Teningur - 01.05.1990, Blaðsíða 64

62 / KVIKMYNDIR
- Jú jú, en mér er sama um það.
Að vísu var þetta nú kannski full-
mikið þarna í fvrra, líklega geri ég
það ekki aftur. Eg hafði ætlað mér að
hætta þessu, þessu óheiðarlega starfi,
og ætlaði mér að klára allar hug-
myndirnar sem ég hafði. En nú sýnist
mér að ég ætla að halda áfram, þrátt
fyrir allt.
- En hvað œtlaðir þú þér áður en
kvikmyndir komu til sögunnar, hver
er þinn bakgrunnur?
- Bækur, ég las alltaf helling af
bókum og ætlaði mér að verða rithöf-
undur. Síðan lenti ég í þessari
bíódellu. Reyndar segi ég við sjálfan
mig að hverri mynd lokinni að nú sé
nóg komið og nú fari ég að skrifa en
þá fæ ég alltaf einhverju dellu-hug-
mynd í kollinn og þá verð ég að fram-
kvæma hana.
- En hver var þá menntun þín, lástu
í bíóhúsum allan daginn, sérðu
margar kvikmyndir núna?
- Núorðið horfi ég ekki nema á
þetta þrjár myndir á ári, en áður fyrr,
í iok síðasta áratugar sá ég kannski
sex myndir á dag.
- Hefurðu séð einhverjar góðar
myndir að undanförnu?
- Dularfulla járnbrautarlestm
(Mystery Train) eftir Jim Jarmusch er
góð, Yaaba eftir Idrissa Ouedraogo
(gerð í Burkina Faso, í Afríku árið
1988) var líka góð, og tyrkneski leik-
stjórinn Ali Efkirtusk er góður.
- Hefur þú séð einhverjar íslenskar
myndir?
- Já ég hef séð einar tvær eða þrjár,
eina eftir Hilmar Oddsson og einnig
eftir Friðrik Þór Friðriksson, mynd
sem mér líkaði vel.
- Er til einhver norrænn andi, sam-
norrœn sál?
- Já vegna myrkursins. Já já þetta
þunglyndi er til, ég ætti að vita það,
sjálfur portúgalinn. En ég held að við
ættum ekki að tengja þennan anda
um of hinum norrænu kvikmyndum,
við þurfum að losa okkur við þessar
týpísku norrænu myndir vegna þess
að þær eru ekki góðar. Og einkum og
sérílagi vegna þess að skandinavískir
áhorfendur hafa engan áhuga á þeim
lengur og þess vegna ættum við að
gerast alþjóðlegri í okkar kvikmynda-
gerð, ég er ekki að tala um Holly-
wood, heldur alþjóðlegri í hinni
gömlu hreyfimynda-merkingu þess
orðs. Kvikmyndir sem allir geta skilið
hvar sem er í heiminum. Ég geri ekki
myndir fyrir Finna lengur og hef
aldrei gert, að vísu voru það bara
Finnar sem sáu mínar fyrstu myndir
en núorðið fáum við t.d. meiri pen-
inga frá Spáni en frá Finnlandi.
— Hvaða augum lítur þú amerískar
myndir og Ameríku almennt? Er það
einskonar ástarhaturs-samband?
- Þú átt við ástarhaturs-samband
án ástar. Ég lærði mikið á því að
horfa á B-myndir frá fimmta áratugn-
um, það eru þær myndir sem ég kann
að meta. En nýjar amerískar myndir,
ég nenni ekki að fara og sjá þær, ég
hef engan áhuga á því, nema þá þær
sem eru gerðar af vinum mínum.
- Notar þú tilvitnanir í aðrar kvik-
myndir í þínum eigin? Pú hefur talað
um að stundum ákveðir þú að gera
mynd í Bresson-stíl o.s.frv.
- Fyrsta myndin sem ég skrifaði og
bróðir minn gerði var uppfull af
Godardsítötum en núorðið vitna ég
ekki beint í neinn eða neina. Þegar ég
segist gera mynd í Bresson-stíl þá
þýðir það bara það að innra með mér
hef ég einhvern Bresson-stíl, orðið
lýsir bara ákveðnum stíl og skiptir sér
ekki af því hvort Bresson hafi nokkru
sinni verið til eða ekki. Þetta eru
mínar myndir og minn stíll. En ég
ræð yfir tveimur tegundum, alvar-
legum stíl og léttari stíl.
- Hvers vegna fluttir þú til Portúgal?
- Mér leið ekki lengur vel í Finn-
landi.
- En því Portúgal?
- Tökumaðurinn minn var oft þar
og sagði mér að ég myndi fíla landið
svo ég sagði bara ókei, við flytjum
þangað.
- Hve lengi hefur þú búið þar?
— Ég flutti þangað á laugardaginn.
Ég mun búa þar í sex mánuði og fara
til Finnlands yfir sumarið og síðan
aftur til Portúgal yfir veturinn.
— Munt þú halda áfram að gera
myndir um, og í Finnlandi?
- Nei, ég er hættur því. Trílógíunni
er lokið, ég lauk við „Eldspýtnaverk-
smiðjustúlkuna“ fyrir þremur vikum
og ég geri ekki ráð fyrir að gera
finnska mynd, í Finnlandi, á finnsku,
næstu tíu árin.
- Hver verður þín næsta mynd?
- Hún heitir „Ég tek morðingja á
leigu“ (I hire a contract killer). Hún
verður tekin í London, á ensku, í
enskum stúdíóstíl, aðalpersónan
verður Sjampír León (Jean Pierre
Leon) franski leikarinn sem lék
mikið fyrir Godard og Truffaut á sjö-
unda áratugnum.
- Hvernig koma hugmyndir þínar?
- Þær koma þegar ég sit á börum
við alvarlega drykkju, þar sem ég sit
einn við barborðið með glas í hönd.
Ef mér líkar hugmyndin þá leyfi ég
henni að koma fram í hugann á mér,
ef mér finnst hún slæm þá reyni ég að
ýta henni frá mér, því ef ég ákveð
eitthvað þá læt ég alltaf verða af því.
Þannig að ég verð að halda frá mér
slæmum hugmyndum svo ég endi
ekki með að framkvæma þær.
- Hvað sérðu fyrir þér?
- Það er þessi grunnhugmynd um
aðalpersónuna, hvar hún stendur í
lífinu o.s.frv. Svo leyfi ég hugmynd-
inni að velkjast í mér hægt og lengi,
leyfi undirmeðvitundinni að melta
hana þar til að einn góðan veðurdag
er hún fullbúin. Og stundum skrifa ég
úr henni handrit, stundum ekki, ég
hef gert margar myndir án handrits,
ég skrifa t.d. samtölin yfirleitt á
meðan þeir eru að koma ljósunum
fyrir. „Ariel“ var bæði og, ég var með
handrit en fór ekki eftir því öllu.
- Pú vinnur ekki lengi að handriti
og að öðrum undirbúningi áður en
tökur hefjast?
- Ég er yfirleitt svona 25 til 27
klukkutíma að skrifa handrit. Og þá
er það tilbúið.
- Verður alltaf að vera söguþráður í
kvikmyndum?
- Ef enginn söguþráður er þá er