SunnudagsMogginn - 28.08.2011, Blaðsíða 33

28. ágúst 2011 33
Skar og skarkali | 3
ekki í neinni sérstakri uppreisn gegn for-
eldrum sínum, heldur öllu frekar í góðu
samráði við þau.
Það vill iðulega gerast að ef kennarar fetta
fingur út í gattneyslu þjóðarinnar í kennslu-
stundum og börn fara í góðri trú með vitn-
eskju sína heim og reyna tala um fyrir for-
eldrum sínum, þá er þeim snarlega kippt úr
skólanum. Auk þess er það mjög trúlegt að
kennarinn, hvort sem það er karl eða kona,
noti sjálfur gatt, a.m.k. á tyllidögum.
Oft má sjá bílstjóra sem þurfa að keyra
langar vegalengdir innan Jemen, með út-
roðnar kinnar af gatti, enda hjálpar það
þeim að halda sér vakandi og einnig er það
algengt meðal stúdenta sem nýta sér efnið
við námið.
Það leysist á morgun
Frá klukkan tvö til fimm á hverjum degi
hefst svo hinn eiginlegi gatttími dagsins og
lífið dettur í hægagang. Mjög algengt er að
karlmennirnir komi saman, þar sem þeir
geta setið makindalega og notið stund-
arinnar. Laufblöðunum er troðið í aðra
kinnina í stóran gúlp svo hún lítur út eins og
útblásinn blaðra, en þeir kyngja þeim ekki,
heldur bæta frekar í smátt og smátt yfir
daginn á meðan eitur þess smýgur út í blóð-
rásina.
Með þessu drekka þeir síðan annaðhvort
vatn eða dísætt te og ræða málin, meðal
annars vandamál þjóðarinnar sem eru jú
ærin. Í vímunni, virðast svörin oft liggja ljós
fyrir og sagt er að Jemenar leysi á hverjum
degi vanda þjóðar sinnar sem þeir eru
ákveðnir í að ganga í „á morgun“. Áður en
það gerist, eru menn komnir að nýju á gatt-
markaðinn að sækja skammtinn sinn og
þannig líða dagarnir, vikurnar og árin.
Máttlausar takmarkanir
Um tíma höfðu stjórnvöld töluverðar
áhyggjur af neyslunni og reyndu að sporna
við henni með einhvers konar takmörk-
unum, en aðgerðir þeirra þóttu þó frekar
máttleysislegar og var auk þess afar illa tekið.
Tilskipunum var heldur ekki fylgt eftir af
neinni alvöru og því féll ákvörðunin fljótt um
sjálfa sig. Bæði forsetinn og aðrir ráðamenn
tyggja gatt öðru hverju og því var í raun ekki
hægt að búast við mikilli hörku frá yfirvöld-
um við að framfylgja banninu.
Auk þess er litið svo á að ein af ástæðunum
fyrir öllu ríkidæmi forsetans sé sú, að á með-
an þjóðin hefur legið í dvala og dróma gatt-
vímunnar hafi hann getað nýtt sér tækifærið
og makað krókinn. Það hefur hann getað gert
óáreittur hingað til, eða allt þar til mótmælin
í landinu gegn honum hófust.
Þessi einbeittu mótmæli í landinu und-
anfarið hafa komið mörgum þeim sem til
þekkja í Jemen töluvert á óvart og ekki að-
eins það, í þessu ríkjandi karlasamfélagi var
það kona sem átti upptökin.
Þó vissulega hafi tilefni til mótmæla verið
næg, fannst flestum alveg eins líklegt að
Jemenar myndu láta sér nægja að mótmæla
fyrir hádegi, en koma sér síðan einhvers
staðar vel fyrir og tyggja gatt eftir hádegi.
Það hefur hinsvegar ekki gerst og nú er lík-
legt að brátt muni forsetinn, sem ríkt hefur í
rúma þrjá áratugi, láta sér segjast og víkja.
Er Þyrnirós tilbúin að vakna?
En hvað er líklegt að muni gerast í kjölfarið á
því að Ali Abdullah Saleh hrökklast frá völd-
um? Munu Jemenar hrista af sér drómann og
drungann, takast á í alvöru við þau fjölmörgu
vandamál sem blasa við samfélaginu, skýrum
og vímulausum augum? Telja þeir tímabært
að Þyrnirós vakni og komi sér loks á fætur,
hafi sig til og skapi sína eigin framtíð?
Það er því miður ekki hægt að kenna Saleh
um allt það sem aflaga hefur farið í Jemen, né
er hægt að búast við kraftaverkum og stökki í
framförum þótt hann víki. Margir eru á því,
að Jemenar verði fyrst og fremst að horfast í
augu við sinn eigin vanda og taka á honum
sjálfir og hann sé sá að þjóðin er meira og
minna í eiturlyfjavímu lunganum úr deg-
inum, alla daga ársins.
Þetta er ekki skemmtileg hefð, eins og þeir
vilja sjálfir meina, heldur djúpstæður vandi
sem bróðurpartur þjóðarinnar glímir við. En
til þess að ástandið lagist þarf að fara fram
kröftugt forvarnastarf og er talað um það
sem lykilatriði að þjóðin hljóti betri menntun
en hingað til. En til þess að árangur náist,
jafnvel með aðstoð alþjóðasamfélagsins,
þurfa Jemenar að byrja á því að viðurkenna
vandamálið. Og þar eiga þeir langt í land.
’
Talið er að um 80%
allra karlmanna í
landinu tyggi gatt og
u.þ.b. 50% kvenna. Börn
byrja oft í kringum 12 ára
aldurinn að nota efnið og
þá ekki í neinni sérstakri
uppreisn gegn foreldrum
sínum, heldur öllu frekar í
góðu samráði við þau.
Jemenskir karl-
menn með gatt-
gúlp í kinninni.