Íslenskt mál og almenn málfræði


Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1981, Blaðsíða 165

Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1981, Blaðsíða 165
Ritdómar 163 fúl-li), og loks yfirlit yfir þær margvíslegu breytingar, sem verða í hk. nf./þf. et. irík-t, blaut-t, blá-tt, svart-0 o. s. frv.) Þá er afar óheppilegt, að ekki er gert ráð fyrir nema einni beygingu lo., í stað þess að fjalla annars vegar um lo., sem enda á -in-n (bogin-n, talin-n, heiðin-rí), og hins vegar um önnur. Þess í stað er nánast fjallað um hvert beygingardæmi fyrir sig og engin tilraun gerð til þess að tengja saman beygingardæmi eins og bogin-n og talin-n, rétt eins og þau séu jafn ólík og t. d. rík-ur og bogin-n. Mun réttari mynd hefði fengist af beygingu lo. með því að fjalla um úi-lo. sem einn flokk og lh. þt. af veikum sögnum fyrsta flokks (talin-n) sem undirflokk þeirra. Þá er sagt, að nokkrir (einige) lh. þt. af sterkum og veikum sögnum beygist eins og boginn, t. d. heppinn, fundinn og farinn. Vandi er að sjá, af hvaða sögn lo. heppinn er dregið, og auk þess fer því fjarri að það séu „nokkrir" lh.-þt. sem beygjast á þennan hátt, þar sem nánast allir lh. þt. af sterkum sögnum beygjast svo. Á bls. 68 er sagt, að flestir (die meisten) lh. þt. af veikum sögnum beygist eins og talinn. Þetta er auðvitað alrangt, þar sem aðeins lh. þt. af veikum sögnum fyrsta flokks beygjast þannig, og auk þess er alls ekki að því vikið, að tannhljóðsviðskeyti (veikar rnyndir) innan þessarar beygingar er ekki bundið við -d- (talin-, tald-), heldur getur einnig verið -t- eða -ð- (vakt-ir, marð-ir) eftir ákveðnum reglum. Um töluorð og fornöfn er fjallað í örstuttu máli, og er ekki ástæða til að staldra við þá þætti hér, enda er nánast um mjög knappa upptalningu aðalatriða að ræða. Það vekur þó nokkra furðu, hve lítinn mun MP gerir hér á milli aðal- atriða og aukaatriða. í knappri umfjöllun um fornöfn, þar sem ýmis fornöfn eru ekki tekin með og merkingu og notkun fæstra gerð viðhlítandi skil, gefur MP sér samt tíma til að gera grein fyrir tvímyndum eins og eng-/öng-, sem varla getur talist brýnt í byrjendabók sem þessari. 3. í umfjöllun sinni um sagnir fjallar MP um sterkar sagnir og veikar á hefð- bundinn hátt. Byrjað er á því að fjalla um kennimyndir sagna, taldar upp þær sagnmyndir, sem leiddar eru af hverjum sagnstofni, án þess þó að gerð sé grein fyrir þeim reglum, er um þessi atriði gilda, gefið sé yfirlit yfir persónuendingar sagna og hljóðvörp, annars vegar þau, sem bundin eru fh. nt. et. og hins vegar önnur. Framsetning er ekki nógu skýr og ekki til þess fallin að létta lesendum lærdóminn, sem flestum þykir þó nógu snúinn fyrir. í staðinn fyrir að sett sé fram heildaryfirlit yfir persónuendingar sagna — í fh. og vh. nt. og þt. — virðist tilviljun undirorpið, hvaða persónuendingar eru tilgreindar hverju sinni. Af sögn- inni að bjóða eru þannig 1. p. fh. nt. et. (býð) og 1. p. fh. nt. ft. (bjóðum) tilgreind- ar — og er það ágætt út af fyrir sig — en ekkert þar á milli, né heldur útskýrt, hvers vegna nauðsynlegt er að tilgreina tvær myndir fyrir fh. nt. Sami háttur er hafður á um vh. nt., og er þó sagnstofn þar alltaf óbreyttur og því óþarft að tilgreina nema eina mynd, að viðbættum reglum um persónuendingar í vh. nt. Þegar kemur að fh. þt., eru allar myndir tilgreindar, þar sem tvær hefðu nægt, án nokkurra skýringa. Yfirlit yfir persónuendingar veikra sagna má að vísu finna síðar í bókinni (bls. 102) og yfirlit yfir endingar sterkra sagna í fh. et. nt. (bls. 112), þegar búið er að fjalla um beygingardæmi þessara sagna. Miklu heppilegra hefði
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.