Skólablaðið - 01.03.1987, Síða 40

40 SKÓLABLAÐIÐ
Það merkilegasta og skemmtileg-
asta við þetta tímabil er það að tón-
listin komst í nána snertingu við
aðrar listgreinar, sérstaklega bók-
menntir. Tónskáldin tóku upp á því
að semja tónverk við einhverjar
bókmenntir og þá gat fólkið notið
tónverkanna meira vegna þess að
það skildi betur hvað var að gerast
í tónlistinni.
Rómantíska stefnan var stefna
borgarastéttarinnar. Tónlistin var
ekki bara fyrir kirkjuna eða heldri
borgara því fólk gat farið á tónleika
í tónleikahöllum og notið tónlistar-
innar.
Tónskáld rómantísku stefnunnar
voru ekki lengur þjónar eða hand-
verksmenn sem sömdu eftir skip-
unum. Nú voru þau orðin viður-
kenndir snillingar sem sömdu eftir
innblæstri fyrir almenning.
Þetta var mjög jákvæð þróun og
öllu tónlistarlífi fór mikið fram. Því
miður verður ekki sagt að menn hafi
fylgt þessari þróun eftir eins og vera
ber.
Tónlist í Rússlandi
á nítjándu öld
Músik í Rússlandi í lok 18. aldarog
byrjun 19. aldar var í rauninni aðeins
fyrir heldra fólk eða aðalsfólk.
Einkahljómsveitir spiluðu í húsun-
um, sem aðallinn átti í borgum, og
á sveitasetrum sem hann átti úti á
landsbyggðinni. Hljóðfæraleikar-
arnir voru réttindalausir og þeir voru
keyptir og seldir eftir því sem það
hentaði aðalsfólkinu.
Napóleonsstríðin höfðu áhrif á
Rússland eins og aðra staði í Evr-
ópu og rússnesk tónskáld fóru að
huga meira að uppruna sínum.
Þessi rússneski stíll sem þarna leit
dagsins Ijós, varð mjög vinsæll og
útlend tónskáld, þ.e.a.s. tónskáld
frá öðrum löndum en Rússlandi,
fóru að nota þennan stíl í verkum
sínum. Mörg tónskáld voru vinsæl í
Rússlandi á þessum tíma. Meðal
hinna vinsælustu var Sergei Rach-
maninoff og ætla ég nú að fjalla
örlítið um hann.
Rachmaninoff
Sergei Rachmaninoff fæddist í
Omeg í Novgorod í Rússlandi árið
1873. Þegar hann var tólf ára gamall
fór hann að læra í tónlistarháskól-
anum í Moskvu og þar kynntist
hann tónskáldinu Tsjaikovski. Þeir
urðu góðir vinir og höfðu mikil áhrif
hvor á annan. Tsjaikovski var mjög
hrifinn af tónsmíðum Rachmani-
noffs og hann tók sér hann til fyrir-
myndar. Þegar Rachmaninoff var
nítján ára gamall samdi hann á
einum mánuði einþáttungsóperu
sem heitir Aleko. Fyrir það verk fékk
hann gull-medalíu. Árið eftir samdi
hann verk sem segja má að hafi
gert hann frægan á einni nóttu. Það
var cís-mollprelúdían.
Árið 1899 var Rachmaninoff
boðið til London. Þar frumflutti
hann fyrsta píanókonsert sinn, nr. 1,
en hann vakti ekki mikla athygli.
Heima í Rússlandi vegnaði honum
ekki heldur sem best. Fyrsta sin-