Morgunblaðið - 24.10.2009, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 2009
Iðnaðarráð-herra ogsveitarfélög á
Norðausturlandi
undirrituðu í
fyrradag vilja-
yfirlýsingu um
samstarf á sviði
orkurannsókna, orkunýtingar
og atvinnuuppbyggingar í
Þingeyjarsýslum. Sam-
komulag er um það á milli að-
ila að nýta jarðvarma í Þing-
eyjarsýslum „til stórfelldrar
atvinnuuppbyggingar“ á
svæðinu.
Iðnaðarráðherra lætur
þetta ekki nægja heldur árit-
aði hún í gær drög að fjárfest-
ingarsamningi við Verne
Holding um tímabundnar
ívilnanir vegna byggingar og
reksturs gagnavers á Suð-
urnesjum. Fyrirmyndin er
þeir fjárfestingarsamningar
sem gerðir hafa verið vegna
stóriðju hér á landi á und-
anförnum árum. Árituninni
hyggst iðnaðarráðherra fylgja
eftir með frumvarpi sem
heimili gerð fjárfesting-
arsamnings.
Allt væri þetta ágætt og
yrði til að blása landsmönnum
bjartsýni í brjóst, ef ekki væri
fyrir orð og athafnir annarra
ráðherra.
Menn eru minnugir þess að
í ágúst sl. var undirritaður
fjárfestingarsamningur við
Norðurál vegna byggingar ál-
vers í Helguvík. Því var fagn-
að og litið á það sem stóran
áfanga og velvilja af hálfu
stjórnvalda. Nú væri leiðin
greið og álverið fengi að rísa
án fyrirstöðu úr þeirri átt. Í
september gerðist
það svo að um-
hverfisráðherra
felldi úr gildi
ákvörðun Skipu-
lagsstofnunar og
tafði framkvæmdir
þannig um allt að
tveimur árum. Úrskurður um-
hverfisráðherra var mikið
áfall fyrir Helguvíkurverk-
efnið og hefur sett það í al-
gert uppnám.
Umhverfisráðherra vinnur
því gegn atvinnuuppbyggingu
en verra er að fleiri ráðherrar
hafa horn í síðu atvinnulífsins.
Félagsmálaráðherra sýndi það
til að mynda á þingi Alþýðu-
sambands Íslands að hann er
ekki aðeins andsnúinn sjávar-
útveginum heldur einnig upp-
byggingu orkufreks iðnaðar. Í
dæmalausri ræðu sinni hamp-
aði hann til að mynda rík-
isstjórninni fyrir að hafa ekki
endurnýjað viljayfirlýsingu
um álverið á Bakka og sagði
ekkert lýsa betur áherslum
ríkisstjórnarinnar.
Hjá ríkisstjórninni stangast
hvað á annars horn. Einn
undirritar viljayfirlýsingu á
meðan annar hreykir sér af
því að hafa hafnað vilja-
yfirlýsingu. Einn gerir fjár-
festingarsamning en annar
gerir hann að marklausu
plaggi.
Á meðan framganga stjórn-
valda er með þeim hætti sem
hér hefur verið lýst, er stað-
reyndin sú að undirskriftir og
áritanir stjórnvalda um at-
vinnuuppbyggingu eru ekki
pappírsins virði sem þær eru
ritaðar á.
Yfirlýsingar stjórn-
valda um atvinnu-
uppbyggingu eru
sýndarmennska}
Stangast hvað
á annars horn
Þegar horft vartil laga og
reglna um for-
sætisráðherraemb-
ættið lét það ekki
mikið yfir sér.
Ókunnugir gátu fengið þá til-
finningu að það embætti hefði
mjög takmarkað verksvið og
ekki krefjandi. Samskipti við
Alþingi og forsetaembætti áttu
undir ráðuneytið, þjóðgarð-
urinn á Þingvöllum, sem þó var
að mestu á forræði þingkjör-
innar nefndar, ráðherrabústað-
urinn og fleira smálegt. En eitt
lykilatriði fylgdi sem undir-
strikaði vægi forsætisráðu-
neytis og ráðherra þess. For-
sætisráðherrann var æðsti
yfirmaður efnahagsmála. Með
vísun til þessa gat forsætisráð-
herrann haft puttann á flestum
þeim atriðum, sem ríkisstjórn
vélaði um á hverjum tíma. Og
einmitt af þessum ástæðum
heyrði Þjóðhagsstofnun undir
ráðuneytið. Ríkissáttasemjari
var jafnan í góðum
tengslum við for-
sætisráðherrann,
ráðherra efnahags-
mála, þótt hann
heyrði að formi til
undir annan ráðherra. Seðla-
bankinn var færður undir ráðu-
neytið af sömu ástæðum. Nú
hefur þessu verið breytt, illu
heilli. Þetta verksvið hefur ver-
ið fært undir annað ráðuneyti,
sem reyndar er um þessar
mundir stjórnað af manni sem
ekki nokkur maður hefur kosið.
