Morgunblaðið - 16.12.2009, Qupperneq 25

Minningar 25
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 2009
✝ Guðrún ElísabetÞórðardóttir
fæddist í Borgarnesi
7. ágúst 1915. Hún
lést á Droplaug-
arstöðum 3. desember
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Þórdís Bjarnþórs-
dóttir húsfreyja, f. 9.
mars 1886, d. 16.
mars 1941, og Þórður
Þórðarson verkamað-
ur, f. 14. apríl 1881, d.
5. ágúst 1966, bæði
Mýramenn að ætt.
Guðrún átti tvo bræður, Kjartan, f.
1911, d. 1978 og Bjarnþór, f. 1912,
d. 1987.
Guðrún giftist árið 1939 Árna
Magnússyni frá Mosfelli í Mosfells-
sveit, verkstjóra hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur, f. 9. janúar 1912, d. 6.
des. 1989. Foreldrar hans voru Val-
gerður Gísladóttir, f. 27. október
1873, d. 19. júní 1940, og séra
dóttur, f. 1953, er Elísabet, f. 1979,
sambýlismaður Matthías Bjarna-
son, f. 1972
Guðrún ólst upp í Borgarnesi. Að
loknum barnaskóla var hún einn
vetur á Alþýðuskólanum á Hvít-
árbakka, en fór síðan til Reykjavík-
ur þar sem hún vann fyrst í Hljóð-
færahúsinu og síðan í
Vinnufatagerðinni. Hún sótti jafn-
framt tíma í píanóleik. Um árabil
var hún afleysingamanneskja í
Blómabúðinni Hrauni í Banka-
stræti, en árið 1968 fór hún að
starfa fyrir Erfðafræðinefnd. Árið
1975 var hún ráðin til Þjóð-
skjalasafnsins þar sem hún starfaði
í lestrarsal við afgreiðslu og heim-
ildaleit. Þar vann hún til sjötugs og
eftir það af og til í afleysingum.
Guðrún og Árni bjuggu í Reykja-
vík til ársins 1973 er þau fluttu að
Víðihóli í Mosfellsdal þar sem þau
höfðu byggt sér sumarbústað ára-
tugum fyrr. Eftir lát Árna árið 1989
bjó Guðrún þar ein um hríð uns hún
flutti til Reykjavíkur. Síðustu fimm
árin átti hún heimili á Droplaug-
arstöðum.
Útför Guðrúnar fer fram frá
Fossvogskirkju í dag, miðvikudag-
inn 16. desember 2009, og hefst at-
höfnin kl. 13.
Magnús Þorsteinsson,
f. 3. janúar 1872, d.
4.júlí 1922. Guðrún og
Árni eignuðust tvö
börn. 1) Þórdís, f. 27.
ágúst 1942, gift Ingv-
ari Birgi Friðleifs-
syni, f. 1946. Dætur
þeirra eru a) Guðrún,
f. 1972, m. Guðjón
Hlynur Guðmunds-
son, f. 1974, synir
þeirra eru Ingvar, f.
2002, og Hlynur, f.
2005. b) Hildur, f.
1975, m. Ólafur Arnar
Jónsson, f. 1974, dætur þeirra eru
Þórdís, f. 2002, og Sigrún, f. 2007.
c) Árný, f. 1978, m. Jóhann Vil-
hjálmsson, f. 1963, dætur þeirra eru
Guðrún Dís, f. 2004, og Álfdís, f.
2006, börn Jóhanns eru Grímur, f.
1988, og Snjólaug, f. 2001. 2) Þórð-
ur, f. 19. ágúst 1952, sambýliskona
Vilborg Oddsdóttir, f. 1960. Dóttir
Þórðar og Steinunnar Þorvalds-
Í dag kveðjum við Gunnu ömmu
sem alla tíð lék stórt hlutverk í lífi
okkar systra. Amma var um margt
merkileg kona. Frá blautu barnsbeini
var hún afar bókhneigð og fróðleiks-
fús og þrátt fyrir að skólaganga henn-
ar næði vart 5 árum má segja að
sjálfsnám hennar hafi staðið nánast
til æviloka.
