Saga - 1998, Qupperneq 311

RITFREGNIR
309
stöðunum út með Eyjafirði þar sem Akureyrarkaupmenn höfðu komið
sér upp salthúsum en fluttu fiskinn til fullnaðarverkunar á Akureyri og
þaðan var hann síðan fluttur út. Þetta þykir mér veikasti hluti ritsins. Þótt
skiljanlegt sé að sölumálin séu í brennidepli, má þó framleiðsluþátturinn
ekki vera svo lítilfjörlegur að hann sé beinlínis villandi.
Ennfremur vil ég gera athugasemdir við þrennt í þessum kafla. Á bls.
169 kemur fram að upphaf skútualdar miðist við árið 1870. Nær finnst
naér að tala um að þá sé hún komin í hámark, upphafið að minnsta kosti
20 árum fyrr. Á bls. 182 segir að norðlenskir sjómenn hafi stundað nær
e>ngöngu hákarlaveiði á opnum bátum sínum fram á áttunda áratug 19.
aldar. Þetta er ofmælt. Læt ég nægja að vísa til greinar minnar í Sögu 1997
um þetta atriði. Loks finnst mér sú fullyrðing hæpin sem fram kemur á
bls. 221 að fiskur hafi mest verið veiddur á handfæri á árabátum. Hand-
feri og lína voru aðalveiðarfærin.
Aftan við númeruðu kaflana er Töfluviðauki, fyrri hluti, eftir Halldór
Bjarnason. Eins og áður sagði er þar að finna allar tölur sem ritið byggir
að miklu leyti á og jafnframt tölur sem ekki eru birtar eða notaðar í texta
ntsins, t.d. tölur um saltfiskútflutning á 17. öld. í skýringum Halldórs kem-
Ur fram að eyður eru í skýrslum um inn- og útflutning fram yfir 1860 og
að samanburður kaupmannaskýrslna og tollskjala sýni að nokkrar skekkj-
Ur séu í opinberum verslunarskýrslum á vissum tímabilum. Þar sem eyð-
Ur eru hafa höfundar áætlað útflutning og tölur í verslunarskýrslum til
1911 hafa verið endurmetnar. Allar eru skýringar Halldórs traustar, ná-
kvæmar og trúverðugar en hversu vel hefur tekist til með endurskoðun-
>na verður ekki fullyrt nema með mikilli rannsókn.
Síðara bindi salfisksögunnar hefst á VI. kafla. Hann fjallar um saltfisk-
verslunina á árum seinni heimsstyrjaldar og er stysti kafli ritsins, aðeins
Ijórar blaðsíður. Það er einfaldlega vegna þess að þá seldist nær enginn
saltfiskur úr landi.
Sjöundi kaflinn fjallar um saltfiskverslunina 1946-92. Á stríðsárunum
r°fnaði að mestu sambandið við gömlu markaðslöndin þannig að þegar
stn'ðinu lauk hófst mikið uppbyggingarstarf, bæði við að koma aftur á
Sahfiskframleiðslu hér heima og við að endurheimta markaði. Hraðfrysti-
'ðnaður var kominn til sögunnar og hann hafði tekið við af saltfiskfram-
leiðslunni sem mikilvægasta framleiðslugrein fiskvinnslunnar. íslend-
'ugar voru orðnir hálfgerðir klaufar við að verka saltfisk og ný kynslóð
sPænskra ungmeyja hafði vanist öðru fæði en þorski af íslandsmiðum.
1-ffiðleikarnir voru til þess að takast á við þá og um 1960 sneri SÍF vörn í
sókn. En sú breyting var þá á orðin frá því fyrir stríð að nú var blautverk-
aður fiskur uppistaðan f sölunni í stað þurrkaðs fisks áður. Kaflinn er
'nJög langur, 150 blaðsíður, og tilvísanir hvorki fleiri né færri en 569. Fyrsti
Iuti kaflans er torlæsasti hluti ritsins því tæpt er á of mörgum efnisþátt-