SunnudagsMogginn - 09.05.2010, Síða 24

24 9. maí 2010
A
ndrea Jónsdóttir hefur verið
kölluð rokkamma Íslands. Hún
er 61 árs og hefur frá árinu 1984
verið með tónlistarþætti á Rás
2. Þar hefur hún nú umsjón með þætt-
inum Popppressan og um helgar er hún
plötusnúður, aðallega á Dillon á Lauga-
vegi.
„Ég held að mér hafi gengið vel vegna
þess að ég hef aldrei ætlað að verða neitt
sérstakt, nema fjörgömul,“ segir Andrea.
„Ég er gríðarlega heppin að fá að vinna við
áhugamál mitt sem er tónlist. Stundum er
sagt við mig: „Ertu ennþá að vinna í
kringum popptónlistina? Ætlarðu aldrei
að vaxa upp úr henni?“ Sennilega mun ég
aldrei vaxa upp úr henni enda kæri ég mig
ekki um það. Ég er reyndar mistæk. Ég hef
gert mjög slæma útvarpsþætti og stundum
mjög fína, og svo þætti þar á milli. Í út-
varpsþáttum mínum er ég að tengja fortíð
við nútíð og það er gott að byggja eins
konar framtíð á því, sérstaklega í listum og
jafnvel í þjóðfélagsmálum.“
Hvernig byrjaði starfsferill þinn í tón-
listinni?
„Kannski byrjaði þetta á vissan hátt
með prófarkalestri. Ég datt inn í próf-
arkalestur á Þjóðviljanum. Svavar Gests-
son, sem var þar blaðamaður, þekkti mig,
en ég og fyrrverandi eiginkona hans, Jón-
ína Benediktsdóttir, vorum bræðradætur.
Ég er fædd og uppalin á Selfossi og leigði
hjá þeim þegar ég byrjaði í MR, þannig að
Svavar vissi að ég var góð í íslensku og hó-
aði í mig. Ég gerðist prófarkalesari á Þjóð-
viljanum rúmlega tvítug, 1972 minnir mig,
en þá var ég í enskudeild í Háskólanum.
Þótt enskudeildin væri skemmtileg lét
hún fljótlega í minni pokann fyrir Þjóð-
viljanum.
Einn góðan veðurdag þurfti svo ein-
hvern til að skrifa um dægurtónlist í blaðið
og þá gerði ég það með prófarkalestrinum.
Þá var ég líka byrjuð með tónlistarþætti í
Ríkisútvarpinu, gömlu Gufunni sjálfri,
ásamt Pétri Steingrímssyni tæknimanni í
þættinum Á nótum æskunnar. Svo varð
sífellt meira um poppskrif og útvarps-
vinnu.“
Spila ekki rúllettu með heilann
Hvernig var að vinna á Þjóðviljanum?
„Á Þjóðviljanum var frábær vinnuandi.
Þar var allt mjög frjálslegt og stundum
komu starfsmenn með börnin sín í vinn-
una ef ekki fannst pössun fyrir þau. Á
þeim tíma tíðkaðist slíkt ekki á vinnu-
stöðum. Lengi vel var ekki stimpilklukka á
staðnum, nema í prentsmiðjunni, og þeg-
ar átti að taka hana í gagnið þá tók langan
tíma að venja sum okkar á að nota hana,
þar á meðal mig. Reyndar man ég ekki eft-
ir að blaðamönnum væri borguð yfirvinna
á Þjóðviljanum þannig að okkur fannst til-
gangsleysið með stimpilklukkunni vera
algjört.
Ég hef alltaf verið vinstrisinnuð og
vinnan á Þjóðviljanum átti vel við mig.
Menningarlega var þetta mjög víðsýnt
umhverfi. Í mínum huga hefur ekkert blað
komið í staðinn fyrir sunnudagsblað Þjóð-
viljans þegar hann var sem bestur. Ég full-
yrði að vinstrisinnað fólk er opnara fyrir
nýjungum í menningu en hægrisinnað
fólk. Það er reyndar langt frá því að allir
dægurtónlistarmenn séu vinstrisinnaðir
en það sem mér finnst skemmtilegt við þá
flesta er að það loðir við þá hippa-
mennska.“
Og þú ert hippi?
„Já, ætli ég sé ekki eilífðarhippi. Hippa-
hugsjónin hefur haft áhrif á mig. En það
voru öfgar í því dæmi sem ég hef aldrei
gengið á hönd. Ég hef haft fæturna á jörð-
inni og þó mér hafi oft boðist í gegnum
tíðina að taka inn LSD og önnur ofskynj-
unarlyf þá hef ég aldrei viljað setja ofan í
mig efni sem ég veit ekki hvað gerir mér.
