Saga - 1975, Blaðsíða 60

54
SIGURÐUR RAGNARSSON
um, sem er rétturinn til að leggja á tolla og skatta“. Óhik-
að má fullyrða að ofangreind ákvæði frumvarpsins lágu
betur við höggi andstæðinga þess en önnur ákvæði. Það
voru ekki bara talsmenn Sjálfstæðismanna við umræð-
urnar, sem gagnrýndu þau, heldur komu einnig fram
gagnrýnisraddir frá ýmsum stuðningsmönnum þess. Jón
Magnússon forsætisráðherra lýsti t. d. yfir því að hann
teldi 10% vera of lágt hlutfall og „Lögrjetta", sem mælti
sterklega með samþykkt frumvarpsins, var þess einnig
fýsandi að reynt yrði að fá því breytt.28)
Það var fyrst og fremst ein röksemd sem formælendur
frumvarpsins gripu til þegar þeir andæfðu gagnrýni and-
mælenda sinna á einstök efnisatriði þess: Að benda á
þann mikla óbeina hagnað sem landi og þjóð myndi
hlotnast af starfsemi fossafélagsins, ef hún kæmist í
gang. Var í þessu sambandi m. a. vitnað til þess að al-
menningi væri tryggður afnotaréttur af samgöngutækj-
um, sem félagið ætlaði að koma upp, félaginu væri gert
skylt að selja hluta framleiðslu sinnar á innlendum mark-
aði við sanngjörnu verði og ríki, sveitarfélög og ein-
staklingar ættu kost á að kaupa rafmagn frá orkuverum
félagsins.
Ofangreind atriði fólu vissulega í sér mikilsverð hlunn-
indi til handa ýmsum aðilum í þjóðfélaginu. Hins er þó
ekki að dyljast að þau ákvæði frumvarpsins er að þessu
lutu voru um sumt nokkuð óljós þannig að fullyrðingar
gagnrýnendanna um að hér væri sýnd veiði en ekki gefin
áttu við nokkur rök að styðjast. Það var einkum fyrsti
flutningsmaður frumvarpsins, Eggert Pálsson, sem vildi
gera mikið úr þessum óbeina hagnaði sem landsmenn yrðu
aðnjótandi. Hann taldi öruggt að með samþykkt frum-
varpsins væri landsmönnum séð fyrir rafmagni „til iðn-
aðar, ljósa og hitunar“, einnig væri „járnbrautarspurs-
málið þar með leyst“ og „nægur áburður fenginn til ótak-
=8) „Lögrjetta", 22/8 1917.