Aldrei höfum við kynnst jafn víð-
lesinni og fróðri manneskju og ömmu.
Hún var kona staðreynda, fór sjaldan
með fleipur og var lítið gefin fyrir
slúður eða baktal. Hún var hógvær að
eðlisfari og mikill hugsuður. Hún var
okkar uppflettirit, hvort sem það var
íslenskt mál, saga, bókmenntir, bibl-
ían, tónlist eða ættfræði. Hjá ömmu
mátti t.d. fá nákvæmar lýsingar á sál-
arlífi helstu persóna Íslendingasagn-
anna á einni kvöldstund og spara sér
þannig tímafrekan lestur.
Amma hafði mikinn áhuga á ís-
lensku máli og hélt okkur stelpunum
sannarlega við efnið. Reglulega var
farið í gegnum ýmis atriði málfræð-
innar og slík var áherslan að í dag
dytti okkur systrum tæplega í hug að
ruglast á notkun orðanna kaupa og
versla eða eitthvað og eitthvert svo
dæmi séu tekin.
Tónlist átti stóran þátt í lífi ömmu
og sagði hún okkur oft frá þeirri
stund er hún fékk fyrstu nótnabókina
sína í æsku. Sérstaklega hélt hún upp
á ljóðatónlist rómantísku meistar-
anna sem og íslensk sönglög og feng-
um við stelpurnar ósjaldan að njóta
ljúfra tóna píanósins eða orgelsins á
Víðihóli.
Amma hafði mikið dálæti á íslensk-
um jurtum, plantaði þeim í beðin utan
við húsið sitt og sinnti af mikilli alúð.
Eftir að afi lést tók hún við spöðunum
í gróðurhúsinu á Víðihóli og hafði un-
un af því að rækta tómata, gúrkur og
fleira góðgæti. Á vorin mátti sjá litla
sprota í ískössum inni í eldhúsi sem
voru fyrirboðar grænmetisveislu
haustsins.
En fyrst og fremst var amma – og
sveitin þeirra afa – yndislegt athvarf
fyrir okkur ömmustelpurnar. Við
gengum jafnan fyrir og hún lagði sig
fram um að næra okkur á hvern þann
hátt sem hún mögulega gat: hvort
sem það var með því að upplýsa okk-
ur um málnotkun og staðreyndir úr
sögu landsins eða með því að bera í
okkur kræsingar þar sem við sátum í
hægindastólnum fyrir framan sjón-
varpið. Eitthvert skiptið var ein okk-
ar systra spurð til hvers ömmur
væru. Það stóð ekki á svarinu: „nú, til
að stjana við barnabörnin!“ Önnur
systranna heyrðist sömuleiðis segja
við vinkonu sína í helgardvöl í sveit-
inni: „finnst þér ekki góð þjónustan
hér?“ Já – það væsti sannarlega ekki
um mann hjá Gunnu ömmu.
Amma hélt reisn sinni fram undir
nírætt og eftir að hún flutti til
Reykjavíkur mátti sjá hana arka, vel
til hafða, með fjallgöngustaf úr Eski-
hlíðinni inn í Kringlu. Hún hafði mik-
ið dálæti á barnabarnabörnum sínum
og hafði á orði að vissulega hefði verið
indælt að verða mamma og dásam-
legt að verða amma en þegar hún
varð langamma vissi hún hreinlega
ekki hvar þetta myndi enda!
Á kveðjustund erum við fullar
þakklætis fyrir allt það sem elsku
amma gaf okkur. Ekki eingöngu fyrir
þær stundir sem við áttum með
henni, heldur einnig fyrir hið dýr-
mæta veganesti sem hún veitti okkur.
Árný, Hildur og Guðrún.
Guðrún Elísabet Þórðardóttir,
ágæt frænka mín, er fallin frá 94 ára
gömul. Margar góðar minningar á ég
frá samverustundum okkar um langt
árabil. Við Guðrún vorum systrabörn.
Móðir hennar var Þórdís Bjarnþórs-
dóttir, sem lengst af bjó í Borgarnesi.