Ég hef aldrei viljað spila rúllettu með heil-
ann í mér. Ég hef samt aldrei hætt að
drekka. Ég held að það sem hafi forðað
mér frá því að verða alkóhólisti sé að það
kemur alltaf að því í löngum partíum að ég
fæ nóg og þá fer ég. Ég hef mikla jarðteng-
ingu þannig að ef eitthvað gengur of langt
þá nenni ég ekki að taka þátt í því, ég fæ
innilokunarkennd og yfirgef staðinn.“
Tækni getur gert fólk latt
Hverjir eru sterkustu karakterarnir í ís-
lenska poppinu sem þú hefur kynnst?
„Ég hef mikið velt þessu fyrir mér. Eftir
mikla umhugsun segi ég að Bítlarnir séu
númer eitt á alþjóðlega sviðinu. Þeir eru
mín unglingahljómsveit, ég var þrettán
eða fjórtán ára þegar ég heyrði fyrst í
þeim. Gríðarlega miklir frumkvöðlar.
Þegar þeir voru að byrja var upp-
tökutæknin í tónlistarheiminum og græj-
urnar mun fátæklegri en nú. Sköp-
unargáfa Bítlanna og fleiri tónlistarmanna
var komin langt fram úr græjunum, en
neyðin kennir naktri konu að spinna,
þannig að ýmislegt var kreist út úr tækj-
unum með aðferðum sem ekki hafði verið
beitt áður. Þess vegna held ég að dæg-
urtónlistin á sjöunda áratugnum hafi orðið
svo hlaðin hugmyndaauðgi og það sé
ástæðan fyrir því að hún hljómar frumlega
enn þann dag í dag – frumlegt fólk að
reyna að koma sköpunargáfu sinni á
framfæri við þröng skilyrði. Tónlistarfólk
var að reyna að gera það sem það heyrði í
huga sér án þess að hafa tæknina með sér.
Nú eru til frábær tæki og tól með óend-
anlegum möguleikum að því er virðist,
sem er vel, en tæknin getur gert fólk latt.
Ég er ekki á móti tækninýjungum, en án
andagiftar og sköpunargáfu listamanns er
tæknin tómleg.
Eins og Bítlarnir voru mín útlenda ung-
lingahljómsveit þá voru Hljómar sú ís-
lenska. Ég held að enginn hafi toppað
Rúnar Júl. í kynþokka í íslenskri dægur-
lagasögu, ekki einu sinni Bubbi á sínum
bestu árum, né Ingó nú. En á vissan hátt er
ég of róleg týpa til að geta verið brjálaður
aðdáandi einhvers eða einhverra. Ég er
hálfgerður sauður í mér, enda í hrúts-
merkinu eins og Rúnar, en ofan á töffara-
útlitið og kynþokkann var hann yndisleg
manneskja.
En það hafa verið og eru margir töffarar
í þessari listgrein: Janis Joplin, Ragga
Gísla, Andrea Gylfa …“
Hvernig er að vera vel fullorðin í þess-
um bransa, eins og þú ert?
„Það er bæði gott og vont að vera svona
gamall í þessum bransa. Gallinn er
kannski helst sá að það kemur manni
sjaldan eitthvað á óvart. Fólk af minni
kynslóð segir mjög gjarnan að ekkert hafi
gerst í tónlist frá því á sjöunda áratugnum,
en ég er ósammála því. Þegar maður er
ungur er maður áhrifagjarnari og allar
kynslóðir eiga sitt eigið uppáhalds tónlist-
arfólk.
Ég hef skrifað mikið um tónlist og talað
mikið um hana. Þá reyni ég að setja mig í
hlutlaust sæti og ég held að ég eigi frekar
auðvelt með það. Ég er búin að vera í
þessu svo lengi að þegar ég heyri í nýrri
hljómsveit skynja ég oft tengsl við aðrar
eldri. En það finnst mér ekki neikvætt,
mér finnst gaman að geta tengt nýtt við
það sem er eldra, ekkert er sjálfsprottið.“
Aldrei hrædd við kynhneigðina
Víkjum aðeins að einkalífi þínu. Þú ert
lesbía. Vissirðu snemma að þú værir
samkynhneigð?
„Ég held að ég hafi alltaf vitað það, jafn-
vel þegar ég var krakki en ég var ekkert að
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Of sérvitur fyrir
ástarsamband
Andreu Jónsdóttur finnst svo gaman að lifa að
hún ætlar að ganga aftur eftir dauðann.