Morgunblaðið - 07.11.2009, Blaðsíða 33

Umræðan 33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 2009
Athygli mín var vak-
in á því að í grein í
Morgunblaðinu í gær,
fimmtudag, víkur
Bjarni Bjarnason að
störfum mínum fyrir
Frankfurt-verkefnið
svonefnda, sem snýst
um það að Íslendingar
verða heiðursgestir á
stærstu bókasýningu
heims haustið 2011.
Heldur hann því fram að ég hafi „mis-
beitt valdi mínu“ með því að sjá ekki
til þess að áhugasamt þýskt forlag
næði fundi áhugasams þýðanda, og sjá
síðan til þess að viðkomandi þýðandi
yrði ráðinn til að þýða annan höfund.
Þetta er hvort tveggja rangt. Við hjá
Frankfurt-verkefninu höfum kynnt
Bjarna og verk hans fyrir mörgum
þýskum forlögum, látið vinna um hann
sérstakt kynningarefni og reynt að
halda fram hans hlut sem best við get-
um. Það var þýska forlagið sem klúðr-
aði fundinum sem Bjarni vísar til, við
reyndum þvert á móti að koma honum
á. Í öðru lagi var mér alls endis
ókunnugt um að annað þýskt forlag
hefði beðið viðkomandi þýðanda um að
þýða annan höfund. Slíkt gerist iðu-
lega án okkar íhlutunar, enda þurfa
forlög ekki leyfi frá mér
til að semja við þýð-
endur. Orð Bjarna um
þetta eru því staðlausir
stafir. Við það má bæta
að fundir af þessu tagi
ráða ekki úrslitum um
útgáfu og þýðendur
þýða iðulega fleiri en
einn höfund.
Vegna annarra kenn-
inga sem settar eru
fram í greininni er rétt
að taka eftirfarandi
fram: Ég hætti störfum við bókaút-
gáfu árið 2003 og hef síðan starfað
sem rithöfundur og ritstjóri Skírnis.
Ég var stjórnarformaður Forlagsins
fyrsta árið sem það starfaði, en lét af
því starfi og sagði mig úr stjórn fé-
lagsins um síðustu áramót þegar ég
fór í fullt starf fyrir Frankfurt-
verkefnið. Í þeirri vinnu mun ég
halda áfram að reyna að kynna ís-
lenskar bókmenntir erlendis, þar
með talin verk Bjarna Bjarnasonar.
Staðlausir stafir
Eftir Halldór
Guðmundsson
Halldór Guðmundsson
» Orð Bjarna um
þetta eru því
staðlausir stafir.
Höfundur er verkefnisstjóri
Sagenhaftes Island.
ÞAÐ HEFUR ætíð
verið styrkur þjóðar í
mótlæti að eiga von
sem glæðir bjartsýni.
Þar ráða kristin trú-
aráhrif miklu sem ólu
með fólki þolgæði í
raunum, virðingu í
samskiptum og von-
gleði þrátt fyrir að-
stæður sem oft voru
þungbærari en nú er
við að etja af því að í kristnu trúarlífi
er uppgjöf ekki til.
En nú bregður svo við andspænis
fjárhagslegum þrengingum, að alls
konar bölmóður með dómsdagsspám
og neikvæðum upphrópunum er
áberandi í umræðum. Víst ríkir reiði
og sárindi í brjóstum margra, m.a.
fyrir að hafa ekki nýtt góðæri til að
búa í haginn fyrir erfiða tíma í stað
þess að safna skuldum og ekki síður
í garð þeirra sem falið var mikið til
forsjár, en fóru illa með tækifærin.
Það er liðin tíð og verður ekki breytt
nema til að læra af reynslunni til far-
sældar. Nú er svo mikilvægt að
skapa samstöðu um endurreisn í
landinu sem hefur jákvæða sýn að
leiðarljósi um velfarnað okkar. Þá
skiptir máli hvaða gildum við treyst-
um til vonar.
Ofbeldið vex þegar
trúin veikist
Engum dylst að fámennir hópar
vinna skipulega gegn kristinni trú
og kirkju um þessar mundir, oft með
látum og stóryrðum. Það er ekkert
nýtt að tekist er á um trú og kirkju,
en fyrrum var það oftast gert af
virðingu með málefnalegum rökum.
