Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1980, Page 25
A Note on Local Ordering
23
REFERENCES
Anderson, Stephen R. 1974. The Organization of Phonology. Academic Press,
New York.
—. 1979. On the Subsequent Development of the ‘Standard Theory’ m Phono-
logy. Daniel Dinnsen (ed.): Current Approaches to Phonological Theory.
Indiana University Press, Bloomington.
Chen, Matthew. 1973. On the Formal Expression of Natural Rules in Phonology.
Journal of Linguistics 9:223-249.
Kiparsky, Paul. 1968. Linguistic Universals and Linguistic Change. Emmon Bach
& Robert Harms (eds.): Universals in Linguistic Theory. Holt, Rinehart and
Winston, New York.
ÚTDRÁTTUR
Þessi grein fjallar um sérstaka kenningu um regluröðun í hljóðkerfisfræði og
hvernig megi meta hvort þessi kenning sé rettmæt eða ekki.
Kenninguna sem hér um ræðir hefur Stephen Anderson sett fram (sjá t. d.
Anderson 1974) og mætti kenna hana við „staðbundna röðun“ (local ordering).
Þessi grein á sérstakt erindi til áhugamanna um íslenska hljóðkerfisfræði vegna
þess að Anderson byggir kenningu sína ekki hvað síst á íslenskum dæmum.
Helstu rök Andersons (1974) fyrir kenningunni um staðbundna regluröðun
byggjast á dæmum sem hann telur sig hafa fundið um árekstra í regluröðun
(ordering paradoxes), þ. e. dæmum um það að tveim tilteknum reglum sé beitt í
mismunandi röð í mismunandi afleiðslum, eða dæmum um að tiltekinni reglu se
beitt bæði á undan og eftir annarri reglu í sömu afleiðslunni. Samkvæmt hinni
hefðbundnu kenningu um einfalda, línulega regluröð yrði að skýra dæmi af þessu
tagi á þann hátt að gert væri ráð fyrir því að til væru tvær sams konar — eða
næstum sams konar — reglur í málfræðinni og þær kæmu fram á tveim mismun-
andi stöðum í regluröðinni.
í þessari grein er sýnt að þótt sýna megi fram á að kenningin um staðbundna
regluröðun sé strangari eða afmarkaðri (more restrictive) en sú hefðbundna frá
formlegu sjónarmiði, fær sú hefðbundna stuðning af því hve raunverulegir árekstr-
ar í regluröðun virðast sárafágætir (ef þeir eru þá nokkrir til). I öðru lagi fær
hefðbundna kenningin stuðning af því að engin ótvíræð dæmi virðast hafa fundist
um málbreytingar sem skoða mætti sem afleiðingu þess að akvæði um regluröðun
félli niður úr málfræðinni, þótt til séu dæmi um málbreytingar sem túlka ma sem
breytingu á regluröðun. Breyting á regluröðun er auðvitað samrýmanleg hefð-
bundinni kenningu um einfalda, línulega regluröð, en brottfall einstakra ákvæða
um regluröðun væri einmitt það sem búast mætti við ef kenning Andersons um
staðbundna regluröðun væri rétt.