Morgunblaðið - 16.12.2009, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 2009
Ertu ekki að ýta? Góða veðrið er nýtilegt til ýmissa verka, eins og þess að prófa nýja farartækið. Spurning hversu
mörg hestöfl fást með þessu lagi. Í það minnsta er þarna vel tekið á og öllum kröftum beitt við erfitt verkið.
RAX
Á ALÞINGI liggur
fyrir frumvarp sem
mun umbylta núver-
andi skattkerfi, verði
það að lögum. Skiljan-
lega hefur margt ver-
ið gagnrýnt í frum-
varpinu, enda
inniheldur það tillögur
sem eru vægast sagt
varhugaverðar. Ein
þeirra er breyting á
ákvæði tekjuskattslaganna um út-
greiðslu arðs sem mun leggjast
þungt á frumkvöðla og einyrkja
með lítil og meðalstór fyrirtæki.
Þeir sem stunda atvinnurekstur á
eigin kennitölu eða í félagi er gert
að reikna sér endurgjald fyrir þau
störf. Endurgjaldið tekur mið af
markaðslaunum, sem tekjuskattur
er svo er greiddur af, áður en hagn-
aður frá atvinnurekstri er greiddur
út. Viðmiðunarfjárhæð til markaðs-
launa er fjárhæð sem ætlað er að
viðkomandi hefði fengið greitt ef
hann hefði unnið sömu störf fyrir
ótengdan aðila. Breytingin um út-
greiðslu arðs mun hafa það í för
með sér að hagnaður af atvinnu-
rekstri verður að hluta skilgreindur
sem laun. Nánar tiltekið mun helm-
ingur af úthlutuðum hagnaði um-
fram 20% af skattalega bókfærðu
virði eigin fjár, reiknast sem launa-
tekjur sem þýðir að rekstraraðilinn
þarf að greiða viðbótarskatt auk
þess sem tekjur hans skerðast
vegna almennra skattahækkana.
Þar sem þessi viðbótarskattur á að
taka mið af skattalegu bókfærðu
virði eigin fjár leggst hann ójafnt á
rekstraraðila. Þyngst mun hann þó
leggjast á frumkvöðla og einyrkja
með lítil og meðalstór fyrirtæki.
Annar rekstur, til dæmis félög með
miklar eignir, getur hins vegar not-
ið skattalegs hagræðis af því að fá
stærri hluta hagnaðar í
lægra skatthlutfalli.
Verði tillaga rík-
isstjórnarinnar að lög-
um er hætt við því að
einstaklingar veigri sér
við að fara í eigin
rekstur því við áhætt-
una sem fylgir rekstri
bætist nú viðbót-
arskattlagning. Ekki
þarf að fjölyrða um
þann skaða sem sam-
félagið yrði fyrir færi
það á mis við jákvæð
afleidd áhrif rekstrar, nýsköpunar
og atvinnusköpunar. Ríkisstjórnin
færir þau rök fyrir viðbótarskatt-
inum að brögð hafi verið að því að
einhverjir hafi í gegnum tíðina
reiknað sér of lág laun og þannig
misnotað kerfið. Sé þetta raunveru-
legt áhyggjuefni stjórnvalda væri
nærtækara að styrkja eftirlit með
reiknuðu endurgjaldi í stað þess
gera rekstrarumhverfi lítilla og
meðalstórra fyrirækja enn erfiðara.
Sú leið hefur þær afleiðingar einar
að samfélagið verður af þeim miklu
verðmætum sem slíkur rekstur
skapar og það er einmitt eitt af
megin hlutverkum stjórnvalda að
skapa umhverfi þar sem ein-
staklingar sjá sér áfram hag í því
að efla atvinnulífið með því að
stunda eigin rekstur. Annað mun
hafa letjandi áhrif á rekstur fyr-
irtækja og hægja á allri endurreisn
samfélagsins.
Endurskilgreining fjármagns-
tekna í launatekjur, eins og lagt er
til, mun hafa þau áhrif að heimili
með meðaltekjur þurfa í auknum
mæli að greiða hátekjuskatt. Þessi
aðför að heimilum þeirra sem hafa
tekjur sínar af litlum og með-
alstórum fyrirtækjum er verulegt
áhyggjuefni. Ef haldið er áfram að
ganga með slíkum hætti á heimilin
munu þau að lokum kikna undan
álaginu. Ljóst er að margar fjöl-
skyldur í Reykjavík eru komnar að
þolmörkum hvað varðar greiðslu-
getu.
