni á tímum óforbetranlegr-
ar skipulagshyggju og við-
stöðulausra krafna um að hafa
forsjá fyrir öðru fólki, enda þótt
sjaldnast sé tekið tillit til hjartans
og tilfinninganna. Gervitilfinningar
eiga samleið með gerviþörfum, en
við erum sem betur fer ekki komin
svo langt í „hámenningunni“, að
gervimennskan sé orðið fyrsta,
annað og þriðja boðorð þjóðfélags-
ins. Samt er óhætt að staldra við og
íhuga aðvórun listamannsins.“
. . . . . . . . . .
25. júní 1989: „Enginn getur séð
fyrir afleiðingar slíkra aðgerða,
fremur en afleiðingar austantjalds-
aðgerða af því tagi að hvetja fólk til
þess að benda á meinta skattsvik-
ara. Hvað vita menn um skattaað-
stæður náungans? Fjármálaráðu-
neytið á að afþakka ógeðfelldar
ábendingar af þessu tagi, því þær
gætu leitt til útrásar fyrir ofsókn-
arhneigð, sem við kynnumst nú í
Kína og breytir þjóðfélagi í harm-
sögu.“
Úr gömlum l e iðurum
Óskar Magnússon.
Ólafur Þ. Stephensen.
Útgefandi:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Ásakanirsem framkoma á
hendur stjórn
Lífeyrissjóðs
starfsmanna
Kópavogsbæjar í
kæru Fjármálaeftirlitsins til
lögreglu eru grafalvarlegar.
Stjórnin er sökuð um að hafa
brotið lög um lífeyrissjóði og
almenn hegningarlög, með
því að lána Kópavogsbæ
meira fé en rúmaðist innan
heimilda sjóðsins og blekkja
Fjármálaeftirlitið um stöðu
sjóðsins gagnvart bænum.
Stjórn lífeyrissjóðsins hef-
ur svarað þessum ásökunum
og hafa ber í huga að sér-
hver maður er saklaus unz
sekt hans er sönnuð. Málið
vekur hins vegar upp spurn-
ingar um stöðu sumra lífeyr-
issjóða, sem ekki hafa verið
mikið til skoðunar í þeirri
umræðu um mál lífeyrissjóð-
anna sem fram hefur farið að
undanförnu.
Í stjórn lífeyrissjóðs Kópa-
vogsbæjar sitja fjórir bæj-
arfulltrúar; tveir kjörnir af
bænum, einn er annar af
tveimur fulltrúum starfs-
manna og sá fjórði er bæj-
arstjórinn, sem samkvæmt
samþykktum sjóðsins er for-
maður stjórnar.
Svipað fyrirkomulag mun
vera við lýði í a.m.k. sumum
öðrum lífeyrissjóðum bæj-
arstarfsmanna; það eru í
raun stjórnendur bæjarins,
bæjarfulltrúarnir, sem hafa
bæði tögl og hagldir í lífeyr-
issjóði bæjarstarfsmann-
anna.
Sú spurning hlýtur að
vakna hvort þetta bjóði ekki
upp á hagsmunaárekstra.
Skylda stjórnar lífeyrissjóðs
er að sjálfsögðu fyrst og
fremst að ávaxta fé sjóð-
félaganna með
sem árangursrík-
ustum hætti. Ef
sjóðnum er hins
vegar stýrt af
stjórnendum bæj-
arfélags, sem
vantar lánsfé, hlýtur sú
freisting að vera fyrir hendi
að beina fjárfestingum sjóðs-
ins fremur þangað en í aðra
kosti. Og er alltaf tryggt að
lán til viðkomandi sveitarfé-
lags sé bezti fjármögn-
unarkosturinn? Hvort hafa
bæjarfulltrúarnir hagsmuni
sjóðfélaganna eða bæjarins í
fyrirrúmi?
Hliðstæður við umdeild
mál í Bandaríkjunum rifjast
upp. Þar er talsvert um
fyrirtækjalífeyrissjóði, sem
eru beint tengdir einstökum
fyrirtækjum. Í sumum til-
fellum hefur stór hluti fjár
sjóðsins verið bundinn í
pappírum útgefnum af við-
komandi fyrirtæki. Ef fyr-
irtækið lendir í erfiðleikum
getur áhætta sjóðfélaganna
verið tvöföld; þeir eiga á
hættu að missa vinnuna og
jafnframt að tapa ávöxtun á
lífeyri sínum.
Getur verið að svipuð
hætta sé fyrir hendi í litlum
lífeyrissjóðum sveitarfélag-
anna, sem eru í raun bundnir
einum vinnuveitanda? Í sam-
þykktum LSK er kveðið á
um ábyrgð bæjarfélagsins á
skuldbindingum hans, en
hversu langt nær sú ábyrgð
ef sveitarfélagið lendir í erf-
iðleikum?
Það skal ítrekað að engin
sekt hefur sannazt í málinu,
sem varðar Lífeyrissjóð
starfsmanna Kópavogsbæjar.
En það gefur enn eitt tilefnið
til að skoða hvernig lífeyr-
issjóðum í landinu er stjórn-
að.
Málið í Kópavogi
gefur tilefni til að
skoða hvernig lífeyr-
issjóðum er stjórnað}
Hagsmunaárekstrar?