Þar voru æskustöðvar Gunnu Betu
eins og hún var oftast kölluð í kunn-
ingjahópi. Á hverju sumri dvaldist
fjölskylda mín við Norðurá í Mýra-
sýslu og áttum við þá leið um Borg-
arnes. Var þá gott að koma á heimili
Þórdísar móðursystur minnar og
kynnast heimahögum Gunnu Betu.
Seinna á lífsleiðinni fluttist Guðrún til
Reykjavíkur og bjó hún fyrst á heim-
ili okkar við Laufásveg. Starfaði Guð-
rún þá við Vinnufatagerðina, sem var
stofnuð af föður mínum og föðurbróð-
ur, þeim Sturlubræðrum, og stjórnað
af Sveini móðurbróður okkar Guð-
rúnar.
Guðrún var þá eins og einn með-
limur fjölskyldunnar og brölluðum
við margt saman á heimilinu. Hún var
músíkölsk og ljóðelsk mjög. Gerðum
við okkur það að leik að lesa kvæði og
nema. Kepptumst við einn vetur við
að læra allan Jörund hundadagakon-
ung eftir Þorstein Erlingsson, en það
var mikið verk. Við reyndum sjálf að
koma saman vísum og stofnuðum
kvæðafélag, sem hét h.f. Hortittir.
Var Gunna ritari félagsins og skráði
bragi okkar í gerðarbók.
Hér í borg kynntist Guðrún öðling-
num Árna Magnússyni frá Mosfelli,
sem varð eiginmaður hennar. Þau
byggðu sér hús í Heiðargerði. Var bú
þeirra hennar fræðasetur og þaðan
bárust ljúfir hörpuhljómar. Síðar á
ævinni, á árunum frá 1968 til 1983,
var Guðrún ráðin til starfa hjá Erfða-
fræðinefnd Háskólans. Vorum við
Níels Dungal frændur hennar þar í
forsvari. Þá komu ættfræðihæfileikar
Guðrúnar í ljós. Vann hún þá löngum
á Þjóðskjalasafni við að færa ættar-
skrá Íslendinga úr kirkjubókum og
öðrum rituðum heimildum, er var
komið yfir á tölvutækt form, þar sem
einstaklingar voru tengdir saman í
ættartré, en þau gögn voru síðan not-
uð við ýmsar mannerfðafræði-rann-
sóknir. Þarna vann hún merkilegt
grundvallarstarf.
Vináttu Guðrúnar og samstarf á
undanförnum árum er ég þakklátur
fyrir.
Við Sigrún sendum börnum Guð-
rúnar og nánustu aðstandendum
samúðarkveðjur.
Sturla Friðriksson
erfðafræðingur.
Guðrún Þórðardóttir frænka mín
er nú látin 94 ára gömul. Móðir henn-
ar, Þórdís og amma mín Marta voru
systur. Ólust þær upp í stórum systk-
inahópi á Grenjum á Mýrum. Með
þeim systrum var afar kært og minn-
ist ég þess frá bernskuárum mínum
hve hlýtt ömmu minni var til Þórdísar
og hve sárt hún saknaði systur sinnar
sem þá var látin. Þær Þórdís og
Marta giftust báðar og eignuðust
börn en hvor þeirra átti aðeins eina
dóttur, þær Guðrúnu og Sigþrúði,
móður mína, sem lést fyrir rúmu ári
síðan. Þær Guðrún og Sigþrúður gift-
ust báðar og áttu börn, en hvor um
sig, líkt og mæður þeirra, eignaðist
einungis eina dóttur. Það var eins og
systraþelið erfðist í annan og þriðja
lið. Með Guðrúnu og Sigþrúði voru af-
ar sterk vináttubönd sem báru í sér
gagnkvæma umhyggju og umburðar-
lyndi og studdu þær hvor aðra meðan
báðar lifðu og höfðu heilsu til. Það
kom því eins og af sjálfu sér á árum
áður þegar þurfti að fóstra mig tíma-
bundið að mér var komið fyrir á heim-
ili Guðrúnar og Árna Magnússonar
manns hennar, þar sem fyrir var
dóttir þeirra, Dísa frænka. Með okk-
ur Dísu tókst strax náin vinátta, líkt
og með formæðrum okkar, sem enst
hefur alla tíð. Heimili Guðrúnar og
Árna varð fyrsta heimilið utan eigin
heimilis sem ég kynntist. Börn skynja
yfirleitt vel umhverfi sitt þótt það sé
ekki fyrr en síðar sem þau geta sett
hlutina í samhengi. Þegar ég lít til
baka sé ég Guðrúnu og Árna fyrir
mér sem myndarleg hjón. Grunngildi
heimilis þeirra eins og ég upplifði það
var félagslegt réttlæti, jöfnuður og
heiðarleiki. Árni var afar handlaginn
og var sá maður í fjölskyldunni sem
oft var leitað til ef eitthvað útaf bar.
