SunnudagsMogginn - 17.01.2010, Blaðsíða 27

17. janúar 2010 27
K
úkur“ stendur brúnum stöfum á hvítri tús-
stöflu á Fríkirkjuvegi 11. Þetta er frönsk let-
urgerð, litlir stafir og falleg rithönd, hógvært
innlegg í þjóðfélagsumræðuna. „Ég stóðst
ekki mátið þegar ég sá litinn á tússpennanum,“ segir
Hildigunnur Sverrisdóttir arkitekt og brosir prakk-
aralega. „Það er staðbundinn húmor á öllum vinnustöð-
um,“ segir Sólveig Ólafsdóttir sagnfræðingur brosandi.
„Það var mjög fljótt að gerast hjá okkur.“
Hópurinn sem stendur að prisma-náminu, sem haldið
er í samstarfi Listaháskóla Íslands, Háskólans á Bifröst
og Reykjavíkurakademíunnar, hefur hreiðrað um sig í
húsinu við Hallargarðinn. Þar verða bækistöðvarnar
fram í mars, á meðan diplóma-námið stendur yfir, sem
metið er til 16 alþjóðlegra eininga. Að jafnaði sækja um
60 manns hvert námskeið og hafa nemendur hingað til
verið á aldrinum 19 til 67 ára. Í náminu er teflt saman
fjölbreyttum fagsviðum, í því skyni að gefa fólki færi á að
öðlast innsýn í ólíka heima, örva það til að hugsa á skap-
andi hátt og þroska með sér hugmyndir og lífsafstöðu.
„Mér hefur ekki fundist nógu mikið lagt upp úr því að
virkja sköpunarkraftinn í því námi sem ég hef sótt í
gegnum tíðina,“ segir Hrund Gunnsteinsdóttir, sem er
forstöðukona Prisma. „Það má segja að það hafi verið
kveikjan að náminu, þar fléttum við skapandi og gagn-
rýninni hugsun saman við rökræna hugsun. Skapandi
hugsun er uppspretta hugmynda og ef byggt er eingöngu
á því að efla rökræna hugsun, þá er hætt við að hug-
myndir koðni niður. En rökræn hugsun er þó nauðsyn-
leg þegar kemur að því að hrinda hugmyndum í fram-
kvæmd.“
Hún segir mikið lagt upp úr þverfaglegum fyr-
irlestrum, nýrýni, að steypa saman ólíkri þekkingu, allt
til þess að vekja nýja hugsun og víkka sjóndeildarhring-
inn. „Nemendurnir fá það verkefni strax í byrjun að
veita því athygli sem þeir veita athygli og halda því til
haga. Í sjálfu sér er það hráefni, ásamt öðru, sem við
vinnum með í gegnum nýstárleg verkefni. Í þessari
blöndu felst mikill galdur.“
Prisma-námið hefst 1. febrúar og stendur yfir í tvo
mánuði, en þann tíma eru fyrirlestrar á hverjum virkum
degi og tvisvar í viku eru málstofur fyrir hádegi, þar sem
lesefnið er sett í samhengi. Þrír eru í því hlutverki að
vera hópnum innan handar og kalla þeir sig „auðveld-
ara“, sem er dregið af enska orðinu „facilitator“.
„Við höfum það hlutverk að setja okkur inn í náms-
efnið og hjálpa nemendum að sækja í það nytsamlegar
krækjur,“ segir Hildigunnur Sverrisdóttir arkitekt, sem
er einn þriggja auðveldara, en auk hennar eru það Sól-
veig Ólafsdóttir sagnfræðingur og Hallmar Sigurðsson
leikhúsfræðingur.