Skýringarnar sem gefnar
eru manna á milli á þessum
breytingum eru þær helstar að
núverandi forsætisráðherra
ráði ekki við stjórn efnahags-
mála og hafi engar forsendur
til þess og engan áhuga á þeim.
Það skal ekki rengt. En það er
ólánsverk að veikja stjórn-
skipun landsins með þessum
hætti á versta tíma, þótt for-
ustunni í ríkisstjórn sé svo
háttað um stund.
Stjórnskipun
landsins veikt
á versta tíma}
Forsætisráðuneyti á brauðfótum
E
ins og sannri fegurðardrottningu
sæmir hef ég ætíð haft mikinn
áhuga á ferðalögum og lestri
góðra bóka. Fyrir nokkrum ár-
um kom ég mér svo upp nýju
áhugamáli; því að fylgjast með vænlegum
fjárfestingarkostum.
Þetta gerðist einhvern veginn eins og af
sjálfu sér og mér finnst, eftir á að hyggja, ég
jafnvel hafa verið eini Íslendingurinn sem fór
að velta slíku fyrir sér (án þess að láta af fjár-
festingunni verða, það er að segja).
Ég hafði aldrei grætt nema í Matador en er
reyndar óvenju heppinn í spilum, eins og eig-
inkona mín veit. Og auðvitað hef ég ekki hagn-
ast á þessu nýja áhugamáli, vegna þess að
aldrei varð neitt af fjárfestingunni; ég velti
kostunum bara fyrir mér. Blessunarlega. Þess
vegna hef ég heldur ekki tapað á áhugamálinu.
En svo rifjaðist upp fyrir mér að ég og peningar áttum
einu sinni samleið. Það var í æsku og áhugi á fjármálum
og bóklestri fór ágætlega saman. Þá sat ég kvöldin löng
og gluggaði í bankabókina sem við afi minn og nafni
stofnuðum og kölluðum Flöskur og gler.
Við söfnuðum sem sagt gosflöskum, saman eða hvor í
sínu lagi, féð var lagt inn á bók í mínu nafni, og pening-
arnir hreinlega hrúguðust upp í hirslum Iðnaðarbankans
sáluga í Sjallahúsinu á Akureyri.
Því má segja að neðri hæðin í Sjallanum hafi verið
grunnurinn að fyrsta fjárhagslega stórveldi mínu, sem
stóð allt þar til ég fór að venja komur mínar á hæðina
fyrir ofan Iðnaðarbankann. Þau áttu eftir að
verða fleiri og stærri en það er önnur saga.
Þetta rifjaðist upp fyrir mér um daginn
þegar ég eignaðist allt í einu ótal vini úti í hin-
um stóra heimi; í Nígeríu, Benín og víðar, vini
sem vildu fyrir alla muni treysta fjárhag
minn og afkomendanna næstu aldir.
Þar var ekki verið að tala um flöskur og
gler heldur milljónir. Milljónatugi. Jafnvel
milljarða. Ég er ekki alveg viss því reiknivél-
in mín réð ekki við svona mörg núll.
Ótrúlegt að svona góðhjartað fólk skuli
vera til í alvörunni og velji mig, af öllum millj-
örðunum hér á jörðinni.
Illu heilli fyrir fjölskylduna er ég svo tíma-
bundinn, einmitt um þessar mundir, að ég get
ekki sinnt þessu góða fólki. Gerði ég það
þyrfti ég áreiðanlega aldrei framar að dýfa
hendi í kalt vatn, en það verður bara að hafa það.
„Kæri góði vinur, ég er herra Smith Kole, fjár-
málaráðgjafi. Mig langar að varðveita þennan sjóð
(usd$15.5m) í felum hjá þér þar til ég kem frá skrifstofu
minni sitjandi og fjárfesti í þínu landi í alvöru við-
skiptum.“ Sáraeinfalt.
Annar vill einfaldlega gefa mér peninga. Ég sendi 185
dollara til staðfestingar á því hver ég er og strax eftir
helgi þarf að byggja við hvelfinguna í bankanum mínum.
Svo kaupir maður sér sumarbústað í Benín. Þar koma
ferðalögin aftur við sögu.
Í lokin er rétt að taka fram, í ljósi þess að hér bar fjár-
mál á góma, að ég er 1,75. skapti@mbl.is
Skapti
Hallgrímsson
Pistill
Af gjafmildu fólki í útlandinu
Ungum konum hætt-
ara við svínaflensu
FRÉTTASKÝRING
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
V
ísbendingar eru um að
ungum konum sé hætt-
ara við að sýkjast alvar-
lega af svínaflensu og
að þær deyi frekar af
völdum hennar en aðrir samkvæmt
niðurstöðu nýrrar kanadískrar
rannsóknar sem birt var um miðjan
október í JAMA, The Journal of the
Medical Association. Rannsóknin
var framkvæmd á tímabilinu apríl til
ágúst á þessu ári og náði til 168
alvarlega veikra sjúklinga sem lagð-
ir voru inn á 38 gjörgæsludeildir
sjúkrahúsa vítt og breitt um Kan-
ada. Meðalaldur sjúklinganna var
um 32 ár og af þeim voru 67,3% kon-
ur. 29 sjúklingar létust af völdum
flensunnar, þar af 21 kona eða rúm-
lega 72%. Annað sem kemur á óvart
er að aðeins 30% sjúklinganna höfðu
undirliggjandi sjúkdóma. Hins veg-
ar voru sjúklingar, sem veikir voru
fyrir og eldri, líklegri til að deyja af
völdum flensunnar en aðrir.
„Sláandi“ niðurstaða
Rannsakendur segja óljóst af
hverju konur virðast frekar í
áhættuhópi en að sú niðurstaða sé
„sláandi“. Aðrar rannsóknir hafi
sýnt að óléttar konur séu í aukinni
áhættu en að öðru leyti er sé tíðnin
nokkur ráðgáta.
Læknirinn Anand Kumar sem
starfar hjá heilbrigðisyfirvöldum í
Winnipeg, segir að dánartíðni sé
yfirleitt hærri meðal karla þegar
smitsjúkdómar eru annars vegar.
Hann segir konur almennt hafa
minni lungu en karlar. Sé síðan of-
fitu bætt inn í jöfnuna, sem geti
einnig haft áhrif á lungnastarfsemi,
aukist áhættan á alvarlegri sýkingu
vegna H1N1 enn frekar.
Konur ekki í meiri áhættu hér
Haraldur Briem sóttvarnarlæknir
segir enn sem komið er engar vís-
bendingar um að ungar konur hér á
landi séu í meiri áhættu en aðrir að
sýkjast alvarlega vegna svínaflens-
unnar. Hins vegar sé talið að þungun
auki áhættuna. „Þetta getur verið
breytilegt eftir stöðum í heiminum
og einnig geta tilviljanir valdið
þessu, en ég þori ekki að fullyrða að
[ungar konur] séu í sérstökum
áhættuhópi.“
Haraldur segir vel þekkt að ólétt-
ar konur séu viðkvæmar fyrir sýk-
ingum, s.s. malaríu, bólusótt og
venjulegri inflúensu. „Það er vænt-
anlega eitthvað sem gerist með
ónæmiskerfið vegna þungunarinnar
sem þar hefur áhrif.“
Hættan á að þungaðar konur þurfi
að leggjast á sjúkrahús vegna inflú-
ensunnar virðist vera um 0,3 á
hverja 100.000 íbúa, sem er um fjór-
föld áhætta miðað við konur sem eru
ekki barnshafandi.
Hann telur svínaflensuna leggjast
jafnt á bæði kyn hér á landi en segir
tilfellin ennþá fá og enn eigi eftir að
koma í ljós hver þróunin verði.
Í greininni í JAMA, um kanadísku
rannsóknina, kemur fram að styrk-
leikar hennar felist í því að hún sé sú
umfangsmesta sem gerð hafi verið á
sjúklingum alvarlega veikum af
svínaflensu. Hins vegar takmarki sá
sjúklingahópur einnig niðurstöð-
urnar. Ekki hafi verið rannsökuð af-
drif minna veikra sjúklinga af völd-
um flensunnar eða ástæður sýkinga.
Reuters
Konur Kanadísk rannsókn sýnir að konur séu í meiri áhættu á að veikjast al-
varlega af svínaflensu. Slík staða er ekki komin upp hér á landi.
Ástæður þess að ungar konur í
Kanada virðast frekar sýkjast
alvarlega af svínaflensu en aðrir
eru nokkuð á huldu. Hér á landi
er tölfræðin önnur.
Heimsfaraldur inflúensu A(H1N1)
geisar nú um allan heim eftir að
fyrstu tilfelli greindust í Banda-
ríkjunum í apríl 2009. Fyrstu til-
felli heimsfaraldursins á Íslandi
greindust í maí 2009 og hefur
hann síðan breiðst út um landið.
Alvarleg einkenni sýking-
arinnar eru einkum lungnabólga
af völdum veirunnar sjálfrar sem
leitt getur til öndunarbilunar og
dauða.
Einstaklingar á öllum aldri
með eftirtalda sjúkdóma eru í
aukinni áhættu á að sýkjast:
 Alvarlega hjartasjúkdóma
 Alvarlega lungnasjúkdóma
 Sykursýki
 Alvarlega nýrnabilun
 Alvarlega lifrarsjúkdóma
 Tauga- og vöðvasjúkdóma
 Ónæmisbilun
Einnig óléttar konur og fólk
með offitu (meira en 40 BMI).
ÁHÆTTU-
HÓPAR
››
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon