Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1981, Page 52

50 Eiríkur Rögnvaldsson
borSið í velli. Þessi lausn er auSvitaS engu síSur óhlutstæS en aSferS
Andersons, en e. t. v. erfitt aS hrekja hana í sjálfu sér. „This sort of
exploitation of the „hole in the pattern“ argument has become increas-
ingly unpopular in recent years, but I know of no theory-independent
way to show it to be fallacious. That is, an analysis of the Cathey and
Demers sort with respect to w-Umlaut does work, and it can be rejected
in principle only if the governing theory of phonology requires rules to
express true generalizations“, segir Iverson (1978:136), og vill telja
víxlin ar—'ö beygingarlega skilyrt þar sem ekkert u er fyrir hendi í yfir-
borSsgerS; sama er aS segja um Oresnik (1975, 1977).
Mér sýnist Ijóst aS sé gert ráS fyrir þessu baklæga u, sem alltaf hverf-
ur, megi leyfa æSi margt. Ég sé ekki ástæSu til aS fjalla frekar um þetta
hér, en tel aS sönnunarbyrSin hvíli á þeim sem aShyllast óhlutstæSa
greiningu og baklægt u.18
En hvaSa ástæSa er til aS gera ráS fyrir beygingarlega skilyrtri reglu?
Getur ekki veriS aS þarna sé aS verki „minniháttarregla“ (sjá 3.2.2),
þannig aS læra þurfi sérstaklega í hvaSa orSum víxlin a~ö verSa (þ. e.
þar sem hljóSkerfisreglan getur ekki valdiS þeim)?
„There are two situations in which one can be reasonably sure that
grammatical information is the relevant factor. First, when such gramma-
tical information captures a clear generalization about the context in
which a rule applies that could not be captured by simply marking an
arbitrary list of morphemes as conditioning a minor rule. A second such
situation would be one where a rule applies in a particular grammatical
context which is not marked by some affix that could be interpreted
as triggering a minor rule“ (Kenstowicz & Kisseberth 1979:403). Sam-
kvæmt þessu er greinilega um aS ræSa beygingarlega skilyrt víxl í sterk-
um kvenkyns- og hvorugkynsorSum; nýyrSi og tökuorS taka víxlin upp.
Hins vegar tel ég aS í n-stofnum sé „minniháttarregla“ aS verki (sjá
3.2.2).
SkilyrSing beygingarlegu reglunnar er því eitthvaS á þessa leiS (sjá
Iverson 1978:130 varSandi formlega uppsetningu á reglunni fyrir forn-
máliS):
18 Það má þó geta þess hér til gamans, að Konráð Gíslason segir í Frumpört-
unum (1846:18): Víða er u eða v burtu fellt, ellegar einúngis haft í huga (letur-
breyting mín, ER), og veldur þó hljóðvarpi, t. a. m. [...] sök (/. saku - söku) [...]
börn (f. barnu - börnu)...“ - Jón Gunnarsson benti mér á þetta.