„Fyrirlesararnir demba yfir nemendurna þekkingu
sem er til nú þegar, hvort sem hún skarast eða ekki, og
sífellt er verið að fá fólk til að spyrja sig hvað því finnst
um það sem er til umræðu,“ segir Hallmar. „Það er kippt
undan því viðteknum undirstöðum – við kippum miðj-
unni úr alheiminum – í bókstaflegri merkingu,“ segir
Sólveig og hlær. „Hjálmar H. Ragnarsson gerir það í
stórfróðlegum fyrirlestri sínum um sólmiðjukenningar,
en hann er mikill stjörnuáhugamaður. Þar kemur meðal
annars fram að jarðmiðjukenningin lá í dvala í 1.800 ár,
allt frá því Aristarkos kom fyrst fram með hana og þar til
Kóperníkus dustaði rykið af henni. Og maður spyr sig,
hvaða vísdómi er legið á núna sem á erindi við okkur?“
Námstímanum er skipt í þrjár lotur og eru verk-
efnaskil í lok hverrar lotu, en alls eru þetta um 50 fyr-
irlesarar og heilmikið lesefni. Mikið er lagt upp úr hópa-
vinnu, nemendahópnum er skipt upp í þrjá hópa og
þeim hópum aftur í minni einingar. Í lok námstímans
skilar svo hver fyrir sig vinnumöppu, sem á að end-
urspegla ferðalag hvers og eins í gegnum námið. „Mér
var kennt í æsku að maður lærði ekki stærðfræði með
höfðinu heldur höndunum,“ segir Hallmar.
Með hverju lotuverkefni, sem má vera í hvaða formi
sem nemendur kjósa, á að fylgja greinagerð. „Þar fær
fólk tækifæri til að nota námsefnið sem verkfæri til að
koma hugmyndum sínum á framfæri. Grunnurinn að
því er að fá fólk til að tengja með nýjum hætti. Efnivið-
urinn eru fyrirlestrarnir, sumir hversdagslegir og aðrir
byltingarkenndari, veiðiföng í verkefninu veiðimaður, í
bland við bakgrunn og reynslu hvers og eins. Svo búum
við til nýtt samhengi og færum fólki verkfæri til að vinna
úr því.“
„Það má segja að við útskrifum fyrstu íslensku sam-
hengjarana,“ segir Sólveig. „Þetta er lítið spark í okkur
öll, ekkert endilega að skapa snilldarverk, en að koma
okkur á óvart. Við höfum oft upplifað frá því námið hóf
göngu sína, hvað fólk verður undrandi á sjálfu sér.“
„Lykillinn að því er skapandi umræða, gagnrýnin og
skapandi hugsun,“ segir Hildigunnur. „Fyrir mörgum er
orðið „fræði“ fráhrindandi, en auðvitað er það ástæðu-
laust. Maður þarf ekki að vera sérfræðingur til að nýta
sér fræðin í sínu samhengi, kafa í þau út frá sínum eigin
forsendum – allt eins og vilji þinn býður þér. Fræðin eru
ekki þröskuldur sem þarf að yfirstíga – þú ferð bara eins
langt og þú vilt.“
Til grundvallar í náminu liggja fjögur þrep, sem Hrund
segir að séu: „Að sjá meira, snúa á rönguna, setja í sam-
hengi og skapa sitt eigið.“ Í raun sé það grunnur allrar
listrænnar vinnu eða skapandi starfa og nýtist almennt
vel í lífinu öllu „Þegar fólk fæst við það, sem veitir því
ánægju, og ögrar sér á jákvæðan hátt, þá líður því betur,
það finnur sinn sess og skilar meiru af sér til sjálfs sín og
samfélagsins.“
Hildigunnur, Sólveig, Hrund og Hallmar halda utan um Prisma-diplómanámið, en auk þeirra eru 40 fyrirlesarar.
Morgunblaðið/Heiddi
Veröldin í nýju samhengi
Nemendur í Prisma-náminu
hafa einhent sér í margskonar
frumkvöðlastarf, en einnig
kynnst nýjum hliðum á sjálfum
sér og allir eiga það sammerkt
að hefja vegferð inn á lendur
skapandi hugsunar.
Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Mér hefur ekki
fundist nógu
mikið lagt upp
úr því að virkja sköp-
unarkraftinn í því
námi sem ég hef sótt í
gegnum tíðina,“ segir
Hrund Gunnsteins-
dóttir, sem er for-
stöðukona Prisma.
„Það má segja að það
hafi verið kveikjan að
náminu, þar fléttum
við skapandi og
gagnrýninni hugsun
saman við rökræna
hugsun.