Guðrún sem var komin í beinan kven-
legg út af skáldkonunni Guðnýju frá
Klömbrum, var fagurkeri, afar ljóð-
elsk, músíkölsk og minnug. Lang-
skólaganga stóð konum þessa tíma að
jafnaði ekki til boða. Guðrún gekk í
þeirra tíma grunnskóla og síðan á
lýðháskóla í einn vetur. Löngun
hennar til frekari mennta duldist þó
engum sem hana þekktu. Hún var
sjálfmenntuð, vel lesin og hafði sér-
stakan áhuga á íslensku máli og ætt-
fræði.
Framan af ævi var Guðrún heima-
vinnandi húsmóðir en þegar börnin
tvö, þau Þórdís og Þórður, voru farin
að heiman og hún sjálf komin á miðj-
an aldur bauðst henni starf, fyrst hjá
Erfðafræðinefnd og síðan Þjóðskjala-
safni Íslands þar sem hæfileikar
hennar fengu notið sín.
Barnabörnin og langömmubörnin
voru Guðrúnu afar kær og var hún
ólöt við að fara með ljóð og segja af-
komendunum sögur frá liðinni tíð.
Við kveðjum nú Guðrúnu Þórðar-
dóttur sem er einn síðasti fulltrúi
þeirrar kynslóðar sem fæddist áður
en Ísland varð fullvalda ríki. Við
þökkum henni og kynslóð hennar fyr-
ir að hafa borið okkur menningararf
sem byggði m.a. á kjarnyrtu máli,
skáldskap, heiðarleika og bjartsýni,
arf sem við viljum ekki glata.
Marta Bergman.
Það er mér einstaklega ljúft að
minnast frænku minnar Guðrúnar
Elísabetar með fáeinum orðum nú
þegar hún heldur upp í sína síðustu
ferð.
Gunna Beta, eins og hún var ætíð
kölluð innan fjölskyldunnar, var mér
og okkur systkinunum eins og móð-
ursystir. Ætíð var hún reiðubúin til
að hjálpa og aðstoða þegar á þurfti að
halda.
Það voru ófá skiptin sem við bræð-
urnir gistum uppi í sveit hjá Gunnu
og Árna. Það var einn ævintýraheim-
ur fyrir litla stráka. Þar var hægt að
hlaupa um víðan völl og ekki var
verra að busla í Varmá eða fá sér
sundsprett í sundlauginni hans Árna.
Þá var gróðurhúsið ekki síður spenn-
andi og svo kartöflugeymslan sem
var grafin inn í hól. Við vorum nú
hálfsmeykir við þessa hurð á hólnum
og vissum eiginlega ekki hversu langt
geymslan náði inn í jörðina.
Alltaf var okkur tekið með opnu
faðmlagi og elskulegheitum af þeim
heiðurshjónum. En það var ekki að-
eins útiveran sem heillaði. Guðrún
var afskaplega vel greind og mikil
fróðleiksmanneskja og sögur hennar
af sameiginlegu ættfólki og hennar
einstaka innsýn inn í íslensk fræði
opnuðu fyrir okkur nýja og óþekkta
veröld. Þar fór saman fróðleikur og
skemmtun.
