Vera - 01.12.1983, Qupperneq 10

Allt af
skornu
skammti.
Lögum samkvæmt hefur landlæknir með höndum
yfirumsjón með framkvæmd og uppbyggingu ráð-
gjafar og fræðslu varðandi kynlíf og barneignir.
Landlæknisembættið hefur nú sent frá sér greinar-
gerð um hvernig staðið er að þessari starfsemi af
þess hálfu.
í greinargeröinni er bent á aö fjárveitingar til fræöslustarfsemi
hafi verið af skornum skammti og þ.a.l. sett henni mjög þröngar
skorður. Á fjárlögum síðasta árs var veitt 328 þúsund krónum sem
eiga aö standa undir framkvæmd laganna um ráögjöf og fræöslu
varðandi kynlíf og barneignir. Eftir því sem næst verður komist mun
um helmingur þess fjár hafa farið í vinnu viö skráningu og götun á
skýrslu, sem verið var aö vinna á vegum landlæknisembættisins.
Það sem þá var eftir fór í vinnslu á eyðublöðum, laun til þriggja
manna sem sitja í áfrýjunarnefnd vegna fóstureyðinga og síðast en
ekki síst í fræðslu. Það er þvi augljóst að það hefur ekki verið feitan
gölt að flá í fræðslustarfseminni. í fjárlagafrumvarpi ríkisstjórnar-
innar fyrir næsta ár er gert ráö fyrir 452 þúsundum, en þaö er um
37,8% hækkun milli ára. Sú hækkun er ekki sem verst miðað við
margt annað, en dugir samt engan veginn til að hrinda af stað
upþlýsingaherferð um kynferðismál.
kvNfbæðsl^
Þótt fjármagn til kynfræðslu hafi verið af skornum skammti á
undanförnum árum hefur Landlæknisembættið þó gert sitt lítið af
hverju. Árið 1977 gaf þaö út þrjú fræðslurit um pilluna, lykkjuna og
smokkinn og hafa þau síöan verið endurprentuð á hverju ári. 1979
voru svo gefin út tvö rit um kynsjúkdóma. Hefur ritunum verið dreift
á ýmsar heilbrigðisstofnanir, en Námsgagnastofnun ríkisins sér
um að dreifa þeim í skóla. Því miður virðist sem Námsgagnastofnun
hafi ekki staðið sig sem skyldi í þeirri dreifingu.
Hvað varöar kynfræðslu í skólum, þá hefur landlæknisembættiö
sent læknanema í framhaldsskóla á Reykjavíkursvæöinu og eiga
þeir að veita nemendum fræðslu um kynsjúkdóma og getnaðar-
varnir. Hjúkrunarfræðinemar hafa svo farið í 9. bekk grunnskól-
anna og veitt svipaða fræðslu. Að auki má svo nefna að um
síðustu áramót réði landlæknisembættið starfsmann í 5 mánuði, án
sérstakrar fjárveitingar, til að annast gerð kennsluefnis og skipu-
lagningu á heilbrigðisfræðslu í skólum.
Allt er þetta góðra gjalda vert en hrekkur skammt. Meðan kyn-
fræðslan byggist nær eíngöngu á árlegri heimsókn ,,sérfræðinga“ í
skólana, þá þjónar hún takmörkuðum tilgangi. Kynferðismál og
getnaðarvarnir halda áfram að vera feimnismál sem ýmist er pukr-
ast með eða höfð í flimtingum. Það verður eftir sem áður jafn
vandræðalegt fyrir unglingana að ná sér í getnaðarvarnir og þ.a.l.
munu margir þeirra velja þá leið að setja traust sitt á guð og
lukkuna. Kynfræðsla þarf að verða eðlilegur þáttur í almennu
skólastarfi og hún þarf jafnframt aö verða fastur liður i þeirri upplýs-
ingamiðlun sem fer fram í gegnum blöð og fjölmiðla. Þá fyrst er von
til þess, að umræða um kynferðismál fái þann sess sem henni ber
og hún hætti að vera óyfirstíganlegur hjalli fyrir flest fólk. Þá fyrst er
von til þess, að ótímabærum þungunum, m.a. hjá ungum stúlkum,
fækki verulega.
-isg.
VEISTU. . .
að árið 1979 áttu stúlkur 19 ára og
yngri 13,2% þeirra barna sem
fæddust á íslandi, 6,0% þeirra
sem fæddust í Noregi, 5,6%
þeirra sem fæddust í Danmörku
og 4,8% þeirra sem fæddust í
Svíþjóð.
10
L