Teningur - 01.05.1990, Blaðsíða 6

4/SKÁLDSKAPUR
JÓN KARL HELGASON
FRÍMERKI
Eilítið um frásagnagerð Einu sinni reyndi ég að skrifa sögu,
og viðtökufræði átakanlega sorgarsögu (mér hlýtur að
hafa liðið eitthvað illa). Ef ég man
rétt, átti feitlaginn giftur maður að
koma með blauta regnhlíf inn í gult
pósthús sem stóð við aðalgötu lítils
þorps úti á landi - einhverju landi.
Hann var utanbæjarmaður og ekki
vel heima í mállýsku innfæddra.
Pegar hann ávarpaði ungu ljóshærðu
stúlkuna bakvið glerið vildi ég að
hann notaði orð sem hann teldi ósköp
vingjarnlegt, en hefði þó djúpstæðari
merkingu meðal heimamanna. Það
skiptir ekki meginmáli um hvaða orð
var að ræða, en við getum gert ráð
fyrir að hann segði „elskan mín“ og
meinti „vina mín“. Það var allt og
sumt.
Vitanlega eru einhverjir viðstaddir
þegar þetta gerist; kannski gömul
kona með frímerki á tungunni og
póstmeistarinn, sem spennir greipar
og snýr þumlum í hringi. Á auga-
bragði ímynda - því hvað er þetta
annað en glórulaus ímyndun - þessi
vitni sér hvert smáatriði í forboðnu
sambandi mannsins og stúlkunnar.
Ég ætla ekki að þreyta þig með
þessum smáatriðum, þú sérð í hendi
þér hvernig gamla konan og póst-
meistarinn afklæða feita manninn í
huganum (hann er loðinn á öxlum),
stúlkan er sofandi, lakið rennandi.
En mig langaði líka til að skoða
hvernig þetta eina orð - þessi örlitli
blæbrigðamunur sem mælandanum
var alla tíð ókunnugt um - ýtti af stað
raunverulegri atburðakeðju í litla
þorpinu, fól í sér nýja harmsögu sem
þú hefur þegar á valdi þínu og ert
jafnvel enn að spinna áfram, stig af
stigi. Spurningin er hvort þú látir
nægja að lýsa skilnaði gifta mannsins
eða drekkir stúlkunni af óverðskuld-
aðri skömm í regnbogalitri höfninni.
Þegar ég byrjaði að skrifa, dvaldist
mér við senuna í pósthúsinu. En ég
uppgötvaði von bráðar að ég mátti
alls ekki ljóstra upp hvaða orð mað-
urinn notaði þegar hann ávarpaði
stúlkuna; það var ósegjanlegt. Ég var
sannfærður um að lesandinn hefði
enga þörf fyrir mig eftir að hann vissi
þetta lykilorð. Ég fór í kringum það
(eins og köttur), hélt því leyndu fram
yfir sögulok og enginn vissi um hvað
sagan mín var.