Ég er Guðrúnu frænku minni ætíð
þakklátur fyrir þessar yndislegu
æskuminningar.
Börnum hennar Þórdísi og Þórði
og fjölskyldum þeirra sendi ég mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Andri Arinbjarnarson.
Guðrún er eftirminnileg kona. Á
henni var hefðarbragur enda var hún
glæsileg, skörp, vel máli farin og fróð
um menn og málefni. Hún hafði
ákveðnar skoðanir, sérstaklega á ís-
lensku málfari og var afar ósátt við
ýmsar ambögur og rökleysur sem
náðu að festast í sessi í nútímatungu-
taki. Rökstuðningurinn var slíkur að
maður var umsvifalaust á hennar
bandi og enn þann dag í dag sé ég
svipinn á henni þegar ég heyri mál-
leysurnar sem hún lagðist gegn.
Hún hafði næmt tóneyra, spilaði á
píanó og kunni ógrynnin öll af ljóðum.
Ömmustelpurnar voru ekki háar í
loftinu þegar þær lærðu fyrstu vísuna
um bóndann sem situr á bæjarstétt
og gátu farið með Gilsbakkaþulu. Það
var mjög vinsælt að vera hjá ömmu
og afa í sveitinni enda dekrað við þær.
Eftirlætið fólst þó ekki í tilslökun og
óhófi heldur ómetanlegri alúð,
fræðslu og umhyggju. Árni afi bros-
mildur og hlýr, amma Guðrún að
grúska í einhverju, fara með vísur og
sjá til þess að stelpurnar færu sér
ekki að voða. Ilmurinn af bestu
pönnukökum í heimi fylgir þessari
minningu.
Svo líður tíminn og lífið tekur sínar
óvæntu stefnur. Alzheimers sjúk-
dómurinn er stundum kallaður the
long goodbye eða kveðjustundin
langa. Það er langt síðan við spjöll-
uðum saman en fyrst núna kveð ég
þessa einstöku konu með kærri þökk
fyrir allt og allt.
Steinunn K. Þorvaldsdóttir.
Guðrún Elísabet
Þórðardóttir
✝
Faðir okka, tengdafaðir, afi og langafi,
BJÖRN MARINÓ DÚASON,
Hornbrekku,
Ólafsfirði,
lést að Dvalarheimilinu Hornbrekku mánudaginn
14. desember.
Útför hans fer fram frá Ólafsfjarðarkirkju
föstudaginn 18. desember kl. 13.30.
Sigríður Vilhjálms, Kristinn Gíslason,
Helga Björnsdóttir, Halldór Jónsson,
Sigurður Björnsson, Margrét Sigurgeirsdóttir,
Birna Björnsdóttir, Reynir Jónsson,
Herdís Björnsdóttir, Guðmundur Guðmundsson,
Edda Bragadóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og systir,
ERLA HAVSTEEN ÞORSTEINSDÓTTIR,
Laugarnesvegi 42,
Reykjavík,
lést þriðjudaginn 8. desember.
Útförin fer fram frá Laugarneskirkju þriðjudaginn
22. desember kl. 13.00.
Trausti Elliðason,
Garðar Norðdahlsson,
Viðar Elliðason, Ásdís Sigurgeirsdóttir,
Sigríður Havsteen Elliðadóttir,
Kristín Havsteen Erludóttir,
ömmubörnin og systir hinnar látnu.
✝
Ástkær eiginkona mín, móðir, tengdamóðir, amma
og langamma,
RANNVEIG JÚLÍANA BALDVINSDÓTTIR,
Öldugerði 18,
Hvolsvelli,
lést á heimili sínu laugardaginn 12. desember.
Útför hennar fer fram frá Stórólfshvolskirkju
laugardaginn 19. desember kl. 14.00.
Ólafur Ólafsson,
Ólafur Ólafsson, Jakobína Vilhelmsdóttir,
Baldvin Guðni Ólafsson, Praparat Ólafsson,
Ásta Halla Ólafsdóttir, Garðar Gunnar Þorgilsson,
Ingibjörg Ýr Ólafsdóttir, Oddur Árnason,
ömmu- og langömmubörn.