Borgarstjórn Reykjavíkur ber að
gera sitt til þess að koma í veg fyrir
að þannig verði með því að sjá til
þess að gjaldheimtan í borginni
aukist ekki. Miklir hagsmunir eru
fólgnir í því fyrir Reykjavík að
borgarbúar geti lifað og starfað í
höfuðborginni því fólksflótti þaðan
myndi hafa í för með sér hrun í að-
altekjustofni borgarinnar. Fulltrúi
VG í borgarstjórn lagði á dögunum
til að útsvarið yrði hækkað upp í
leyfilegt hámark eða um 0,25%.
Borgarstjórinn í Reykjavík varaði
réttilega við því enda munar heim-
ilin í Reykjavík mikið um slíka
hækkun. Sóley Tómasdóttir borg-
arfulltrúi VG fannst þá tilheyrilegt
að láta þau ummæli falla að meiri-
hlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur
væri haldinn útsvarsfælni. Það er
vont til þess að vita að slík umæli
séu viðhöfð um svo mikilvægt mál
því það hlýtur að vera meginatriði
að stjórnvöld taki ekki slíkar
ákvarðanir nema að vandlega íhug-
uðu máli og að stigið sé mjög var-
lega til jarðar ef taka á íþyngjandi
ákvarðanir fyrir borgarbúa.
Ítrekað hefur heyrst í þessari
efnahagslegu ótíð að fjölskyldur
landsins verði að taka á sig auknar
byrðar. Það hlýtur þó að vera sjálf-
sögð krafa að stjórnvöld leiti fyrst
allra leiða til að bregðast við vand-
anum áður en ábyrgðinni er varpað
yfir á fjölskyldurnar með aukinni
gjaldheimtu á gjaldþung heimilin.
Eftir Hildi
Sverrisdóttur » Þyngst mun
viðbótarskatturinn
leggjast á frumkvöðla
með lítil og meðalstór
fyrirtæki.
Hildur Sverrisdóttir
Höfundur er lögfræðingur.
Skaðlegir skattar
ALLIR landsmenn
gera sér grein fyrir
því að niðurskurður
er óhjákvæmilegur
hjá hinu opinbera.
Hann verður erfiður
og við eigum öll eftir
að finna fyrir honum.
Mikilvægt er að við
þann niðurskurð verði
beitt skýrri forgangs-
röðun og jafnræðis
gætt.
Fjárlagafrumvarpið 2010 sem er
nú til meðferðar á Alþingi uppfyllir
ekki framangreindar kröfur, því
miður. Nauðsynlegt er að grípa til
aðhaldsaðgerða til að ná tökum á
ríkisrekstrinum. Ríkis-
stjórnarflokkarnir virðast ekki ráða
við það verkefni og það mun hafa
þau áhrif ef ekkert er að gert að
niðurskurður komandi ára verður
enn viðameiri en ef strax væri grip-
ið í taumana.
Ýmsir hafa uppi þá skoðun að
vernda þurfi heilbrigðiskerfið,
menntakerfið og velferðarkerfið og
vissulega væri ágætt ef það væri
hægt en það er hins vegar ekki
raunhæft. Skera þarf niður á öllum
sviðum og þess verður að krefjast
af öllum ríkisstofnunum að vel sé
farið með þá fjármuni sem til skipt-
anna eru.
Ég hef þá trú að ef rétt er á spil-
um haldið verði efnahagslægðin
skammvinn þó að ýmsar efasemdir
sæki að manni þegar litið er til
vinnubragða ríkisstjórnarflokkanna
við fjárlagagerðina. Ég hef ávallt
sagt að við niðurskurð í ríkisrekstri
verði að taka mið af því fyrst og
fremst að öryggi landsmanna sé
tryggt. Þar á áherslan
að mínu viti að liggja
og verður í því sam-
bandi að líta sér-
staklega til verkefna
lögreglunnar og gæta
þess að ganga ekki of
harkalega að þeirri
grunnstoð örygg-
iskerfis landsins.