En það veldur áhyggjum ef tómlæti
á meðal fólks gagnvart trú og kirkju
eykst og börnin fara á
mis við bænagjörð og
helga siði í uppvexti.
Kristinni trúarfræðslu
hefur verið vikið til
hliðar í grunnskólunum
samanborið við þá tíð
þegar ég var í barna-
skóla, en þá hófst í mín-
um bekk hver einasti
skóladagur á Faðir vor,
og kristinfræði var ein
af aðalnámsgreinum
skólans. Við skóla-
systkinin höfum haft á
orði hversu þakklát við erum fyrir
það allt.
Hefur þessi þróun orðið til góðs?
Eru börnin betur undirbúin fyrir líf-
ið án uppeldis í kristinni trú og helg-
um siðum? Því hefur verið haldið
fram, að ofbeldi og virðingarleysi í
þjóðlífinu vaxi þegar tómlætið og
andófið gegn trúnni eykst. Einnig
þegar tilvist Guðs hættir að skipta
fólkið máli, þá dofni vitundin um það
sem er virðingarvert og kærleiks-
ríkt. Getur það bitnað á fjölskyldulíf-
inu eða á umgengni samferðafólks
hvers við annað og stofnanir í dags-
ins önn? Við höfum metið samhjálp-
ina mikils, jöfnuð og samheldni. Og
birtist skýrast í kristinni trú sem
varpar ljósi á eftirsóknarverð lífs-
gæði, vináttuna, fjölskylduna og
samhug í verki. Tímabært er að
glæða slíka vitund m.a. með því að
efla starfið í kirkjunni og hvetja
stjórnvöld til að meta að verðleikum
þá mikilvægu þjónustu sem þar er
ræktuð.
Að vona til farsældar
Sagan kennir að þjóðirnar sækja
siðferðisgildi sín í trúarbrögðin
hvort sem þau eru kennd við Guð
eða mann, sólina eða jörðina. Hingað
til hafa Íslendingar byggt tilveru
sína á kristinni trú. Um það vitna
þjóðhættir, menning og saga. Í
kristinni trú felst rækt við mann-
helgi, virðingu og kærleika, og trúin
nærir traustið sem er aflvaki vonar.
Er það tilviljun, að þær þjóðir sem
staðið hafa í fylkingarbrjósti um al-
menna velferð og mannréttindi skuli
einmitt vera Norðurlöndin sem öll
byggja á lúterskum trúargrundvelli
og nánu sambandi þjóðar og kirkju?
Viljum við fórna þessum grunni og
gildum fyrir eitthvað annað og þá
hvað?
Við reynum umbrotatíma. Sumir
vilja líkja ástandinu við ráðleysi, aðr-
ir við þróun. Það er freistandi að
glepjast af bölsýnum öfgum og for-
dómum. Einmitt þá skiptir máli að
eiga bjargfasta von og æðruleysi
sem hvílir á traustum grunni í sið-
rænum og andlegum efnum. Ekki
síst þegar horft er til framtíðar,
einnig á sviðum efnahags eða menn-
ingar. Hér er ekki spurt um tísku-
strauma heldur kjölfestu sem getur
lifað tíðarandann af og verið upp-
spretta vonar sem sameinar þjóðina
og tendrar sóknarhug. Hingað til
hefur það verið kristin trú í skjóli lif-
andi kirkju. Verður svo enn, að við
fáum að njóta þess sem best hefur
reynst?
Eftir Gunnlaug
Stefánsson »En það veldur
áhyggjum ef
tómlæti á meðal fólks
gagnvart trú og kirkju
eykst og börnin fara á
mis við bænagjörð og
helga siði í uppvexti
Gunnlaugur Stefánsson
Höfundur er sóknarprestur
í Heydölum.
Þjóð með von
www.gisting.dk/gisting.html
sími: 499 20 40 (Íslenskt símanúmer)
Ódýr gisting í Kaupmannahöfn
Herbergi frá Dkk 300 Íbúðir frá Dkk 1200