Morgunblaðið - 19.12.2009, Blaðsíða 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 2009
   

    
  

  

 !" #
 "  $ $
!"%
 !  &'$ ( )*
 

 


GERIÐ
VERÐSAMA
NBURÐ28.900,-
+ ,- ./ 0 1**  Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
EVA Joly, ráðgjafi sérstaks sak-
sóknara vegna bankahrunsins, er
nú stödd hér á landi og hefur kynnt
sér stöðu mála. Hún er sátt við
framgang rannsóknar sérstaks sak-
sóknara og liðsmanna hans en segir
að fólk verði að vera þolinmótt.
Hins vegar sé ekki sé langt í að
starfið fari að bera verulegan og
sýnilegan árangur.
„Ég var á fundum allan fimmtu-
daginn með Ólafi Þór Haukssyni
[sérstökum saksóknara] og tveim
sérfræðingum frá Frakklandi og
Noregi,“ segir Joly. „Og ég er afar
ánægð með það hvernig málin eru
að þróast. Og ég er núna bjartsýn á
að við munum ná góðum árangri og
ljúka þessu geysistóra verkefni.
Það tók sinn tíma og vinnu að
koma öllu þessa öfluga liði á lagg-
irnar. En nú höfum við þrjá nýja
saksóknara sem er mjög mikilvægt,
starfsliðið er nú orðið fínt en fleiri
verða ráðnir.
Ég sé mun á aðstæðunum frá því
ég var hér í mars. Þau hafa núna
stórt og gott húsnæði, ég held að
þau séu að vaxa með starfinu og
það er líka mjög gott að vera vitni
að því.“
Gríðarlegar fjárhæðir
– Vitið þið eitthvað um fjárhæð-
irnar í þessum brotamálum?
„Nei ekki ennþá, við þurfum fyrst
að fá í hendur niðurstöður sérfræð-
inganna, þeir eru enn að rannsaka
alls konar smáatriði. En þetta eru
gríðarlegar fjárhæðir. Hér verð ég
samt að vera varkár vegna þess að
allt of margir yrðu svo kátir ef sér-
fræðingunum misheppnaðist að
rekja upp þessa þræði. Ég get því
ekki sagt meira um þessi efni.
En peningafærslur skilja eftir sig
spor, það er hægt að rekja þær
langt aftur í tímann einhvers staðar
í tölvunum. Jafnvel þótt menn eyði
tölvuskeytum og öðrum gögnum er
ekki búið að eyða þeim úr öllum
skjalasöfnum allra þeirra sem eru í
kringum þá. Ég fann stundum í
málunum sem ég rannsakaði í
Frakklandi, ummerki eftir gögn
sem allir vissu að ég var að leita að.
En samt fann ég þau, fimm árum
seinna, kyrfilega falin og geymd í
safni sem forstjórinn hafði ekki að-
gang að. Ekkert er auðvelt í flókn-
um heimi!“
Joly er spurð hvort henni sýnist
að reynt sé að spyrna við fótum
sums staðar í stjórnkerfinu, reynt
að hindra rannsóknina á einhvern
hátt.
„Nei og mér sýnist að fólk sé að
reyna að sinna rannsóknastarfinu á
mjög fagmannlegan hátt og leggi
sig virkilega fram. Að sjálfsögðu
verður maður þó alltaf að vera
viðbúinn mótspyrnu í kerfinu sjálfu,
kerfi þar sem allt er jafn sam-
tvinnað og á Íslandi. En það er póli-
tískur vilji hér til að gera hreint í
húsinu.“
Leynd og brask á Tortólu
– Var braskið á Tortólu og öðrum
skattaskjólum aðallega stundað til
að komast hjá því að borga skatta?
„Alls ekki. Skattarnir eru ekki
aðalmálið heldur vilja menn not-
færa sér leyndina og skort á sam-
starfsvilja í þessum löndum í sam-
bandi við allar rannsóknir. Það er
sá vandi sem Íslendingar eru nú að
kljást við. Ég hef barist gegn þessu
framferði í 15 ár og ég er af-
skaplega ánægð yfir því að barátta
af því tagi skuli nú vera ofarlega á
forgangslistanum í alþjóða-
samstarfi.
