SunnudagsMogginn - 14.11.2010, Page 51

14. nóvember 2010 51
verkum,“ segir Ásdís. „Olíumálverkin
eru allt í kring, á stóru veggjunum. Þar
eru nokkrar syrpur þar sem línan er mjög
mikilvæg. Karl var meistari í teikningu
og línan gegnumgangandi mótíf hjá hon-
um.
Karl lagði alltaf mikla áherslu á teikni-
kunnáttu; þegar hann var á Akademíinu
lagði hann um leið stund á nám í einka-
skóla þar sem hann teiknaði eftir af-
steypum í tvo vetur. Hann vildi öðlast
vald á teikningunni – og gerði það svo
sannarlega. Verkin upp úr miðjum átt-
unda áratugnum byggjast á samspili línu
og litar.
Ég reyni að setja sýninguna þannig upp
að fólk geti fylgt þróuninni á þessum
merkilega ferli.“
Engar náttúrutengingar
Karl fann snemma sína leið í abstraktlist-
inni. Hvað er ólíkt með honum og sam-
tímamönnum hans hér á þeim vettvangi?
„Karl var góður vinur Þorvaldar
Skúlasonar, Guðmundu Andrésdóttur og
fleiri sem voru í Septem-hópnum; þar
var sterkur hópur sem hélt saman.
Starfs- og andansfélagar,“ segir Ásdís.
„En Karl heldur sig algjörlega í hinu
óhlutbundna, ólíkt Þorvaldi til dæmis, er
hann ekki með neinar náttúrutengingar.
Hann sagði reyndar sjálfur að hann hefði
trúlega málað mest með bláa litnum og
það kynni að vera vegna þess að hann
ólst upp í Skerjafirðinum með þennan
mikla bláa lit hafsins fyrir augunum – en
um leið er hann ekki með beinar nátt-
úruvísanir.
Hjá Karli gerist málverkið á myndflet-
inum; formið, liturinn og línan skipta
sköpum, og það sem gerist í samspili
þessarra þátta er aðalmálið.
Karl gerði aldrei undirbúningsteikn-
ingar heldur tókst á við strigann, teikn-
aði á hann, málaði og svo stýrði það sem
gerðist á striganum ferlinu. Hann talar
sjálfur um hið óvænta og ævintýrið sem
gerist í þessu ferli. Hann teflir til að
mynda gjarnan vísvitandi saman and-
stæðum litum, eins og appelsínugulu og
fjólubláu, til að skapa andstæður og
spennu.
Þverstæður eru eitt af einkennum list-
ar Karls. Geómetrían stangast á við hina
klassísku hefð sem má tengja hann við.
Þessir hreinu fletir, og þetta hreina yf-
irborð, stangast á við ljóðræn formin og
að vissu leyti sjálfsprottin vinnubrögð.
Mörg verkanna líta út fyrir að vera míni-
malísk, nokkrar línur á fletinum, en þeg-
ar maður fer að rýna í verkið þá sjást alls-
kyns undirlög og líf í þessum fleti, sem
reynist ekki eins hreinn og virðist við
fyrstu sýn. Þetta er djúpstæð list og
heillandi. Karl var sjálfur flókinn per-
sónuleiki og það kemur allt fram í þess-
um fínu verkum.
Mér finnst Karl nokkuð tímalaus í list-
inni. Hann er í sínu. Fyrstu abstrakt-
verkin eru mótuð af tíðarandanum en
síðan vinnur hann sig áfram og inn í eitt-
hvað sem er hans eigin tjáning og hefur
ekkert með neina tísku að gera. Verkin
eru svo sterk og heil og standast af-
skaplega vel tímans tönn. Ég held að ungt
fólk í dag eigi eftir að uppgötva ýmislegt
hjá Karli sem það ekki þekkti.“
Vegleg bók um list Karls kemur út
Samhliða sýningunni kemur út vegleg
bók um Karl Kvaran prýdd fjölda mynda
af verkum listamannsins. Höfundar
greina í bókinni eru Arthur C. Danto,
sem er einn þekktasti fagurfræðingur
samtímans, Ásdís og Halldór Björn Run-
ólfsson safnstjóri. Er þetta fyrsta bókin
sem kemur út um list og feril Karls.
’
Karl var mjög
kröfuharður
hvað útkomu
verkanna varðaði
og vann sum verk
upp aftur og aftur.
Í mörgum má
greina mörg lög,
það glittir í liti og
línur sem hann
hefur málað yfir.
Sum verkin var
hann að mála í
mörg ár. Hann
vann venjulega að
mörgum á sama
tíma en hætti ekki
fyrr en hvert verk
var örugglega
tilbúið, enda er
útkoman venju-
lega afskaplega
sterk.
Snerting, olímumálverk eftir Karl Kvaran frá árinu 1974.
Orka, olíumálverk frá 1979.
Karl Kvaran á sýningu sinni árið 1971.
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon