SunnudagsMogginn - 21.08.2011, Blaðsíða 22

22 21. ágúst 2011
S
amfylkingin er hugmyndasnauðasti
flokkur íslenskra stjórnmála. Lengi
hefur hún látið öll sín mál renna ofan í
„hugsjónina“ einu, aðild Íslands að
Evrópusambandinu. Nú er staðan sú að þrír ís-
lenskir stjórnmálaflokkar hafa það eindregið á
stefnuskrá sinni að Íslandi sé best að standa
utan við ESB. Einn stjórnmálaflokkur, sem
nýtur enn um það bil 20 prósenta stuðnings
kjósenda, er á annarri skoðun. Það er með
nokkrum ólíkindum að þrátt fyrir þessa stöðu
hafi einsmálsflokknum tekist með pólitískum
þvingunum að fá samþykkta ályktun á Alþingi
um að rétt sé að sækja um aðild að ESB.
Flest er breytt
Frá því að þessi ósköp og pólitísku ólíkindi
urðu ofan á hafa að auki orðið miklar breyt-
ingar á öllum forsendum málsins. Raunsæir
menn sjá strax að ESB er að verða allt annað
en það var þegar aðildarumsókn var þvinguð í
gegn um þingið með vélabrögðum og hótunum
eins og þingmenn hafa sjálfir lýst. Mjög hefur
skort á rök fyrir því hvers vegna Ísland ætti að
farga hluta af sínu fullveldi og hverfa með
hann inn í svarthol yfirþjóðlegs valds, til
manna sem enginn hefur kosið og standa eng-
um manni reikningsskil. Yfirborðsmenn allrar
umræðu leggja það helst til mála að þetta hafi
aðrir gert og það sé því merki um undarlegheit
ef við gerum það ekki líka! En þeir sem vildu
þó sýnast hafa bitastæð rök fyrir stuðningi
sínum freistuðust lengi til þess að segja að Ís-
land væri slíkt örríki að það gæti ekki verið að
burðast með eigin mynt. Af slíku hlytist mikill
aukakostnaður sem skekkti samkeppnisstöðu
þjóðarinnar. Sú ástæða ein nægði til að þjóðin
yrði inn í ESB að fara, þótt flest annað mælti
gegn því. Þá var að vísu horft fram hjá því að
lífskjör á Íslandi hafa batnað jafnt og þétt frá
miðri síðustu öld, og lengst af hraðar og af
meira öryggi en hjá flestum öðrum þjóðum,
líka þeim sem bjuggu við mynt, sem náði til
mun fleiri en íslenska krónan.
Evran fékk sitt próf og féll
Töframyntin evran er ekki gömul. Hún hefur
ekki skapað meiri varanlegan efnahagslegan
styrk en þjóðir bjuggu við áður með eigin
mynt, sem flestar voru „örmyntir“ í sam-
anburði við evruna. Þjóðverjar gerðu það gott
með sitt mark, svo ekki var sérstaklega bent á
þeirra land, þegar menn vildu fá staðfestingu
á eigin fullyrðingum um að stórmyntin
tryggði hagvöxt og stöðugleika í senn. Á
hvaða ríki var þá bent? Hafa menn gleymt
því? Eða kjósa þeir að láta eins og þeir muni
það ekki lengur. Það var bent sérstaklega á
Spán, en þar þótti öldin verða önnur eftir að
pesetanum var kastað. Og vissulega varð þar
uppgangur fyrsta kastið, jafnvel svo að undr-
un þótti sæta. Helst þurftu menn að horfa til
Grikklands og Írlands til að sjá annað eins. Ír-
land, sem sagt hafði verið um að liti á eigin
borgara sem sína helstu útflutningsvöru. Nú
var uppgangurinn þar orðinn slíkur, vegna
evrunnar, að brottfluttir Írar streymdu heim á
nýjan leik. Öðruvísi þeim áður brá. Og þessi
góðærisdæmi virtust svo sannarlega ekki vera
út í hött. Bankar og byggingarfyrirtæki í þess-
um löndum þöndust út. Eftirspurnin var slík
að laun hófust með undrahraða upp í æðra
veldi. Árlegir bónusar í bönkum, jafnvel til
miðlungsmanna þar innan veggja, námu ævi-
tekjum venjulegs fólks. Og allt var þetta auð-
vitað evrunni að þakka. Og þótt ekki nytu all-
ir þessa til fulls þá flutu lausbeislaðir
fjármunir eins og elfur um allt þjóðfélagið. Og
þeir sem ekki tóku þátt í ævintýrinu skynjuðu
að þeir yrðu fljótt eins og aumir undirmáls-
menn í nýjum allsnægtum evrunnar, og slógu
því flestir til. „Og allt með glöðu geði var
gjarnan sett að veði.“
Lögmálin gilda
En svo kom á daginn að ekki var allt eins og
sýndist. Það hafði þá eftir allt verið vitlaust
gefið. „Nýju efnahagslögmálin“, sem talið var
að ónefndir snillingar hefðu fundið upp, voru
ekki til. Undirmálslán vestan hafs voru ein-
mitt það sem nafnið gaf til kynna: undir-
málslán. Og austan hafs hafði hin sameig-
inlega súpermynt ekki breytt því að leggja
varð grundvöllinn fyrir efnahagslífinu rétti-
lega í hverju landi fyrir sig. Það hafði enginn
fundið upp nýtt efnahagslegt sólkerfi. Hin
efnahagslega sól reis og hún settist aftur eftir
nákvæmlega sömu lögmálum og hún hafði
jafnan gert. Það voru gervivísindi, lítið betri
en kynjafræði, að frá slíkum lögmálum gætu
menn sem kynnu nóg fyrir sér einfaldlega
reiknað sig. Og átrúnaðarmenn evrunnar
stóðu frammi fyrir óþægilegum staðreyndum.
Þeir sem höfðu sagt að ekki gengi upp að gera
fjölda sjálfstæðra þjóða að búa við eina og
sömu mynt höfðu haft rétt fyrir sér allan tím-
ann. Þeir höfðu spáð því að slíkt myndi enda
með ósköpum. Og viðbrögð átrúnaðarmanna
við hinum bitru sannindum hefðu svo sem
mátt vera fyrirsjáanleg. Fyrst þeir urðu að
kyngja því að „úrtölumenn“ og „efasemd-
armenn“ hefðu haft rétt fyrir sér var aðeins
ein leið út úr vandanum að þeirra mati. Gæti
fjöldi sjálfstæðra ríkja ekki búið við eina og
sömu mynt væri lausnin einföld. Hún var
auðvitað ekki sú að hverfa frá sameiginlegu
myntinni. Nei, hún var þvert á móti sú að
hverfa frá „sjálfstæðinu“, sem bersýnilega
væri vandamálið, að minnsta kosti í þeim
mæli að það dygði myntinni. Og svo byrjuðu á
ný öll gömlu sniðugheitin og frasarnir um að
besta leið til að varðveita sjálfstæðið væri að
farga því að hluta. Eftir alþjóðavæðinguna
væri hugtak eins og sjálfstæði ekki það sama
og áður og minni þjóðir án styrks bandalaga,
sem þær hefðu horfið í, byggju hvort sem væri
við gervisjálfstæði og þar fram eftir götunum.
Þetta var umræðan á meginlandinu.
Meginlandsumræðan og Íslandsumræðan
En á Íslandi, þar sem ætla hefði mátt að betur
væri fylgst með þróun mála á evrusvæðinu en
víðast annars staðar, vegna þeirra aðlög-
Reykjavíkurbréf 19.08.11
Hvað sögðu þeir Einstein og