Erfiðleikarnir eru margvíslegir,
ekki síst vegna þess að þeir sem
nota sér skattaskjólin eru ekki ein-
vörðungu glæpamenn eða spilltir
einræðisherrar í þróurnarríkjunum.
Helstu viðskiptavinirnir eru fjöl-
þjóðleg stórfyrirtæki sem borga
hvergi skatta.“
Biðin að styttast
Eva Joly er mjög sátt við starf sérstaks saksóknara vegna
bankahrunsins og viss um að góður árangur náist
Morgunblaðið/Ómar
Ráðgjafinn Eva Joly er ánægð með embætti sérstaks saksóknara, Ólafs
Þórs Haukssonar, og segir starfsliðið vaxa með verkefninu.
KATRÍN Júlíus-
dóttir iðnaðar-
ráðherra segist í
samtali við Morg-
unblaðið hafa
heimildir fyrir því
að á allra næstu
dögum verði til-
kynnt um nýjan
hluthafa í hópi
þeirra sem standa
að baki fyrirtækinu Verne Holding
ehf. sem hyggst byggja gagnaver í
Reykjanesbæ. Segir hún ráðgert að
við það þynnist hlutur Novators, sem
er í eigu Björgólfs Thors Björgólfs-
sonar, í fyrirtækinu úr því að vera
40% í það að vera undir 25%. Að sögn
ráðherra er ráðgert að fleiri fjár-
festar bætist í hópinn í framhaldinu
og við það þynnist hlutur Björgólfs
Thors enn frekar út. Tekur hún fram
að þetta hafi verið ein af forsendum
þess að hún væri viljug til að leggja
fyrir þingið lagafrumvarp um heimild
til samninga um gagnaver í Reykja-
nesbæ. Frumvarpið felur m.a. í sér
ívilnanir í formi afslátta af opinberum
gjöldum og tryggingu fyrir ákveðinni
tekjuskattsprósentu næstu 20 árin.
Samtals eru ívilnanirnar metnar á
0,7%, þ.e. 700 milljónir króna af þeim
90 milljörðum sem framkvæmdin
kostar í heild sinni.
Ískalt mat lagt á stöðuna
Spurð hvort íslensk stjórnvöld hafi
einhverja tryggingu fyrir því að
Björgólfur Thor stækki ekki hlut sinn
í hluthafahópi Verne Holding segist
Katrín hafa um það munnlegt sam-
komulag við stjórnendur General
Catalyst, hins aðaleiganda Verne
Holding, að svo verði ekki. „Að öðr-
um kosti yrði ekkert af þessum fjár-
festingarsamningi,“ segir Katrín og
segist gera ráð fyrir að Novator
hverfi á endanum alfarið út úr verk-
efninu. Spurð hvort ekki hefði verið
hreinlegra að kaupa hlut Björgólfs í
fyrirtækinu út strax segir Katrín það
ekki útilokað og tekur fram að hún
viti að það sé til skoðunar.
„Þegar þetta mál kom inn á borð til
mín í sumar spurði ég mig sömu
spurninga og menn eru að spyrja
núna. Ég spurði mig hvort við ættum
að láta alla fjárfestinguna fara í súg-
inn vegna þess að Björgólfur Thor
lagði fram stofnfé í verkefnið eða
hvort við ættum að vinna málinu
þannig brautargengi að það gæti
haldið áfram og skilað okkur 200
störfum,“ segir Katrín og tekur fram
að hún hafi lagt ískalt mat á hlutina.
„Mín niðurstaða var sú að ég vil frek-
ar fá fjármagnið inn og að Novator
þynnist út, heldur en segja við þá sem
eiga 60% á móti Novator og ætla að
koma inn með nýtt fjármagn að við
viljum þá ekki vegna þess að þeir hafi
árið 2007 hafið samstarf við einn af
meintum gerendum í hruninu.“
Útilokar ekki
að Novator sé
keyptur út
Fljótlega tilkynnt um nýjan hluthafa
Gagnaver Verne Holding hyggst byggja og reka gagnaver í Reykjanesbæ.
Í HNOTSKURN
»Fyrirtækið Verne Holdingehf. er í eigu Novators, fé-
lags Björgólfs Thors Björg-
ólfssonar, og bandaríska fjár-
festingafélagsins General
