Teningur - 01.05.1990, Blaðsíða 37

BRETASÖGUR / 35
dæmis etur morgunmat, les blööin,
liggur konur og leikur golf. Og þetta
gerir hann öldum saman og er orðinn
svo góður í golfi að hann leikur átján
holur á átján höggum. Lengra er ekki
hægt að komast; það er ekki hægt að
leika átján holu völl á sautján
höggum. Þegar svo er komið, verður
hann að snúa sér að öðru. En allt
tekur enda, þótt hann hafi óendan-
legan tíma til allra hluta. Og hann fer
að langa til að deyja. Það er líka
mögulegt í þessari nýju Paradís, því
þar deyja menn bara af fúsum og
frjálsum vilja og búið er að leysa gát-
una um nauðungina og frjálsa
viljann. Sögumaðurinn óskar eftir því
að verða maður, sem aldrei þreytist á
Paradís. En það er ekki mögulegt
nema verða annar maður. Og það
hefur ekki gefist vel.
Ég er ekki einn um þá skoðun, að
þessi bók Julian Barnes og Páfa-
gaukur Flauberts séu ólíkar öðrum
bókum, sem maður þekkir. Það er á
mörkum, að kalla megi þær skáldsög-
ur. Þær eru samslungin röð af frá-
sögnum af staðreyndum og ímyndun-
um, sem tengjast með margvíslegum
og ólíkum hætti og sífellt má finna á
þeim nýjar hliðar. Textinn er snjall,
lætur lítið yfir sér, en er djúpur,
þegar maður skoðar hann. Og höf-
undurinn er að segja ýmislegt, sem er
mikilvægt um veröldina, mannlegt
eðli og fjöldamargt annað. Ég er ekki
enn sannfærður um, að Saga heimsins
í 10 U2 kafla gangi upp eins og Púifa-
gaukur Flauberts. En í henni er til
dæmis verið að segja svolítið um eðli
mannkynssögunnar og á stundum má
skilja bókina sem svo, að sagan stefni
ekki fram á við heldur í eilífan hring,
eins og margir Grikkir töldu til forna.
En bókin er engin kennsla í mann-
kynssögu heldur skáldsaga. í lokin vil
ég láta þá skoðun í ljósi, að fáar ef
nokkrar bækur hafa skemmt mér
betur í seinni tíð en þessar skáldsögur
Julians Barnes.
JULIAN BARNES
SKRIFLEGT PRÓF
Próftaki svari fjórum spurningum:
báðum verkefnunum í A-hluta, og
tveimur verkefnum í B-hluta. Ein-
kunnir verða gefnar fyrir rétt svör ein-
göngu; ekki fyrir framsetningu eða
frágang. Dregið verður frá einkunnum
fyrir aulafyndni eða yfirlætislega stutt
svör. Tími: þrjár stundir.
A-HLUTI: BÓKMENNTA-
GAGNRÝNI
FYRRA VERKEFNI
Prófdómurum hefur orðið ljóst á
undanförnum árum að próftökum
veitist sífellt örðugra að gera greinar-
mun á List og Lífi. Allir þykjast skilja
muninn, en skoðanaágreiningur er
mikill. Sumum er lífið auðugt og
gómsætt, búið til eftir gamalli sveita-
uppskrift úr náttúrulegum afurðum
eingöngu, en Listin bragðlaus versl-
unarframleiðsla, mestmegnis úr til-
búnum litar- og bragðefnum. Öðrum
er Listin sannari, þrýstin, spriklandi
og tilfinningalega fullnægjandi, en
Lífið verra en versta skáldsaga: eng-
inn söguþráður, persónurnar leiðin-
legar og lítilsigldar, húmorslausar,
langorðar um óskemmtileg atvik, og
sögulokin átakanlega fyrirsjáanleg.
Þeir sem hallir eru undir síðara sjón-
armiðið vitna oft í Logan Pearsall
Smith: ’Fólk segir að lífið sé fyrir
mestu; heldur vil ég þá lesa.’ Próf-
tökum er ráðið frá því að nota þessa
tilvitnun í svari sínu.
íhugið samband Listar og Lífs út
frá einhverjum tveim eftirfarandi full-
yrðingum eða aðstæðum:
a) ’í fyrradag, úti í skógunum við
Touques, á yndislegum stað hjá lind-
arvatni, rakst ég á vindilstubba og
kæfubita. Þarna hafði einhver verið í
pikknikk. Ég lýsti einmitt þessu í
Novembre fyrir ellefu árum. Þá var
það hrein ímyndun, og um daginn
varð ég vitni að því. Allt sem þú býrð
til er satt: þú mátt bóka það. Skáld-
skapur er jafn mikið nákvæmnisverk
og flatarmálsfræði Auminginn hún
Bovary mín er örugglega hrjáð og
grátandi á þessu andartaki í tuttugu
þorpum í Frakklandi.’
Bréftil Louise Colet, 14. ágúst, 1853.
b) í París notaði Flaubert luktan
vagn til þess að komast hjá því að
Louse Colet fyndi hann og drægi
hann hugsanlega á tálar. í Rouen
notar Léon luktan vagn til þess að
tæla Emmu Bovary. Innan árs frá
útkomu Madame Bovary mátti leigja
vagna í Hamborg í kynferðislegu
skyni; þeir voru kallaðir Bovary.
c) (Þegar systir hans Caroline lá
banaieguna) „Augu mín eru þurr eins
og marmari. Skrítið hvernig sorglegir
atburðir í skáldsögum opna mig og
láta tilfinningar flæða um mig, en
raunverulegar sorgir verða harðar og
bitrar í hjarta mínu, breytast í kristal
jafnskjótt og þær láta á sér kræla.“
Bréf til Maxime Le Camp, 15. mars
1846.
d) „Þú segir að ég hafi elskað þessa
konu [Mme Schlesinger] í alvöru.
Það gerði ég ekki; það er ósatt. Að-