Fulltrúar Sjálfstæð-
isflokksins í fjár-
laganefnd hafa lagt
fram ítarlegt nefndar-
álit þar sem vakin er
athygli grundvallargöllum fjárlaga-
frumvarpsins. Tekjuhlið frumvarps-
ins er óklár, þegar hefur verið slak-
að á aðhaldskröfu milli fyrstu og
annarrar umræðu um frumvarpið
og ekki liggja fyrir ákvarðanir um
hvort stofnanir hafi heimild til að
flytja óráðstafaðaðar fjárheimildir
milli fjárlagaára, svo nokkur dæmi
séu tekin. Sjálfstæðismenn benda
jafnframt á aðrar leiðir til tekjuöfl-
unar, m.a. með skattlagningu sér-
eignarsparnaðar, aukningu afla-
heimilda auk þess að leggja til
frekari sparnaðaraðgerðir. Ég von-
ast til þess að fjárlaganefnd taki
ábendingar sjálfstæðismanna til al-
varlegrar íhugunar og kasti þeim
ekki fyrir róða. Við höfum ekki efni
á því. Framtíðin hefur ekki efni á
því.
Að skera niður
Eftir Unni Brá
Konráðsdóttur
Unnur Brá
Konráðsdóttir
» Við niðurskurð í
ríkisrekstri verður
að taka mið af því fyrst
og fremst að öryggi
landsmanna sé tryggt.
Höfundur er þingmaður.
ÉG ER lærður
matreiðslumeistari
og hef starfað á leik-
skóla í Reykjavík í 15
mánuði. Þegar ég
kom til starfa ákvað
ég að baka allt brauð
sjálf á leikskólanum.
Það kom ekki til
vegna sparnaðar
heldur gat ég tryggt
börnunum hollt
brauð, laust við sykur, rotvarnar-
efni og jafnvel egg og mjólk, ef
því er að skipta. Ég nota íslenskt
byggmjöl og fleira gott hráefni
til að tryggja sem næringaríkast
brauð fyrir börnin. Um leið er
þetta ódýrara fyrir leikskólann.
Ég tók upp þann sið að hafa
hafragraut á morgnana þrisvar í
viku. Ég var ekki að spara.
Hafragrautur er afskaplega góð
undirstaða fyrir orkumikla
krakka í byrjun dags. Hann er
mun ódýrari en að kaupa morg-
unkorn. Þeir peningar sem til
féllu vegna þessa og brauðbakst-
urs notum við svo til að kaupa
meira af ferskum fiski. Þar erum
við að prófa okkur áfram með
ýmsar tegundir. Keilu, löngu og
hlýra. Krökkunum finnst þetta
spennandi og fá að sjá myndir af
hinum ólíku tegundum. Þessi
fiskur er hollur og mun ódýrari
en aðkeyptur fullunninn fiskur.
Mér hefur leiðst að hlusta á og
lesa þá umræðu sem nú fer fram
um leikskóla borgarinnar. Auð-
vitað erum við að spara. Það er
ekkert bruðl í leikskólum sem
reknir eru fyrir útsvar borg-
arbúa. En það er líka alveg á
hreinu að öryggi barnanna – á
allan hátt – er í fyrirrúmi. Við
hugsum ekki um annað en að
tryggja þeim sem
best atlæti og við
gefum engan afslátt
af næringargildi eða
nokkru sem tengist
velferð barnanna
okkar.
Í þeirri umræðu
sem nú er farin af
stað er því jafnvel
haldið fram að öryggi
barnanna sé í hættu.
Þetta er fjar-
stæðukennt og ég bið
þá sem leggja orð í belg að haga
umræðunni þannig að hún sé
málefnaleg. Alger óþarfi er að
hræða foreldra og aðstandendur
með gífuryrðum sem eiga ekki
við rök að styðjast. Um leið og
ekki er bruðlað er farið vel með
allt. Á því er mikill munur. Börn-
um er ekki skammtaður salern-
ispappír. Börnin okkar fá nóg að
borða og líka hollan mat. Um-
ræða um aðhald má ekki fara í
pólitískan hráskinnaleik þar sem
börn og foreldrar eru einhver
tæki og tól til að koma höggi á
pólitíska andstæðinga. Stillum
okkur og verum ábyrg í þessari
umræðu. Hún snýst líka um
starfsfólk leikskólanna sem allt
er að gera sitt besta. Nú eins og
áður.
Sýnum sanngirni í
umræðu um leikskóla
Eftir Önnu
Guðmundsdóttur
Anna Guðmundsdóttir
» Alger óþarfi er að
hræða foreldra og
aðstandendur með gíf-
uryrðum sem eiga ekki
við rök að styðjast. Um
leið og ekki er bruðlað
er farið vel með allt.
Höfundur er matreiðslumeistari í
leikskóla í Reykjavík.