Catalyst.
» Í október sl. árituðufulltrúar iðnaðarráðuneyt-
isins og Verne Holding ehf.
drög að fjárfestingarsamningi
vegna gagnavers Verne.
Katrín Júlíusdóttir
GUÐMUNDUR Guð-
mundarson lést sl. mið-
vikudag, 89 ára að aldri.
Guðmundur var fæddur
á Eyrarbakka 18. júlí
1920, en foreldrar hans
voru Ragnheiður Lár-
usdóttir Blöndal frá
Innri-Fagradal og Guð-
mundur Guðmundsson
kaupfélagsstjóri á Eyr-
arbakka. Guðmundur
var yngstur níu systkina
og sá síðasti sem fædd-
ist í Húsinu á Eyr-
arbakka þar sem fjöl-
skyldan bjó.
Guðmundur brautskráðist frá
Verslunarskóla Ísland 1938 og hlaut
þá sérstök ritgerðarverlaun. Hann
hóf skrifstofustörf hjá Héðni hf. og
vann þar síðar sem aðalgjaldkeri til
ársins 1956. Hann var meðeigandi í
Hljóðfæraverslun Sigríðar Helga-
dóttur 1947-1964 og framkvæmda-
stjóri þar 1956-58, framkvæmdastjóri
og meðeigandi Lindu-umboðsins frá
1958 og síðar eigandi
og framkvæmdastjóri
heildverslunarinnar
ABC hf. Guðmundur
sat í fjölda stjórna um
ævina, m.a. hjá Heim-
dalli, Lionsklúbbnum
Ægi, SÍBS og Múla-
lundi. Guðmundur var
hagyrðingur og samdi
m.a. gamanvísur fyrir
Bláu Stjörnuna og
texta við spænsk
barnalög sem dótt-
urdóttir hans, Katla
María, söng inn inn á
hljómplötur. Um þrjá-
tíu ára skeið skrifaði Guðmundur
greinar í Morgunblaðið þar sem hann
gagnrýndi órímaðan kveðskap, sem
stundum fékk heitið atómljóð, en
hann vildi kalla prósa því honum
fannst slíkur kveðskapur ekki verð-
skulda að kallast ljóð. Árið 1945
kvæntist Guðmundur Gróu Helga-
dóttur píanókennara, en hún lést
1988. Þau eignuðust þrjú börn.
Andlát
Guðmundur Guðmundarson
RANNSÓKN lögreglunnar á Suð-
urnesjum á mansalsmálinu lauk
fyrr í mánuðinum og var það þá
sent ríkissaksóknara. Að sögn
Gunnars Ólafs Schram, yfirlög-
regluþjóns, er einnig verið að ljúka
rannsókn á meintum auðg-
unarbrotum, ofbeldisbrotum, hand-
rukkun og hótunum af hendi þeirra
sem setið hafa í gæsluvarðhaldi síð-
ustu vikurnar.
Að sögn Kolbrúnar Sævarsdóttur
saksóknara er stefnt að því hjá
embættinu að taka ákvörðun um
það hvort gefin verði út ákæra í
málinu áður en gæsluvarðhald yfir
fimm Litháum rennur út 30. desem-
ber nk. Aðspurð segir hún eina
meginröksemdina fyrir beiðni um
gæsluvarðhald ótta yfirvalda um að
þeir myndu yfirgefa landið við
fyrsta tækifæri. Verði gefnar út
ákærur segist Kolbrún gera ráð
fyrir að farið verði fram á áfram-
haldandi gæsluvarðhald til þess að
tryggja að mennirnir fari ekki úr
landi.
Ákvörðun um ákær-
ur í mansalsmálinu
tekin fyrir árslok
EVA Joly skrifaði fyrr á árinu
grein um vanda Íslands og birtist
hún í Morgunblaðinu en einnig í
blöðum í Evrópu og Bandaríkj-
unum. Hún sagði þar afar ósann-
gjarnt að láta litla þjóð blæða fyrir
mistök í reglugerð Evrópusam-
bandsins og gagnrýndi norrænar
þjóðir fyrir að bregðast frændþjóð í
neyð. Hver voru viðbrögðin?
„Þau voru mikil og góð,“ segir
Joly. „Margir Norðmenn skilja ekki
hvers vegna Íslendingum er ekki
veitt geysistórt lán á lágum vöxt-
um. Sumir vilja safna handa ykkur.
Gamall maður hringdi í mig. Hann
sagðist muna að þegar stríðinu var
nýlokið, þetta var víst árið 1946,
hefðu Íslendingar veitt bág-
stöddum Norðmönnum aðstoð.“
Norðmenn vilja hjálpa