Morgunblaðið - 04.09.2010, Blaðsíða 27

Fréttir 27VIÐSKIPTI | ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 2010
S U M A R A U K I Í M I Ð B O R G I N N I
Fjölmennum í miðborgina
þar sem hjartað slær!
TÓNLIST, TÍSKA, LJÓÐ & GAMANMÁL
Hegningarhúsið Skólavörðustíg kl. 14:00 & 15:00:
Hljómsveitin GÆÐABLÓÐ. Sérstakir gestir: SPOTTARNIR
Óvæntir gestir og góðkunningjar lögreglunnar velkomnir
Bakarabrekkan Lækjargötu kl. 13.30 og 14.30:
Brúðubíllinn sýnir leikritið AFMÆLISVEISLAN
Lækjartorg frá kl. 12:00: Fatamarkaður
kl. 15:00: Unghönnunarsýning & tískusýning
Ingólfstorg frá kl. 13:00:
Koppí og Peist farand-dúettinn leggur
í´ann gegnum miðborgina
Hljómalindarreitur kl. 15:00 og 16:00:
Caterpillar Men og Jam-Session
Hljóðfæraleikarar og söngvarar velkomnir.
Kassinn hjá Kjörgarði kl. 14:15: Ljóðalestur
Kjarvalsstaðir kl. 11:00:
Hverfishátíð Miðborgar og Hlíða.
Fjölbreytt dagskrá og útimarkaður til kl. 15:00
K
R
A
F
T
A
V
E
R
K
Einar Örn Gíslason
einarorn@mbl.is
Ísland er eitt þeirra landa sem hafa
hvað minnst svigrúm til að bregðast
við ófyrirséðum áföllum í fjármálum
hins opinbera, samkvæmt nýrri rann-
sóknarskýrslu Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins. Staða Íslendinga er þó ekki
sú versta meðal þeirra þjóða sem
horft var til í rannsókninni, en Grikk-
ir, Japanir, Ítalir og Portúgalar eru í
enn þrengri stöðu hvað frekari lán-
töku varðar. Ísland er sett í flokk með
Írlandi, Spáni, Bretum og Banda-
ríkjamönnum. Meðal þróaðra ríkja
eru Ástralar, Danir, Suður-Kóreu-
menn, Nýsjálendingar og Norðmenn
standa best að vígi hvað skuldastöðu
varðar.
Óviðráðanleg skuldsetning
Höfundar skýrslunnar bera núver-
andi skuldastöðu ríkja saman við það
sem þeir kalla „skuldahámark.“ Þeir
halda því fram að þegar skuldsetning
er hófleg og stöðug leiti ríkisbúskap-
urinn í ákveðið jafnvægi, sem sé við-
ráðanlegt. Með aukinni skuldsetn-
ingu raskast þetta jafnvægi hins
vegar og staðan getur orðið óviðráð-
anleg. Skuldahámarki er náð þegar
hlutfall skulda af landsframleiðslu er
orðið slíkt að ekki eru lengur fordæmi
fyrir því að viðkomandi ríki hafi getað
rétt stöðu sína af með hefðbundnum
aðlögunar- og niðurskurðaraðgerð-
um. Greiðslugetan kemst í uppnám
og valið stendur á milli enn frekari
skuldsetningar, sé hún yfir höfuð í
boði, eða greiðslufalls. Fjárhagslegt
athafnarými ríkja er skilgreint sem
mismunur núverandi skulda og þessa
skuldahámarks.
Föst í vítahring skulda
Þau ríki sem hafa hvað minnst at-
hafnarými, eins og því hefur verið lýst
hér, eiga jafnframt erfiðast með það
að auka það. Það má því segja að þau
séu í ákveðnum vítahring. Í skýrsl-
unni er því haldið fram að ef ríkis-
stjórnir ná að auka jákvæðan frum-
jöfnuð (tekjujöfnuður án tillits til
vaxtagreiðslna) sinn hraðar en vaxta-
greiðslur hækka muni skuldsetning-
arhlutfallið smám saman lækka í við-
ráðanlegt horf. Þetta sé hins vegar
ekki algilt því ef skuldirnar eru þeim
mun hærri gæti frumjöfnuður þurft
að vera hærri en landsframleiðsla
sem er óhugsandi. Samkvæmt ann-
arri endurskoðun samstarfsáætlunar
Íslands og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
er gert ráð fyrir því að frumjöfnuður
ríkissjóðs verði orðinn jákvæður á
næsta ári.
Spár hafa ekki staðist
Rétt er að hafa í huga að nýjar tölur
Hagstofunnar um landsframleiðslu
setja forsendur skýrslunnar í upp-
nám. Samkvæmt annarri endurskoð-
un hafði verið gert ráð fyrir þriggja
prósenta raunsamdrætti landsfram-
leiðslu á þessu ári. Samkvæmt tölum
Hagstofunnar var samdrátturinn
hins vegar 7,3% á fyrstu sex mánuð-
um ársins, miðað við sama tímabil í
fyrra. Verði þetta hlutfall samdráttar
á árinu í heild þýðir það að landsfram-
leiðsla dregst saman um rúma hundr-
að milljarða sem hefur það í för með
sér að hlutfall skulda hækkar.
Ísland stendur ekki verst allra
Morgunblaðið/Eggert
Íslendingar Lítið má út af bera í fjármálum ríkisins á næstu árum ef ekki á að fara illa, samkvæmt skýrslu AGS.
 Opinber fjármál Íslands á barmi skuldsetningarvítahrings, þó enn við bjargandi með aðhaldsaðgerð-
um, samkvæmt AGS  Gríðarlegur samdráttur landsframleiðslu á milli ára setur niðurstöður í uppnám
Skuldavandi
» Ísland er ekki meðal þeirra
landa sem eru í mesta skulda-
vandanum, samkvæmt nýrri
skýrslu AGS.
» Grikkir, Japanir, Ítalir og
Portúgalar eru sagðir standa
verr en Íslendingar, með tilliti
til möguleika á því að vinna sig
út úr þeim skuldavanda sem
löndin stríða við.
» Skuldastaða ríkisins er ekki
orðin slík að ekki sé hægt að
komast hjá vítahring skulda.
» Skýrsla AGS tekur ekki tillit
til nýútkominna talna Hagstof-
unnar sem sýna að samdráttur
landsframleiðslu á árinu hefur
verið mun meiri en gert hafði
verið ráð fyrir í samstarfs-
áætlun ríkisstjórnar Íslands og
sjóðsins.